سایت تخصصی روانشناسی

شنوایی طبیعی عبارت است از توان درک و فهم گفته‌های دیگران بدون نیاز به وسایل کمکی یا روش‌های خاص (1). بر اساس این تعریف کسی که شنوایی او آسیب دیده است برای درک و فهم صحبت‌های دیگران نیاز به ابزارها یا روش‌های ویژه‌ای دارد. قانون آموزشی افراد با ناتوانی، ناشنوایی را نوعی آسیب شنوایی تعریف می‌کند که شدت آن در حدی باشد که دانش آموز قادر به پردازش اطلاعات کلامی دیگران بدون سمعک نباشد (2). آسیب‌های شنوایی در بین حدود 28 میلیون آمریکایی گزارش شده است. و از این میزان 1 درصد با آسیب شنوایی شدید هستند (1). کارکردهای اجرایی[1] نوعی مهارت شناختی عالی مغز است و در بردارنده کارکردهای کنترل هدفمند می باشد. این مهارتها و توانایی های شناختی برای رفتارهای هدفمند و سازگاری با تغییرات محیطی ضروریند و اغلب عهده دار مهارت های شناختی نظیر توجه، زبان، ادراک، ایجاد سطوح بالاتر، تفکر خلاق یا انتزاعی می باشند(3،4،5). کارکردهای اجرایی دارای مولفه های گوناگونی مثل خودگردانی، حافظه کاری، ادراک زمان، تصمیم گیری، برنامه ریزی، بازداری، هماهنگی و کنترل توالی اعمال هستند. کارکردهای اجرایی فرایندی است که عهده دار اعمال کنترل سطح بالاست و بخصوص برای حفظ اهداف ذهنی ویژه و به نتیجه رساندن آنها ضروری می باشد (6). تحقیقات بسیاری نشان می دهد که بازداری یکی از مولفه های اساسی و بنیادی کارکردهای اجرایی است (7).

علی رغم بحثهای گوناگونی که در زمینه ی عقب ماندگی ذهنی صورت گرفته، این پدیده بخوبی شناخته نشده است. به همین دلیل نه تنها جامعه، بلکه والدین این گونه افراد و حتی تمامی دست اندرکاران نیز با رفتار مناسب با این پدیده آشنایی کافی ندارند. در این مقاله سعی شده است که ویژگیهای عقب ماندگی ذهنی و نیازهای افراد مبتلا به این عارضه با زبانی ساده مطرح گردد و شیوه ی صحیح برخورد با این پدیده نشان داده شود.

تقریبا سه سال پیش بود که «لادن طباطبایی»، بازیگر نام آشنای سینما و تلویزیون، با دنیای بازیگری خداحافظی کرد اما فروردین امسال، اهمیت آگاهی بخشی درباره یک موضوع خاص باعث شد بار دیگر او را در یک گفت‌و‌گوی تلویزیونی ببینیم. آن موضوع، اوتیسم بود؛‌‌ همان بیماری‌ای که دخترش «سُها» با آن درگیر بود.

در سالهای اخیر به دنبال گسترش روز افزون غربالگری شنوایی، لازم است مداخله ی به هنگام به صورت برنامه های ویژه ای برای کودکان آسیب دیده ی شنوایی و خانواده ی آن ها صورت گیرد. مداخله ی به هنگام باید شامل برنامه هایی برای حمایت از کودک، حمایت از والدین و حمایت از ارتباطات میان کودک و والدین باشد.

بیش از 90 درصد کودکان آسیب دیده ی شنوایی در خانواده های شنوا به دنیا می آیند. از این رو یکی از اساسی ترین ارکان های هر نوع برنامه ی حمایت از والدین، ارایه ی اطلاعات مناسب و مورد نیاز خانواده ها است. همچنین باید از لحاظ هیجانی و احساسی آنان را برای پذیرش واقعیت کم شنوایی فرزند آماده کرد.

برنامه های مناسب مداخله و حمایت به هنگام سبب رشد شناختی، اجتماعی و سلامت عمومی کودکان کم شنوا می شود و کیفیت زندگی و تعاملات اجتماعی آنها را به میزان بسیار زیادی بهبود می بخشد . خانواده ی دارای کودک ناشنوا غالباً انتظاراتی از فرزند خود دارد اما داشتن انتظار از کودک، بدون توجه به مسئولیت ها و نقش های خانواده، انتظاری عبث و بیهوده است. در مکتب اسلام، انتظارها، تکالیف، حقوق و وظایف انسانها دو جانبه و متقابل است. از این رو شایسته است هر پدر و مادری صادقانه از خود سوال کند من چگونه پدر یا مادری هستم؟ آیا من به همه ی نیازهای فرزندم واقفم؟ آیا من می دانم فرزندم از من چه انتظاری دارد؟