سایت تخصصی روانشناسی

 اختلال‌های اضطرابی شامل اختلال هراس یا پانیک و اختلال ترس یا فوبیاست که شامل فوبیای اجتماعی و فوبیای اختصاصی می‌شود. یک روان‌پزشک در این باره نه تنها توضیحاتی بیشتر داده تا با علائم و نشانه‌های آن بهتر و بیشتر آشنا شوید بل‌که روش مدیریت بر اضطراب را نیز شرح داده که امیدواریم مفید باشد.

اختلال‌های اضطرابی شامل اختلال هراس یا پانیک و اختلال ترس یا فوبیاست که شامل فوبیای اجتماعی و فوبیای اختصاصی می‌شود. در فوبیای اختصاصی فرد از برخی موقعیت‌ها، اشیا یا حیوانات دچار ترس می‌شود. همه این‌ها در مجموع اختلال اضطرابی را تشکیل می‌دهند، اما یک گروه از اختلال‌های اضطرابی فراگیر هستند. یعنی فرد مبتلا در تمام طول روز اضطراب دارد و مدام با علائم جسمی و‌شناختی آن درگیر است.

اختلال اضطراب فراگیر چیست؟

فرد در اختلال‌های اضطرابی فراگیر بیشتر ساعات روز دچار تنش و اضطراب است. این اضطراب برخی علائم‌شناختی و جسمی دارد. علائم‌شناختی اضطراب شامل افکار اضطرابی است و فرد مدام دچار فکرهای اضطرابی است. مثلا همیشه نگران است که اغلب به‌صورت نگرانی از سلامت افراد مورد علاقه بروز می‌کند. مثلا اگر فرزندان و همسر فرد بیرون باشند و برنگردند او مدام فکر می‌کند نکند اتفاق بدی برایشان افتاده باشد. بعد جسمی این نوع اضطراب هم خودش را به‌صورت تنش، بی‌قراری یا حالت‌های اضطرابی شدید مانند تپش قلب، تعریق و... نشان می‌دهد و فرد در طول روز مدام از این حالت‌ها رنج می‌برد.

علت چیست؟

بروز اختلال اضطراب فراگیر چند دلیل مهم دارد؛ یکی از دلایل آن ژنتیک است.‌‌ همان طور که سایر بیماری‌های روان‌پزشکی می‌توانند به ارث برسند این اختلال هم می‌تواند ریشه ارثی داشته باشد و در برخی خانواده‌ها بیشتر دیده شود. یکی دیگر از دلایل علت‌‌شناختی است. در این حالت فرد دچار افکار اتوماتیک منفی است. مثلا برای هر اتفاقی فاجعه‌پنداری می‌کند و با هر اتفاق کوچکی نگران می‌شود که نکند به دنبالش سرانجام بدی داشته باشد. بیشتر مراجعان می‌گویند یک ساعت که فرزندمان دیر کند فکرمان تا اتفاقات خیلی وحشتناک و آسیب‌های خیلی خطرناک هم می‌رود. به این فاجعه‌پنداری می‌گویند که در آن فرد یک اتفاق کوچک را بزرگ می‌کند و نگران می‌شود.
یادگیری دلیل دیگر این اختلال است. اگر فرد از بچگی شاهد نگرانی و اضطراب خانواده باشد، این اتفاق می‌افتد. وقتی والدین به فرزندان این اطمینان را ندهند که همه چیز تحت کنترل است و مدام بگویند جامعه خطرناک و پر از مشکلات است این عدم امنیت می‌تواند در آینده خودش را به‌صورت اختلال اضطراب فراگیر نشان دهد.

اشتباه نکنید؛ اضطراب خوب است

در کل برای زندگی به اضطراب نیاز است. اگر فرد اضطراب نداشته باشد راه پیشرفتش بسته می‌شود و به دلیل اضطراب است که هر روز صبح از خواب بیدار می‌شویم و سرکار می‌رویم و برای پیشرفت خودمان را آماده می‌کنیم و این اضطراب است که ما را پیش می‌برد پس درجاتی از آن لازم است ولی وقتی آنقدر زیاد ‌شود که به جای اینکه باعث بهبود عملکرد فرد شود مانع انجام کارهای روزمره ‌شود، بیمارگونه می‌شود. این اضطراب بیمارگونه خودش را مداوم بروز می‌دهد و در طول روز همیشه هست و باعث می‌شود فرد به جای اینکه بیشتر روی کارش تمرکز کند تمرکزش را از دست بدهد و دچار افت عملکرد شود. در این حالت با توجه به علائم جسمی ذکرشده می‌توان تشخیص اختلال اضطراب فراگیر را داد.

چطور اضطراب مدیریت می‌‌شود؟

در جوامع امروزی میزان مسئولیت‌ها زیاد است و حمایت‌های خانوادگی کم شده بنابراین اگر فرد برخی مهارت‌ها را بلد نباشد شانس اینکه به این اختلال دچار شود، بیشتر است. یکی از مهم‌ترین مهارت‌ها، مدیریت زمان است. همه ما فعالیت‌های زیادی انجام می‌دهیم و مسئولیت‌های زیادی داریم که باید انجام بدهیم.
مدیریت زمان به ما کمک می‌کند تا استرس‌هایمان کم شود. بعضی وقت‌ها مراجعان به این موضوع اشاره می‌کنند که کارهای زیادی برای انجام دادن دارند و نمی‌دانند چطور باید آن‌ها را به سرانجام برسانند. به این افراد توصیه می‌شود براساس میزان فوریت و اورژانسی بودن کار‌ها آن‌ها را اولویت‌بندی کنند. مدیریت استرس هم اهمیت زیادی در مدیریت اضطراب دارد.
افراد با توجه به شغل یا موقعیت اجتماعی‌ای که دارند با برخی تعاملات بین فردی مواجه هستند بنابراین باید مهارت‌های مدیریت استرس را بلد باشند تا بتوانند سطح استرس خود را پایین بیاورند. علاوه بر این‌ها، فرد باید از برخی مکانیسم‌های مقابله‌ای هم استفاده کند. دعا کردن و کارهای معنوی و مذهبی می‌تواند سطح استرس را کاهش دهد.

منبع جام جم و سایت (دکتر عاطفه قنبری - روان‌پزشک/ زندگی مثبت)