سایت تخصصی روانشناسی

اختلال هماهنگی رشدی[1] در سال 1994 در جلسه ای بین المللی  در رابطه با کودکان و خام حرکتی[2] در انگلیس و کانادا برگزار شد و برای توصیف ، تعریف، سنجش و مدیریت کودکان با مشکلات حرکتی تدابیری اتخاذ شود از تمام جهان حضور داشتند و اصطلاح هماهنگی رشدی[3] مورد توافق همگان بود.  قبل از این کودکان با عناوینی چون :خام حرکتی، دست و پا چلفتی ، دارای اختلال حرکتی[4]  و بدون مهارت فیزیکی نامیده می شد. تا اینکه در سال 1994 در کنفرانس توافق بین المللی اصطلاح" اختلال هماهنگی رشدی" برای نامگذاری آن به کار گرفته شد (ماندیچ، باکلز و پولانچکو، 2002 ؛ مارلو، 2000)..

اختلال هماهنگی رشدی  از بدو تولد وجود داشته است اما زمانی مشخص تر می شود که کودک وارد مدرسه می شود و عملکرد حرکتی قابل توصیف و مقایسه با سن تقویمی و هوش کودک نیست(7).این کودکان در حرکات ظریف و درشت در کلاس درس و کارهای روزمره با مشکل مواجه هستند رفتارهای مثل غذا خوردن، لباس پوشیدن .... کودکانDCD حین اجرای فعالیت های روزمره که نیاز به هماهنگی حرکتی دارد به صورت چشمگیری  کمتر از حد مورد انتظارازنظر سن تقویمی و بهره هوشی  خود عمل می کند .آنان  مشکلات حرکتی با ویژگیهایی از قــبیل تأخیر رشد حرکتی ، اختــلالات تعادل ، اخــتلالات درکــی حرکتـــی ، نا پختگی جسمانی ، هماهنگی حرکتی ضعیف و تا حدی اختلال عصب شناختی خفیف را ازخود نشان می دهند . زمانی که یک فرد از نظر رشد مهارت های حرکتی و هماهنگی سیستم حرکتی دچار تاخیر و مشکلات پس از آن باشد، در این صورت مبتلا به DCD است و در اجرای فعالیت های روزمره و مهارت های تحصیلی دچار مشکل می شود. درمان DCD به منظور درمان تخصصی کودکان مبتلا به DCD و کودکانی که علاوه بر اختلال یادگیری یا نقص توجه و پیش فعالی علائمی از اختلال DCD را نشان می دهند ، ارائه می شود.

این کودکان دربرخی ازکارکردهامانند:سازماندهی،تصمیم گیری،برنامه ریزی ،بازنمایی وتجسم ذهنی ،حرکتهای هدفمند،تنظیم سرعت حرکت وانجام حرکات جدید  ،نیزدچارنارسایی اند.  (مارف و همکاران، 1999)

اینکه  DCD هرچه زودترتشخیص داده شود مهم است  چرا که موجب برخوردصحیح معلمان و اولیا درسالهای اول تحصیل با این ناهنجاری می گردد .از انجایی که  این کودکان نسبت به  فعالیتهائی که مــستلزم پاسخ  بدنی و حرکتی است بی میل اند  ، نوعی کم تحملی ، نا کامی و عزت نفس پائین در آنها مشاهده می شود .تشخیص فوری،  حمایت آموزشی ودرمان به موقع  کودکان بااختلال هماهنگی رشد ی به طورچشمگیری به  ایشان کمک می کند تا بر مشکلات حرکتیشان چیره شوند .

در طیف متنوع کودکان مبتلا به DCD ، تعدادی از آن ها فقط مشکلات مربوط به هماهنگی حرکتی را نشان می دهند در حالی که بعضی از آنها علاوه بر مشکلات ناهماهنگی سیستم حرکتی ، ضعف هایی را در زمینه  یادگیری ، گفتاری و توجه تمرکز نشان می دهند . مداخلات درمانی برای این کودکان با توجه به تفاوت های عملکردی آن ها ، کاملا متنوع و تغییر پذیر می باشد بنابراین یک تکنیک خاص یا یک برنامه ی درمانی ممکن است برای یک کودک بیشتر از سایر کودکان تاثیر گذار باشد .

ملاکهای تشخیصی  بر اساس DSM-IV- R

الف) عملکرد در فعالیتهای روزمره که نیازمند هماهنگی حرکتی است به میزان قابل توجهی پایین تر از سن تقویمی و سطح هوشی فرد باشد که می تواند به اشکال زیر نمایان گردد.

تاخیر در دستیابی به مانده های رشدی از قبیل راه رفتن، خزیدن، انداختن اشیا

دست و پا چلفتی بودن

عملکرد ضعیف در ورزش

دست خط ضعیف

ب) از هم گسیختگی که در موقعیت تحصیلی یا امور زندگی روزمره افراد مداخله می کند.

ج) اختلال در نتیجه بیماریهایی از قبیل فلج مغزی یا مشکلات عضلانی و اسکلتی نباشد و معیارهای اختلالات فراگیر رشدی را هم نداشته باشد.

د) اگر کم توانی ذهنی وجود داشته باشد مشکلات حرکتی فراتر از آن چیزی است که به طور معمول ، با کم توانی ذهنی همراه می شود.

شیوع

اختلال هماهنگی رشدی(D.C.D) یکی ازنارسایی های بارزدر زمینة رشد مهارتهای حرکتی درکودکان سنین دبستان است و در ابتدا به صورت مشکلی در زمینة یادگیری یاداشتن مهارتهایی که نیازبه هماهنگی حرکتی دارند،آ شکار می شود. میزان شیوع آن که در پسران ٣ تا ٧ برابر بیشتر از دختران است، در ٧ سالگی حدوداً ۵ تا ٦ درصد می باشد . مشخص شده است زایمان قبل از  ٣٢ هفتگی احتمال ابتلا به  این اختلال را افزایش میدهد .

اعتقاد بر این است که 6-5 درصد کودکان سنین مدرسه مبتلا به DCD هستند. در تعدادی از این کودکان تنها اختلال DCD مشخص و بارز است اما در کودکان دیگر ممکن است علاوه بر DCD ، اختلال یادگیری مشکلات زبان و گفتار و اختلال کمبود توجه وجود داشته باشد. شیوع این اختلال در ۵ درصد کودکان سنین مدرسه تخمین زده می شود. پسرها بیشتر از دخترها مبتلا می شوند. در کودکان دچار این اختلال ابتلا به اختلالات زبان و تکلم بیشتر دیده می­شود و در مطالعات مربوط به کودکان دچار اختلالات تکلم، میزان بالایی از دست و پا چلفتی بودن گزارش شده است. اختلال رشد هماهنگی همچنین با اختلالات خ.اندن، اختلال ریاضیات و اختلال بیان نوشتاری ارتباط دارند. در افراد مبتلا به این اختلال میزان بروز اختلالات کم­توجهی/بیش­فعالی بیش از حد مورد انتظار است.

ویژگیهای کودک با اختلال هماهنگی رشدی

اختلال رشد هماهنگی ممکن است به صورت ناشیگری در مهارتهای حرکات ظریف و درشت تظاهر کند و منجر به عملکرد ضعیف ورزشی و حتی ضعف در پیشرفت تحصیلی به دلیل ضعیف بودن مهارتهای نگارشی شود. کودک مبتلا ممکن است بیش از برادر و خواهرهایش با اشیا برخورد کند یا اشیا را بیند.

کودکان دچار اختلال رشد هماهنگی ممکن است بدلیل ناتوانی در تسلط بر فعالیتهای حرکتی مختص گروه سنی خود، شبیه کودکان کم سن تر بنظر برسند. برای مثال کودکان دبستانی مبتلا به این اختلال در دوچرخه سواری، اسکیت سواری، دویدن، لی لی کردن یا پریدن مهارت ندارند.

تظاهرات اختلال رشد هماهنگی در حرکات ظریف اصولا عبارتند از ناشی گری در کاربرد ابزارها، استفاده از قیچی و مشکل در بستن زیپ و دکمه در گروه سنی پیش دبستانی. همچنین، این کودکان در برخی از کارکردهای مغزی از قبیل: سازماندهی، تصمیم گیری، برنامه ریزی، تجسم ذهنی، تفکر انتزاعی، انجام حرکات هدفمند، تنظیم سرعت حرکت و انجام حرکات جدید، نیز می توانند دچار مشکل شوند.

اینکه  اختلال هماهنگی رشدی هرچه زودتر تشخیص داده شود مهم و در آینده شغلی و زندگی اجتماعی کودک بسیار اثر گذار است. زیرا که در صورت تشخیص به موقع و درمان درست و عاقلانه، کودک می تواند با کمک و حمایت معلم به راحتی از پس این مشکل بر آید و آینده خود را تضمین کند.  معمولاً این کودکان نسبت به  فعالیت هائی که مــستلزم پاسخ  بدنی و حرکتی است بی میل می باشند. همچنین نوعی کم تحملی، ناکامی و عزت نفس پائین در آنها مشاهده می شود. تشخیص فوری،  حمایت آموزشی و درمان به موقع  کودکان با اختلال هماهنگی رشد ی، به طورچشمگیری به  ایشان کمک می کند تا بر مشکلات حرکتی خود چیره شوند.

مشکلات ثانویه در روابط با همسالان در کودکان دچار اختلالات رشد هماهنگی شایع است که ناشی از طرد این کودکان بدلیل عملکرد ضعیف آنها در ورزش و بازیهای مستلزم مهارتهای حرکتی خوب است. نوجوانان مبتلا اغلب عزت نفس پایینی دارند و دچار مشکلات تحصیلی هستند.

در کودکان دچار اختلال رشد هماهنگی خطر بروز اختلالات زبان و یادگیری بیشتر است. بین مشکلات تکلم و زبان با مشکلات هماهنگی حرکتی ارتباط قدرتمندی وجود دارد و نیز مشکلات هماهنگی حرکتی با بیش فعالی، تکانشگری و گستره محدود توجه ارتباط دارد (دریسکو و همکاران،[5] 2005) .   

این کودکان ممکن است تمامی یا چند تا از این علائم را با خود به همراه داشته باشند.

1. مشکلات حرکتی از جمله تأخیر رشد حرکتی

2. اختــلالات تعادل

3. اخــتلالات درکــی حرکتـــی

4. نا پختگی جسمانی

5. هماهنگی حرکتی ضعیف در اندام های فوقانی و تحتانی

6. در بعضی مواقع بروز اختلالات شناختی خفیف

همچنین، این کودکان در برخی از کارکردهای مغزی از قبیل: سازماندهی، تصمیم گیری، برنامه ریزی، تجسم ذهنی، تفکر انتزاعی، انجام حرکتات هدفمند، تنظیم سرعت حرکت و انجام حرکات جدید، نیز می توانند دچار مشکل شوند.

*اختلال روانی – حرکتی در 6 هفتگی

1-وجود خواب زیاد و مداوم   اولین علامت اختلال می باشد و ویژگی بالینی کودک است  هر اندازه کمبود قوای هوشی باعث می شود به محرکات مثل بچه عادی جواب نمی دهد .

2-کوچکی ، بزرگی بیش از اندازه دور سر

اندازه طبیعی 37 – 32 سانتی متر

در یک سالگی دو سر به 50 سانتی متر می رسد .

میکروسفال اگر کمتر و هیدروسفال اگر بیشتر باشد .

*اختلال روانی – حرکتی در 8 هفتگی

1-از 3 روز تا 7 هفتگی  لبخند اجتماعی می گوید که اگر کودک سیر باشد ، زیرش خشک باشد  ، ناراحتی نداشته باشد چه خواب باشد چه بیدار  ولی کودک ع . ذ این ویژگی را ندارد .

2-قادر به گردن گرفتن نیست

*اختلال روانی – حرکتی در 6 ماهگی :

1-کند بودن در تمام جنبه های حرکتی تا این زمان ( نشستن ، گردن گرفتن )

2-برنگرداندن سر به دنبال سرچشمه صدا که کودک ناشنوا است .

3-شلی یا سفتی عضلانی

4-وجود اختلالات بینائی لوچی چشم یا زنش چشم

5-صرع  به معنی زمین افتادن

*اختلال روانی – حرکتی در 10 ماهگی

1-عدم تحمل وزن بدن بر روی پاها

2-محدودیت حرکات مفاصل ( فلج مغزی )

3-اشکال در صداسازی 6-3 ماهگی را مرحله Babling گویند یعنی غان و غون در 9-7 ماهگی غان و غون پیشرفته

4-اشکال در تعادل

5-اشکال در جویدن که فرد آسیب مغزی است

6-هرگونه تاخیر در رشد گردن گرفتن ، نشستن ، ایستادن

*اختلال روانی – حرکتی در 18 ماهگی :

1-وجود آبریزش از دهان ( 8-6 ماهگی طبیعی است )

2-گذاشتن اشیای خوراکی و غیر خوراکی در دهان

3-پرتاب کردن عمدی وسایل بازی به جای بازی

4-عدم توانایی و ایستادن بدون کمک

5-محدودیت در باز کردن رانها

6-نگاه نکردن به دیگران ، جواب ندادن به دیگران ، فقدان علاقه به محیط

*اختلال روانی – حرکتی در 2 سالگی :

1-عدم توانایی در راه رفتن بدون کمک

2-اختلال در دستها ، بسته شدن دست ، لرزش در دست

3-اختلال در تکلم : کودک عادی 2 سالگی   300 کلمه بلد است یا صحبت نمی کند یا واژگان قابل شمارش است .

4-ضعف تمرکز قوای فکری

5-هرگونه تاخیر رشد عمومی

*اختلال روانی – حرکتی در 3 سالگی :

1- اشکال شنوایی ، اختلال در گفتار ، ( عدم استفاده از جمله 3 کلمه ، محدودیت واژگان اشکال در تلفظ ( حذف کردن صدا در کلمه ، سیب   ایب ، جابجا گفتن صدا در کلمه ، اسب است .

اختلال در راه رفتن ، اختلال در تعادل ، هرگونه تاخیر در رشد عمومی

*اختلال روانی – حرکتی در 4 سالگی :

1-اختلال در دقت

2-ضعف تمرکز قوای فکری

3-فعالیت های حرکتی ضعیف

4-کندی در انجام اعمال

5-اختلال در تکلم به صورت تاخیر در گفتار

6-محدودیت واژگان

7-اشکال بینایی

8-هرگونه تاخیر در رشد عمومی

*اختلال روانی – حرکتی در 6 سالگی :

1-وجود اشکال فکی – دندانی به علت افراط در مکیدن ، استفاده از پستانک ، وجود لکنت زبان ، ناروانی گفتار در 5/2 – 2 تا 5/5 – 5 سالگی طبیعی ، استفاده از تکرار کلمه ، تکرار صدای اول کلمه ، کشیدن گفتن کلمه .

2-وجود بی قرار در کودک

3-عصبانیت مداوم

4-نافرمانی شدی

5-دعوا با والدین

6-اذیت و آزار دیگران

7-شکستن عمدی وسایل

8-امتناع از رفتن به مدرسه

9-فرار از مدرسه

10-عدم استقبال از بازی با همسالان

11-بی تفاوتی و گوشه گیری

12-کم خوابی

13-کم اشتهایی

14-گریه و خنده بدون علت

15-ابراز درد جسمانی بدون علت

16-بی اختیاری در کنترل ادرار و مدفوه از 5/1 تا 2سالگی باید توالت رفتن آموزش داده شود .

17-ابراز ترسهای شدی نسبت به همه چیز

18-وابستگی شدید به والدین

19-دروغگویی و برداشتن وسایل دیگران

علت شناسی

در حال حاضر شواهدی وجود دارد که نشان می دهد مشکلات پریناتال نظیر نارسی، وزن کم هنگام تولد و هیپوکسی ممکن است در بروز اختلالات رشد هماهنگی نقش داشته باشند.

در واقع جواب ساده و مشخصی برای این سوال وجود ندارد از این جهت که مشکلات هماهنگی حرکتی از دلایل بسیاری ناشی می شوند. مسائل و مشکلات می توانند طی مراحل مختلفی بروز کنند؛ در طول زمانی که فرد اطلاعات ورودی به سیستم عصبی را پردازش می کند و از آن ها به منظور اجرای حرکات مهارتی استفاده می کند ، یک فرد به طور پیوسته در حال دریافت اطلاعات از محیط اطراف توسط حواس مختلف است .

پردازش 1 = به عنوان اولین احتمال : در این مرحله ممکن است کودک در تفسیر و یکپارچه سازی اطلاعات ورودی به سیستم عصبی دچار مشکل شود( اطلاعاتی که از طریق حس بینایی ، لامسه ، تعادلی و وضعیت مفاصل یا حرکت عضلات دریافت می شوند. )

پردازش2= به عنوان دومین احتمال : ممکن است کودک در انتخاب نوع عملکرد حرکتی دچار مشکل شود، حرکتی که متناسب با شرایط ایجاد شده ی محیطی باشد. به منظور انتخاب نوع حرکت ، کودک باید شرایطی را که عملکرد حرکتی در آن صورت می گیرد در نظر داشته باشد

پردازش3= به عنوان سومین احتمال : ممکن است کودک به منظور طرح ریزی یک برنامه ی حرکتی برای یک توالی حرکتی مناسب دچار مشکل شود. ( توالی حرکتی : مجموعه ای از حرکات کوچک که برای اجرای حرکت بزرگتر یا اصلی باید به ترتیب اجرا شوند )کودک باید نیازهای حرکتی یک عملکرد فیزیکی را به منظور ایجاد ترتیب مشخصی از فرامین حرکتی سازماندهی کند، فرامین حرکتی به عضلات اعلان می کنند که چگونه ملزومات حرکتی یک کار را اجرا کنند.

پردازش 4= سرانجام پیام هایی که به عضلات فرستاده شده است ؛ سرعت ، نیرو ، جهت و فاصله ای را که باید حرکت صورت گیرد مشخص می کنند. زمانی که کودک نیازمند حرکت و پاسخ به چیزی است که شرایط آن نسبت به زمان و فضا در حال تغییر است ، به عنوان مثال: گرفتن یا زدن یک توپ متحرک ، پیام های فرستاده شده به عضلات نیز باید به نسبت آن تغییر کنند .یک کودک ممکن است در نظارت و در نهایت ممکن است در تحلیل اطلاعات حسی ورودی از محیط ، استفاده از این اطلاعات به منظور انتخاب یک برنامه ی حرکتی مناسب ، اجرای ترتیب درست حرکات مربوط به یک عملکرد حرکتی ، فرستادن پیام های حرکتی به موقع جهت تولید حرکات هماهنگ یا یکپارچه سازی تمام حواس به منظور کنترل حرکتی که در حال انجام است دچار مشکل شود. نتیجه ی هر کدام از این کاستی ها مشابه است : کودک در عملکردهای حرکتی به صورت خام و بدون برنامه ظاهر می شود ، در یادگیری و اجرای فعالیت های حرکتی جدید دچار مشکل می شود.

عوامل متعددی از جمله زایمان زودرس و یا آسیب های پنهان در دوران بارداری در بروز این مشکل دخیل هستند. به منظور توصیف کودکان مبتلا باید این مطلب را در نظر گرفت که این کودکان طیف گسترده ای را از نظر مشخصه را شامل می شوند.تعدادی از این کودکان ممکن است در بسیاری از حیطه ها دچار مشکل شده باشند ، در حالی که ممکن است بعضی از این کودکان تنها در یک عملکرد خاص دچار مشکل باشند. کودکانی که هماهنگی حرکتی رشدی دارند، برای انجام صحیح فعالیت های حرکتی روزمره نظیر پریدن، لی لی کردن، دویدن یا گرفتن توپ تلاش می کنند. کودکان دچار مشکلات هماهنگی همچنین برای کاربرد صحیح وسایل و ابزار، بستن بند کفش یا نگارش عذاب می کشند. کودک دچار اختلال رشد هماهنگی ممکن است به دلیل ناشی­گری و حالت دست و پا چلفتی در دستیابی به نقاط شاخص حرکتی نظیر نشستن، خزیدن یا راه رفتن تاخیر داشته باشد و در عین حال مهارت های کلامیش در حد عالی باشد( بوکوسکوی، سوبانیک سیمسکوا، [6] 2005 ).  

یادگیری به طورناگهانی وزمانی که کودک درسن 5 یا6 سالگی به مدرسه می رود آغاز نمی شود بلکه طی سال های رشد کودک به طورجدی وفعالانه به یادگیری می پردازد.ا دراک فرایند بازشناسی وتفسیر اطلاعات حسی است .به عبارت دیگرادراک توانایی هوش برای معنابخشیدن به تحریک حسی است.به طورمثال: مربع بایدبه صورت شکلی کلی درک شود نه به صورت چهارخط مجزا وازآنجاکه ادراک مهارتی آموختنی است فرایندآموزش می تواند تاثیر مستقیمی بر امکانات آموزش بگذارد.ادراک دیداری نقش عمده ای دریادگیری تحصیلی ، به وی‍‍ﮋه درخواندن دارد .دانش آموزان درانجام دادن تکالیفی که مستلزم تمایز دیداری حروف وواﮋه هاست دچارمشکل می شوند، همان طور که درانجام دادن تکالیفی که شامل اعداد ،طرح های هندسی وتصاویر است هم دچارمشکل می شوند.

تشخیص این اختلال به ضعف عملکرد کودک در فعالیتهای مستلزم هماهنگی(فعالیتهای متناسب با سن و سطح هوش وی) بستگی دارد. به منظور غربالگری غیر رسمی این اختلال می­توان برای کودک تکالیفی معین کرد که مستلزم هماهنگی حرکات درشت( نظیر پریدن، جهش و ایستادن روی یک پا)، هماهنگی حرکات ظریف(مثل ضرب انگشتان، بستن بند کفش) و هماهنگی چشم و دست(نظیر گرفتن یک توپ و کپی کردن حروف) است. در دوران شیرخواری و کودکی اختلال ممکن است بصورت تاخیر در شاخص های طبیعی رشد نظیر غلطیدن، خزیدن، نشستن، ایستادن، راه رفتن، بستن دکمه های پیراهن و باز و بسته کردن زیپ شلوار تظاهر کند. بین ۲ تا ۴ سالگی دست و پا چلفتی بودن تقریبا در تمام فعالیتهای مستلزم هماهنگی حرکتی ظاهر می­شود. کودکان مبتلا قادر به نگهداری اشیا نبوده و آن را روی زمین می­اندازند. راه رفتن آنها نامتعادل است و اغلب موقع راه رفتن تلو تلو میخورند و وقتی می خواهند به طرف کودکان دیگر بروند به آنها برخورد میکنند. در کودکان بزرگتر اختلال هماهنگی حرکتی ممکن است در بازیهای روی میز، نظیر مرتب کردن قطعات پازل یا روی هم چیدن مکعب ها و هر نوع توپ بازی تظاهر نماید. بسیاری کودکان مبتلا به این اختلال دچار اختلال تکلم نیز هستند. ناشی گری حرکتی معمولا با اختلال عملکرد در تکالیف شناختی دیداری- فضایی همراه است.

ابزارهای تشخیصی

آزمون های نوروسایکولوژیک: جهت ارزیابی کودکانی که مشکوک به مشکلات عصبی همراه و نیز ارزیابی اختصاصی مهارت های درکی-حرکتی و یکپارچگی حسی هستند می توان از این آزمون ها استفاده نمود. این آزمون ها شامل موارد ذیل اذ:

مجموعه ارزیابی عصب شناختی کاردرمانی چسینگتون[7]

آزمون درکی حرکتی پردو[8]

آزمون دیداری حرکتی بندرگشتالت[9]

  آزمون حافظه رفتاری ریورمید[10]

مجموعه آزمون عصب روانشناختی ریتان ایندیانا[11]

آزمون رشدی ادراک دیداری فراستیگ[12]

مجموعه آزمون عصب روانشناختی لوریا نبراسکا[13]

آزمون رشدی ادراکی دیداری[14]

ارزیابی رشدی عصب روانشناختی کودکان[15]

مجموعه آزمون عصب روانشناختی هالستد ریتان[16]

آزمون حافظه دیداری بنتون[17]

آزمون مشاهدات بالینی آیرز[18]

آزمون یکپارچگی حسی و پراکسی[19]

  آزمون رشدی یکپارچگی حرکتی دیداری[20]

آزمون های مهارت های حرکتی درشت و ظریف

آزمون مهارت های دستی مینه سوتا[21]

آزمون مهارت قطعات ریز کرافورد[22]

ارزیابی حرکتی کودکان و نوزادان[23]

آزمون عملکرد دستی جبسون[24]

تست جعبه و مکعب[25]

تست پردو پگ برد[26]

تست مهارت حرکتی برونینکز اوزرتسکی[27]

تست حرکتی ای بی سی[28]

چک لیست ارزیابی مهارت های حرکتی درشت[29] (ارزیابی سطوح رشدی)،

چک لیست ارزیابی مهارت های حرکتی ظریف[30]

آزمونهای رسمی:

آزمون لینکن ازرتسکی

 آزمون رشد حرکتی است .این آزمون شامل 36 حرکت است که برای هر یک از ارقام آزمون نمراتی تعلق می گیرد. گاهی به حرکاتی که با یک دست یا هر دو دست و یک یا هر دو پا انجام می گیرد،  نمره داده می شود. که مجموعا 159 نمره دارد و در انتها نیز جداولی برای تعیین نمره بر حسب سن و جنس ضمیمه شده است.  زیر مجموعه های این آزمون شامل انجام حرکات درشت، خرده آزمون حرکات ظریف، توازن(تعادل) و انعطاف(پیچیدگی) است.

آزمون رشدی هماهنگی   ادراک دیداری چشم و دست[31] ( ماریان فراستیگ)

فراستیگ معتقداست ادراک یکی ازاعمال روانشناختی اولیه است که بدون آن تمام اعمال بدن حتی ساده ترین آنها ازقبیل دفع وتنفس متوقف می شودوزنده بودن راناممکن می سازد.ادراک توانایی تشخیص وتفسیرمحرک هاست که ازطریق ارگان های دریافت کننده به وقوع نمی پیونددبلکه درمغزروی می دهد.اومعتقداست رشد ادراک دیداری که دربین سنین 5/3تا5/7 سالگی اتفاق می افتدباتاخیرهمراه می باشدموجب برخی آسیب های شناختی خواهدشد.   برای سنجش انواع مهارتهای دیداری 5تست فرعی درنظرگرفته است(درخشان راد و سازمند، 1389)..

آزمون توانایی حرکتی پایه(آرنهایم و سینگر، 1375)

برای کودکان 4-12 ساله و پاسخهای حرکتی در کنترل عضلانی ظریف  و بزرگ، تعادل پویا و ایستا، هماهنگی چشم و دست و انعطاف پذیری را ارزیابی می کند.

همسانی درونی آزمودنی 89/0 گزارش شده است.

راهکارهای درمانی

در مداخلات مربوط به کودکان دچار اختلال هماهنگی از وجوه متعددی شامل مواد بصری، شنیداری و لمسی استفاده میشود که هدف آنها آموزش حرکتی ادراکی برای تکالیف حرکتی اختصاصی است. درمان اختلال رشد هماهنگی عموما شامل انواعی از برنامه های ادغام حسی و آموزش فیزیکی تعدیل شده است. برنامه های ادغام حسی را معمولا کاردرمانگرها انجام میدهند و شامل فعالیت های جسمی است که آگاهی فرد از کارکرد حسی و حرکتی را افزایش میدهد. شاید بتوان اظهار داشت که موثرترین و مهمترین درمانی این کودکان، کاردرمانی می باشد. در سرویس کاردرمانی، ابتدا کودک هم ازجنبه جسمانی و مهارت های فیزیکی و تحرکی مورد ارزیابی قرار می گیرد و هم اینکه توانایی های ذهنی، درکی و مهارتی او به دقت مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت. سپس، با توجه به اختلالات و ناتوانی های رشدی کودک، برنامه درمانی پی ریزی خواهد شد و با هماهنگی و همکاری والدین، برنامه درمانی کودک پیش خواهد رفت و در سیر مراحل درمان نیز در صورت تشخیص مدیریت تیم درمانی، از دیگر خدمات توانبخشی از جمله گفتاردرمانی، آموزش ذهنی، مهارتهای درکی و حرکتی، بازی درمانی و گروه درمانی نیز بهره گرفته خواهد شد.