از دلِ سانحه، خردمندتر، قویتر و انعطاف پذیرتر خارج شوید!
بالندگی پس از سانحه PTG
هرساله در سراسر جهان رویدادهای آسیب‌زا، به مرگ و نتایج ناگواری برای انسان‌ها منجر می‌شود. تروما یا آسیب روانی، واقعه‌ای است که فرد را درگیر احساساتی مانند ترس، درماندگی و سردرگمی در برابر تغییرات پیش‌آمده می‌کند. برخی از این رویدادها شامل سوگ، بیماری جدی مانند سرطان، تصادف، بلایای طبیعی، حملات تروریستی، تجاوز جنسی، خشونت، ورشکستگی و بیکاری هستند.
مسائل روانشناختی همچون استرس پس از سانحه، افسردگی، اختلالات اضطرابی یا حتی افزایش نرخ خودکشی در سنین بالاتر از جمله پیامدهای مرتبط با تجارب آسیب‌زا هستند.
در مارس ۱۹۸۷، کشتی‌ای که از انگلیس به بلژیک در حال سفر بود واژگون شد و باعث کشته شدن ۱۹۳ نفر شد. در طی ماه‌های بعدی، تقریباً ۳۰۰ نفر از بازماندگان از علائم استرس پس از سانحه رنج می‌بردند. با این حال، به مرور برخی از آنها تأثیرات مثبت شگفت انگیزی را گزارش کردند. سه سال پس از فاجعه، ۴۳ درصد از بازماندگان گزارش دادند که نگاه آنها به زندگی بهتر شده است. آنها گزارش دادند که دیگر مانند سابق زندگی نمی‌کنند، برای روابط خود ارزش بیشتری قائل هستند و هر روز به طور کامل زندگی می‌کنند.
غالبا ما تصور می‌کنیم که ضربه روحی به عنوان یک تجربه ناگوار اتفاق کاملا بدی است. روش دیگری با ظرافت بیشتر برای بررسی آسیب‌ها وجود دارد که در طی فراگیری اضطراب و استرس مورد توجه قرار گرفته است.
پس از قرار گرفتن در معرض رویدادهای آسیب زا، افراد ممکن است طیف وسیعی از پیامدهای سلامت روانی و جسمی را نشان دهند که در آن اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) یکی از شایع ترین آنهاست. ... چنین تغییرات مثبتی در مجموع به عنوان رشد پس از سانحه (PTG) تعریف می‌شود.
رشد بعد از سانحه چیست؟
رشد پس از سانحه (Post-Traumatic Growth) یک فرایند مثبت روانشناختی است که برخی افراد پس از تجربۀ رویدادهای تروماتیک و استرس‌زا آن را تجربه می‌کنند. در این فرایند فرد به دلیل عبور از یک بحران عمیق روانی دچار تغییرات مثبت در زندگی می‌شود. در واقع تجربۀ تروما روحی یا ضربه روانی معمولاً منجر به آسیب‌دیدن فرد و ابتلا به اختلالاتی مثل استرس پس از سانحه یا PTSD می‌شود؛ اما گاهی اوقات می‌تواند کاتالیزوری برای تغییرات مثبت باشد و باعث رشد، افزایش قدرت و بهبود انعطاف‌پذیری شود.
مفهوم رشد پس از سانحه توسط دکتر ریچارد تدسکی و دکتر لارنس کالهون در سال ۱۹۹۶ معرفی شد. آنها در مقاله‌ای توضیح دادند که شخصی که یک رویداد تروماتیک را تجربه کرده است ممکن است تغییرات مثبتی را در جنبه‌های مختلف زندگی تجربه کند. Ginelle Krummey، درمانگر بالینی در مقاله‌ای از سایت psychcentral می‌گوید: رشد پس از آسیب بخشی از ظرفیت طبیعی انسان برای معنا بخشیدن به زندگی، بهبود روانی و یادگیری است.
دکتر دبی سیلبر، روان‌شناس نیز می‌گوید: رشد پس از سانحه، آگاهی، بینش و دیدگاه جدیدی است که پس از یک بحران روانی پدیدار می‌شود. این بحران می‌تواند مرگ یکی از عزیزان، بیماری، بلای طبیعی و اتفاقاتی مانند سوءاستفاده جنسی یا خیانت باشد. در واقع بازماندگان تروما، قدرت درونی‌شان را از طریق آگاهی از اینکه بر سختی‌های عظیمی غلبه کرده‌اند پرورش می‌دهند و روابط قوی‌تری با اطرافیان و همچنین با سایر افرادی که به همین شکل رنج کشیده‌اند برقرار می‌کنند.
جالب است بدانید یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ نشان داد تقریباً ۵۳% از افرادی که رویدادهای تروماتیک را تجربه می‌کنند احتمالاً رشد پس از سانحه را تجربه می‌کنند. همچنین در مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۸ مشخص شد ممکن است افراد زیر ۶۰ سال نسبت به افراد مسن‌تر با احتمال بیشتری رشد پس از سانحه را تجربه کنند. تدسکی و کالهون نیز متوجه شدند که زنان نسبت به مردان میزان بیشتری از رشد پس از سانحه را گزارش می‌کنند.
همچنین طبق نتایج یک مطالعه که در سایت healthline منتشر شده است ۸۸% از ۳۸۵ نفر پاسخ‌دهندۀ این نظرسنجی گفته‌اند باوجوداینکه در دوران همه‌گیری کرونا شرایط چالش برانگیزی مثل شروع قرنطینۀ خانگی، بیماری یا کاهش درآمد را تجربه کرده‌اند؛ در کنار آن اثرات مثبتی مثل بهبود روابط خانوادگی، قدردانی بیشتر از زندگی یا رشد معنوی را نیز تجربه کرده‌اند.
رشد پس از سانحه (PTG) نظریه ای است که این نوع دگرگونی را به دنبال تروما توضیح می‌دهد. این توسط روانشناسان ریچارد تدسکی و لارنس کالهون در اواسط دهه 1990 ایجاد شد و معتقد است که افرادی که پس از مصیبت ها، مبارزات روانی را تحمل می کنند، اغلب می توانند رشد مثبت پس از آن را مشاهده کنند.
رشد پس از سانحه یک دگرگونی روانشناختی است که به دنبال یک برخورد استرس زا رخ می دهد. این راهی برای یافتن هدف درد و نگریستن فراتر از مبارزه است. ... آنها PTG را به عنوان یک تغییر روانی مثبت در پی مبارزه با شرایط بسیار چالش برانگیز زندگی تعریف می کنند (تدسکی و کالهون، 2004).
به طور کلی رشد پس از سانحه به تغییرات مثبت در زندگی و شکل گیری معنا که از حوادث ترومایی به وجود آمده است، اشاره دارد. رشدپس از سانحه به معنای یک فرایند دارای پیامد مثبت است که در بستر معنویت و در کنارخانواده به وقوع می پیوندد عوامل موثر دراین رشد شامل خود فرد، اطرافیان نزدیک، پرسنل درمانی وجامعه است واین رشد نیازمند مولفه ها وراهبردهای خاص می‌باشد.
تدسکی دریافت که در طیف گسترده ای از تجربیات منفی، 90 درصد از بازماندگان حداقل یک مزیت رشد پس از سانحه را گزارش می کنند. علاوه بر این، یک متاآنالیز (جمع آوری داده ها از چندین منبع) از 26 مطالعه علمی نشان داد که تقریباً 50٪ از بازماندگان تروما رشد پس از سانحه را تجربه می کنند.
او در بررسی‌های خود، نمونه‌ای از رشد پس از سانحه را بیان کرد: یکی از بیماران روانشناسی وی در اثر بیماری سرطان در حال مرگ بود.
وی گفت: "آخرین باری که با او صحبت کردم، یعنی چند هفته قبل از مرگ او، او به من می‌گفت که این تجربه سرطان تغییرات مثبت زیادی در زندگی او ایجاد کرده است. او در مورد چگونگی روابط و خانواده‌اش که در نتیجه مقابله با سرطان به شکوفایی رسیده است صحبت می‌کرد."اگر تجربه تروما (آسیب روحی) را دارید بهتر از هرکسی می‌دانید که کنار آمدن با آن سخت است.
داستان‌هایی که مربوط به جنبه مثبت سرطان است ممکن است آزاردهنده به نظر برسد اما دکتر تدسکی اعتقاد دارد که با وجود اینکه این واقعیت وجود دارد، بسیاری از افرادی که دچار تروما شده‌اند گزارش می‌دهند که این امر برخی از جنبه‌های زندگی آنها را به سمت بهتر تغییر داده است.
دکتر ریچارد جی تدسکی می‌گوید: "ما در مورد خود تروما به عنوان یک چیز خوب یا چیزی که مردم باید تجربه کنند تا واقعاً عاقل شوند، صحبت نمی‌کنیم. ما می‌گوییم که آسیب‌ها واقعاً اتفاق می‌افتند و پس از این آسیب‌ها، گزارش‌هایی را دریافت کردیم مبنی بر اینکه آنچه که به نظر می‌رسد و اختلالی که افراد تجربه می‌کنند عامل اصلی رشد آنها است."
بر اساس پژوهش‌های تدسکی و کالهون پدیده رسیدن به سطح بالاتر از عملکرد روانی پس از اتفاق ناگوار، به رشد پس از سانحه معروف شد.
رشد پس از سانحه با تغییرات مثبت روانشناختی پس از دست و پنجه نرم‌کردن با شرایط چالش‌برانگیز زندگی شناخته شده است و پنج حیطه دارد؛
الف) ارتباط با دیگران که به معنای توسعه شبکه روابط و صمیمیت بیشتر با آنهاست؛
ب) احتمالات جدید که نشان‌دهنده ایجاد یک مسیر یا فرصت‌های جدید است؛
ج) توان شخصی که اشاره به افزایش قدرت درونی و توانایی اتکا به خود در سختی‌ها دارد؛
د) تغییر معنوی که به فهم تجارب و تقویت باورهای معنوی اشاره دارد؛
ه) قدردانی از زندگی که به معنای پی‌بردن به ارزش زندگی است.
دکتر ریچارد جی تدسکی می‌گوید: "تا مادامی‌که که مثبت بودن به شما امکان یک زندگی خوب را بدهد مثبت بودن در شرایط ناگوار چیز بدی نیست." هنگامی که افراد در مورد رشد پس از سانحه صحبت می‌کنند، نمی‌گویند که این کار ساده‌ای بود یا اینکه این یک تجربه عالی بود. آنها می‌گویند وحشتناک بود و از یادآوری آن رنج می‌برند، رنجی که در نهایت دستاورد عالی‌ای را برای آنها به ارمغان می‌آورد. ریچارد جی تدسکی می‌گوید: "ما به بازماندگان تروما به عنوان یک منبع نگاه می‌کنیم، نه افراد شکست خورده."
ویژگی‌های رشد پس از سانحه، ترنت می‌گوید: «نمونه‌هایی از زمینه‌های رشد شامل قدرت شخصی، قدردانی از زندگی، امکانات جدید در زندگی، تغییرات معنوی و روابط با دیگران است. «نمونه‌های PTG می‌تواند گسترده باشد، از نوشتن کتاب، یافتن خدا، راه‌اندازی مؤسسات خیریه و بسیاری موارد دیگر.
پنج حوزه رشد پس از سانحه ( PTG ) ، یعنی قدردانی از زندگی، ضربه می زند. ارتباط با دیگران؛ قدرت شخصی؛ امکانات جدید؛ و رشد معنوی (Taku, Cann, Calhoun, & Tedeschi, 2008b؛ Tedeschi & Calhoun, 2004).
اگرچه رشد پس از سانحه اغلب به طور طبیعی، بدون روان درمانی یا سایر مداخلات رسمی اتفاق می افتد، می‌توان آن را به پنج روش تسهیل کرد: از طریق آموزش، تنظیم عاطفی، افشاگری، توسعه روایت، و خدمات.
ریچارد جی تدسکی
تدسکی مدرک کارشناسی خود را در رشته روانشناسی از دانشگاه سیراکیوز دریافت کرد و مدرک دکتری خود را از دانشگاه اوهایو دریافت نمود.
تدسکی به همراه لارنس کالهون نظریه رشد پس از سانحه که مبتنی بر مبارزه با تجربه‌های آسیب زا است را ابداع نمود.
تدسکی اکنون استاد ممتاز دانشگاه کارولینای شمالی شارلوت، با ۴۰ سال سابقه روانشناسی بالینی است و غالباً بر روی افرادی که ضربه سختی را تجربه کرده‌اند کار می‌کند.
وى با همکار خود لارنس کلهون کتابهایى در زمینه رشد پس از سانحه منتشر کرده است، که تحولات شخصى پس از وقایع آسیب زا را بررسى مى‌کند.
رشد بعد از سانحه چگونه رخ می‌دهد؟
رشد پس از سانحه یک فرایند پیچیده و تدریجی است که به‌مرورزمان و به شکل پویا با طی‌کردن مراحل مختلف رخ می‌دهد و درنهایت شما به‌نوعی تحول و تغییر مثبت دست می‌یابید. این مراحل معمولاً شامل فرایندهای روانشناختی مختلف مانند پردازش احساسات و تجربیات، دریافت حمایت‌هایی اجتماعی و پذیرش و بازسازی خود است که البته باتوجه‌به ویژگی‌های شخصیتی، نوع رویداد و شرایط ممکن است متفاوت باشد.
در ادامه با این مراحل بیشتر آشنا می‌شویم:
شوک اولیه
پس از تجربۀ یک رویداد آسیب‌زننده احتمالاً اولین واکنش شما شوک، ترس، سردرگمی یا تجربۀ احساساتی مانند غم و خشم است. در این مرحله، ممکن است احساس کنید زندگی شما به‌شدت آسیب‌دیده است. البته این مرحله بحرانی است و بسیاری از افراد ممکن است با اضطراب شدید یا حتی نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه روبه‌رو شوند.
جستجوی حمایت اجتماعی
ممکن است پس از مواجهه با این‌گونه رویدادها نیاز به دریافت حمایت‌های اجتماعی از سوی خانواده، دوستان یا گروه‌های پشتیبانی داشته باشید. دریافت حمایت‌های اجتماعی به‌ویژه در مراحل اولیه بسیار مهم است و به شما کمک می‌کند با بحران اولیه مقابله کنید، احساسات خود را با دیگران به اشتراک بگذارید و کمتر احساس تنهایی کنید.
مواجهه با واقعیت و پردازش احساسات
در این مرحله، شما به‌تدریج واقعیت حادثه را می‌پذیرید و شروع به پردازش افکار و احساسات مرتبط با آن می‌کنید. ورزش، مدیتیشن، تمرینات تنفسی و روان‌درمانی می‌تواند به شما در مدیریت احساسات و تمرکز بر زمان حال کمک کند. همچنین صحبت با یک درمانگر در مورد چیزی که تجربه کرده‌اید و تأثیراتی که برای شما به همراه داشته است می‌تواند در روند پردازش و پذیرش آن به شما کمک کند. بازسازی دیدگاه نسبت به زندگی
در این مرحله، احتمالاً تلاش می‌کنید دیدگاه‌ها و ارزش‌هایتان را تغییر دهید. به‌عنوان‌مثال، ممکن است به ارتباطات انسانی بیشتر توجه کنید یا نگاه متفاوتی به زندگی داشته باشید. در واقع در این مرحله، به‌جای تمرکز بر فقدان‌ها به توانایی‌های جدید خود پی می‌برید و احساس قدرت و تسلط بیشتری بر زندگی خود پیدا می‌کنید.
تحول و رشد
این مرحله، نتیجۀ تمام مراحل قبلی است و شما میتوانید به رشد معنوی، روانی و احساسی دست یابید که معمولاً منجر به تغییرات مثبت در شخصیت، ارزش‌ها و باورها می‌شود. این تغییرات می‌تواند شامل افزایش اعتمادبه‌نفس، افزایش حس همدلی و نوع‌دوستی، تغییر در اولویت‌های زندگی یا پیداکردن معنا و هدف جدید در زندگی باشد.
ویژگی‌های رشد بعد از سانحه
در واقع رشد پس از سانحه دیدگاه شما را نسبت به زندگی تغییر می‌دهد و باعث افزایش کیفیت زندگی می‌شود. باتوجه‌به مقاله‌ای در سایت verywellmind سایر مزیت‌هایی که این فرایند به همراه دارد شامل موارد زیر است:
احتمالاً سؤالی که ذهن شما را درگیر می‌کند این است که چرا برخی از افراد پس از تجربه تروما رشد می‌کنند درحالی‌که برخی دیگر دچار اختلالاتی مثل استرس پس از سانحه می‌شوند؟ در واقع اینکه برخی افراد می‌توانند پس از چنین تجربه‌هایی دچار تغییرات مثبت شوند به وجود عوامل متعددی بستگی دارد.
برخی از این عوامل شامل موارد زیر است:
مسائل روانشناختی همچون استرس پس از سانحه، افسردگی، اختلالات اضطرابی یا حتی افزایش نرخ خودکشی در سنین بالاتر از جمله پیامدهای مرتبط با تجارب آسیب‌زا هستند.
در مارس ۱۹۸۷، کشتی‌ای که از انگلیس به بلژیک در حال سفر بود واژگون شد و باعث کشته شدن ۱۹۳ نفر شد. در طی ماه‌های بعدی، تقریباً ۳۰۰ نفر از بازماندگان از علائم استرس پس از سانحه رنج می‌بردند. با این حال، به مرور برخی از آنها تأثیرات مثبت شگفت انگیزی را گزارش کردند. سه سال پس از فاجعه، ۴۳ درصد از بازماندگان گزارش دادند که نگاه آنها به زندگی بهتر شده است. آنها گزارش دادند که دیگر مانند سابق زندگی نمی‌کنند، برای روابط خود ارزش بیشتری قائل هستند و هر روز به طور کامل زندگی می‌کنند.
غالبا ما تصور می‌کنیم که ضربه روحی به عنوان یک تجربه ناگوار اتفاق کاملا بدی است. روش دیگری با ظرافت بیشتر برای بررسی آسیب‌ها وجود دارد که در طی فراگیری اضطراب و استرس مورد توجه قرار گرفته است.
پس از قرار گرفتن در معرض رویدادهای آسیب زا، افراد ممکن است طیف وسیعی از پیامدهای سلامت روانی و جسمی را نشان دهند که در آن اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) یکی از شایع ترین آنهاست. ... چنین تغییرات مثبتی در مجموع به عنوان رشد پس از سانحه (PTG) تعریف می‌شود.
رشد بعد از سانحه چیست؟
رشد پس از سانحه (Post-Traumatic Growth) یک فرایند مثبت روانشناختی است که برخی افراد پس از تجربۀ رویدادهای تروماتیک و استرس‌زا آن را تجربه می‌کنند. در این فرایند فرد به دلیل عبور از یک بحران عمیق روانی دچار تغییرات مثبت در زندگی می‌شود. در واقع تجربۀ تروما روحی یا ضربه روانی معمولاً منجر به آسیب‌دیدن فرد و ابتلا به اختلالاتی مثل استرس پس از سانحه یا PTSD می‌شود؛ اما گاهی اوقات می‌تواند کاتالیزوری برای تغییرات مثبت باشد و باعث رشد، افزایش قدرت و بهبود انعطاف‌پذیری شود.
مفهوم رشد پس از سانحه توسط دکتر ریچارد تدسکی و دکتر لارنس کالهون در سال ۱۹۹۶ معرفی شد. آنها در مقاله‌ای توضیح دادند که شخصی که یک رویداد تروماتیک را تجربه کرده است ممکن است تغییرات مثبتی را در جنبه‌های مختلف زندگی تجربه کند. Ginelle Krummey، درمانگر بالینی در مقاله‌ای از سایت psychcentral می‌گوید: رشد پس از آسیب بخشی از ظرفیت طبیعی انسان برای معنا بخشیدن به زندگی، بهبود روانی و یادگیری است.
دکتر دبی سیلبر، روان‌شناس نیز می‌گوید: رشد پس از سانحه، آگاهی، بینش و دیدگاه جدیدی است که پس از یک بحران روانی پدیدار می‌شود. این بحران می‌تواند مرگ یکی از عزیزان، بیماری، بلای طبیعی و اتفاقاتی مانند سوءاستفاده جنسی یا خیانت باشد. در واقع بازماندگان تروما، قدرت درونی‌شان را از طریق آگاهی از اینکه بر سختی‌های عظیمی غلبه کرده‌اند پرورش می‌دهند و روابط قوی‌تری با اطرافیان و همچنین با سایر افرادی که به همین شکل رنج کشیده‌اند برقرار می‌کنند.
جالب است بدانید یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ نشان داد تقریباً ۵۳% از افرادی که رویدادهای تروماتیک را تجربه می‌کنند احتمالاً رشد پس از سانحه را تجربه می‌کنند. همچنین در مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۸ مشخص شد ممکن است افراد زیر ۶۰ سال نسبت به افراد مسن‌تر با احتمال بیشتری رشد پس از سانحه را تجربه کنند. تدسکی و کالهون نیز متوجه شدند که زنان نسبت به مردان میزان بیشتری از رشد پس از سانحه را گزارش می‌کنند.
همچنین طبق نتایج یک مطالعه که در سایت healthline منتشر شده است ۸۸% از ۳۸۵ نفر پاسخ‌دهندۀ این نظرسنجی گفته‌اند باوجوداینکه در دوران همه‌گیری کرونا شرایط چالش برانگیزی مثل شروع قرنطینۀ خانگی، بیماری یا کاهش درآمد را تجربه کرده‌اند؛ در کنار آن اثرات مثبتی مثل بهبود روابط خانوادگی، قدردانی بیشتر از زندگی یا رشد معنوی را نیز تجربه کرده‌اند.
رشد پس از سانحه (PTG) نظریه ای است که این نوع دگرگونی را به دنبال تروما توضیح می‌دهد. این توسط روانشناسان ریچارد تدسکی و لارنس کالهون در اواسط دهه 1990 ایجاد شد و معتقد است که افرادی که پس از مصیبت ها، مبارزات روانی را تحمل می کنند، اغلب می توانند رشد مثبت پس از آن را مشاهده کنند.
رشد پس از سانحه یک دگرگونی روانشناختی است که به دنبال یک برخورد استرس زا رخ می دهد. این راهی برای یافتن هدف درد و نگریستن فراتر از مبارزه است. ... آنها PTG را به عنوان یک تغییر روانی مثبت در پی مبارزه با شرایط بسیار چالش برانگیز زندگی تعریف می کنند (تدسکی و کالهون، 2004).
به طور کلی رشد پس از سانحه به تغییرات مثبت در زندگی و شکل گیری معنا که از حوادث ترومایی به وجود آمده است، اشاره دارد. رشدپس از سانحه به معنای یک فرایند دارای پیامد مثبت است که در بستر معنویت و در کنارخانواده به وقوع می پیوندد عوامل موثر دراین رشد شامل خود فرد، اطرافیان نزدیک، پرسنل درمانی وجامعه است واین رشد نیازمند مولفه ها وراهبردهای خاص می‌باشد.
تدسکی دریافت که در طیف گسترده ای از تجربیات منفی، 90 درصد از بازماندگان حداقل یک مزیت رشد پس از سانحه را گزارش می کنند. علاوه بر این، یک متاآنالیز (جمع آوری داده ها از چندین منبع) از 26 مطالعه علمی نشان داد که تقریباً 50٪ از بازماندگان تروما رشد پس از سانحه را تجربه می کنند.
او در بررسی‌های خود، نمونه‌ای از رشد پس از سانحه را بیان کرد: یکی از بیماران روانشناسی وی در اثر بیماری سرطان در حال مرگ بود.
وی گفت: "آخرین باری که با او صحبت کردم، یعنی چند هفته قبل از مرگ او، او به من می‌گفت که این تجربه سرطان تغییرات مثبت زیادی در زندگی او ایجاد کرده است. او در مورد چگونگی روابط و خانواده‌اش که در نتیجه مقابله با سرطان به شکوفایی رسیده است صحبت می‌کرد."اگر تجربه تروما (آسیب روحی) را دارید بهتر از هرکسی می‌دانید که کنار آمدن با آن سخت است.
داستان‌هایی که مربوط به جنبه مثبت سرطان است ممکن است آزاردهنده به نظر برسد اما دکتر تدسکی اعتقاد دارد که با وجود اینکه این واقعیت وجود دارد، بسیاری از افرادی که دچار تروما شده‌اند گزارش می‌دهند که این امر برخی از جنبه‌های زندگی آنها را به سمت بهتر تغییر داده است.
دکتر ریچارد جی تدسکی می‌گوید: "ما در مورد خود تروما به عنوان یک چیز خوب یا چیزی که مردم باید تجربه کنند تا واقعاً عاقل شوند، صحبت نمی‌کنیم. ما می‌گوییم که آسیب‌ها واقعاً اتفاق می‌افتند و پس از این آسیب‌ها، گزارش‌هایی را دریافت کردیم مبنی بر اینکه آنچه که به نظر می‌رسد و اختلالی که افراد تجربه می‌کنند عامل اصلی رشد آنها است."
بر اساس پژوهش‌های تدسکی و کالهون پدیده رسیدن به سطح بالاتر از عملکرد روانی پس از اتفاق ناگوار، به رشد پس از سانحه معروف شد.
رشد پس از سانحه با تغییرات مثبت روانشناختی پس از دست و پنجه نرم‌کردن با شرایط چالش‌برانگیز زندگی شناخته شده است و پنج حیطه دارد؛
الف) ارتباط با دیگران که به معنای توسعه شبکه روابط و صمیمیت بیشتر با آنهاست؛
ب) احتمالات جدید که نشان‌دهنده ایجاد یک مسیر یا فرصت‌های جدید است؛
ج) توان شخصی که اشاره به افزایش قدرت درونی و توانایی اتکا به خود در سختی‌ها دارد؛
د) تغییر معنوی که به فهم تجارب و تقویت باورهای معنوی اشاره دارد؛
ه) قدردانی از زندگی که به معنای پی‌بردن به ارزش زندگی است.
دکتر ریچارد جی تدسکی می‌گوید: "تا مادامی‌که که مثبت بودن به شما امکان یک زندگی خوب را بدهد مثبت بودن در شرایط ناگوار چیز بدی نیست." هنگامی که افراد در مورد رشد پس از سانحه صحبت می‌کنند، نمی‌گویند که این کار ساده‌ای بود یا اینکه این یک تجربه عالی بود. آنها می‌گویند وحشتناک بود و از یادآوری آن رنج می‌برند، رنجی که در نهایت دستاورد عالی‌ای را برای آنها به ارمغان می‌آورد. ریچارد جی تدسکی می‌گوید: "ما به بازماندگان تروما به عنوان یک منبع نگاه می‌کنیم، نه افراد شکست خورده."
ویژگی‌های رشد پس از سانحه، ترنت می‌گوید: «نمونه‌هایی از زمینه‌های رشد شامل قدرت شخصی، قدردانی از زندگی، امکانات جدید در زندگی، تغییرات معنوی و روابط با دیگران است. «نمونه‌های PTG می‌تواند گسترده باشد، از نوشتن کتاب، یافتن خدا، راه‌اندازی مؤسسات خیریه و بسیاری موارد دیگر.
پنج حوزه رشد پس از سانحه ( PTG ) ، یعنی قدردانی از زندگی، ضربه می زند. ارتباط با دیگران؛ قدرت شخصی؛ امکانات جدید؛ و رشد معنوی (Taku, Cann, Calhoun, & Tedeschi, 2008b؛ Tedeschi & Calhoun, 2004).
اگرچه رشد پس از سانحه اغلب به طور طبیعی، بدون روان درمانی یا سایر مداخلات رسمی اتفاق می افتد، می‌توان آن را به پنج روش تسهیل کرد: از طریق آموزش، تنظیم عاطفی، افشاگری، توسعه روایت، و خدمات.
ریچارد جی تدسکی
تدسکی مدرک کارشناسی خود را در رشته روانشناسی از دانشگاه سیراکیوز دریافت کرد و مدرک دکتری خود را از دانشگاه اوهایو دریافت نمود.
تدسکی به همراه لارنس کالهون نظریه رشد پس از سانحه که مبتنی بر مبارزه با تجربه‌های آسیب زا است را ابداع نمود.
تدسکی اکنون استاد ممتاز دانشگاه کارولینای شمالی شارلوت، با ۴۰ سال سابقه روانشناسی بالینی است و غالباً بر روی افرادی که ضربه سختی را تجربه کرده‌اند کار می‌کند.
وى با همکار خود لارنس کلهون کتابهایى در زمینه رشد پس از سانحه منتشر کرده است، که تحولات شخصى پس از وقایع آسیب زا را بررسى مى‌کند.
رشد بعد از سانحه چگونه رخ می‌دهد؟
رشد پس از سانحه یک فرایند پیچیده و تدریجی است که به‌مرورزمان و به شکل پویا با طی‌کردن مراحل مختلف رخ می‌دهد و درنهایت شما به‌نوعی تحول و تغییر مثبت دست می‌یابید. این مراحل معمولاً شامل فرایندهای روانشناختی مختلف مانند پردازش احساسات و تجربیات، دریافت حمایت‌هایی اجتماعی و پذیرش و بازسازی خود است که البته باتوجه‌به ویژگی‌های شخصیتی، نوع رویداد و شرایط ممکن است متفاوت باشد.
در ادامه با این مراحل بیشتر آشنا می‌شویم:
شوک اولیه
پس از تجربۀ یک رویداد آسیب‌زننده احتمالاً اولین واکنش شما شوک، ترس، سردرگمی یا تجربۀ احساساتی مانند غم و خشم است. در این مرحله، ممکن است احساس کنید زندگی شما به‌شدت آسیب‌دیده است. البته این مرحله بحرانی است و بسیاری از افراد ممکن است با اضطراب شدید یا حتی نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه روبه‌رو شوند.
جستجوی حمایت اجتماعی
ممکن است پس از مواجهه با این‌گونه رویدادها نیاز به دریافت حمایت‌های اجتماعی از سوی خانواده، دوستان یا گروه‌های پشتیبانی داشته باشید. دریافت حمایت‌های اجتماعی به‌ویژه در مراحل اولیه بسیار مهم است و به شما کمک می‌کند با بحران اولیه مقابله کنید، احساسات خود را با دیگران به اشتراک بگذارید و کمتر احساس تنهایی کنید.
مواجهه با واقعیت و پردازش احساسات
در این مرحله، شما به‌تدریج واقعیت حادثه را می‌پذیرید و شروع به پردازش افکار و احساسات مرتبط با آن می‌کنید. ورزش، مدیتیشن، تمرینات تنفسی و روان‌درمانی می‌تواند به شما در مدیریت احساسات و تمرکز بر زمان حال کمک کند. همچنین صحبت با یک درمانگر در مورد چیزی که تجربه کرده‌اید و تأثیراتی که برای شما به همراه داشته است می‌تواند در روند پردازش و پذیرش آن به شما کمک کند.
در این مرحله، احتمالاً تلاش می‌کنید دیدگاه‌ها و ارزش‌هایتان را تغییر دهید. به‌عنوان‌مثال، ممکن است به ارتباطات انسانی بیشتر توجه کنید یا نگاه متفاوتی به زندگی داشته باشید. در واقع در این مرحله، به‌جای تمرکز بر فقدان‌ها به توانایی‌های جدید خود پی می‌برید و احساس قدرت و تسلط بیشتری بر زندگی خود پیدا می‌کنید.
تحول و رشد
این مرحله، نتیجۀ تمام مراحل قبلی است و شما میتوانید به رشد معنوی، روانی و احساسی دست یابید که معمولاً منجر به تغییرات مثبت در شخصیت، ارزش‌ها و باورها می‌شود. این تغییرات می‌تواند شامل افزایش اعتمادبه‌نفس، افزایش حس همدلی و نوع‌دوستی، تغییر در اولویت‌های زندگی یا پیداکردن معنا و هدف جدید در زندگی باشد.
ویژگی‌های رشد بعد از سانحه
در واقع رشد پس از سانحه دیدگاه شما را نسبت به زندگی تغییر می‌دهد و باعث افزایش کیفیت زندگی می‌شود. باتوجه‌به مقاله‌ای در سایت verywellmind سایر مزیت‌هایی که این فرایند به همراه دارد شامل موارد زیر است:
- قدردانی بیشتر از زندگی: پس از تجربۀ حوادث تروماتیک ممکن است نگاه شما به زندگی تغییر کند و ارزش‌های متفاوتی برای آن قائل شوید. برای مثال ممکن است قدر لحظات کوچک زندگی را بیشتر بدانید و حتی از کوچک‌ترین و ساده‌ترین اتفاقات زندگی لذت ببرید و برای آن ارزش بیشتری قائل شوید.
افزایش قدرت شخصی: پس از تجربه تروما، ممکن است از اینکه چقدر خوب توانسته‌اید آن را مدیریت کنید احساس خوبی داشته باشید. این آگاهی از شجاعت، مهارت و انعطاف‌پذیری خود در مدیریت شرایط دشوار می‌تواند به شما قدرت دهد و باعث افزایش اعتمادبه‌نفس شما شود. در نتیجه شما برای مقابله با هر چالشی در آینده آماده هستید.
بهبود روابط بین‌فردی: پس از تجربه یک بحران روانی ممکن است احساس صمیمیت، همدلی و شفقت شما نسبت به دیگران را افزایش یابد که این اتفاق منجر به بهبود روابط بین‌فردی شما می‌شود. همچنین حمایتی که در مواقع بحرانی از طرف دوستان، همکاران یا اعضای خانواده دریافت می‌کنید، بسیار ارزشمند است و پیوند عاطفی شما با آنها را تقویت می‌کند.
تغییر در فلسفه زندگی یا معنویت: ممکن است شما پس از تجربه یک رویداد تروماتیک احساس کنید معنای جدیدی برای زندگی پیدا کرده‌اید. این تغییر در فلسفه زندگی ممکن است شامل تغییر در باورهای مذهبی، فلسفی یا وجودی شما باشد. همچنین احتمالاً سؤالات عمیق‌تری درباره مرگ، هدف زندگی و نقش خود در جهان می‌پرسید.
تغییر اهداف و اولویت‌ها: با تغییر نگاه شما به زندگی در اثر تجربۀ تروما ممکن است اهداف و اولویت‌های جدیدی برای زندگی خود تعریف کنید. برای مثال شاید سبک زندگی، عادات و اهداف شغلی خود را تغییر دهید و زمان بیشتری برای فعالیت‌هایی که واقعاً به آنها علاقه دارید، صرف کنید. این اتفاق باعث افزایش شجاعت و اعتمادبه‌نفس شما می‌شود.
احتمالاً سؤالی که ذهن شما را درگیر می‌کند این است که چرا برخی از افراد پس از تجربه تروما رشد می‌کنند درحالی‌که برخی دیگر دچار اختلالاتی مثل استرس پس از سانحه می‌شوند؟ در واقع اینکه برخی افراد می‌توانند پس از چنین تجربه‌هایی دچار تغییرات مثبت شوند به وجود عوامل متعددی بستگی دارد.
برخی از این عوامل شامل موارد زیر است:
- دریافت حمایت اجتماعی
- ویژگی‌های شخصیتی
- خوش‌بینی: افرادی که نسبت به زندگی نگرش مثبت‌تری دارند در مواجهه با بحران‌ها تمایل بیشتری برای یافتن معنا و فرصت‌های رشد دارند.
تاب‌آوری: توانایی مقابله با استرس و تحمل فشار روانی می‌تواند نقش کلیدی در تسهیل رشد پس از سانحه داشته باشد. افراد تاب‌آور پس از تجربه ضربه‌های روانی می‌توانند به مسیر خود ادامه دهند.
خودآگاهی: افراد با سطح بالاتری از خودآگاهی توانایی بیشتری در پردازش احساسات و افکار مربوط با این‌گونه تجربه‌ها دارند و می‌توانند با موفقیت با این چالش‌ها روبرو شوند.
- داشتن مهارت‌های مقابله‌ای سازگارانه
- دریافت درمان تخصصی
- شدت و نوع سانحه
مراحل رشد پس از سانحه از نگاه تدسکی
سه مرحله گسترده برای رشد پس از سانحه وجود دارد:
یک آسیب اصلی که سیستم اعتقادی اصلی فرد را مختل می‌کند، مبارزه روانی همراه با آن و سرانجام احساس رشد شخصی. این چیزی نیست که منفعلانه برای افراد اتفاق بیفتد، بلکه باید به طور فعال روی آن کار شود: این کار به زمان و انرژی نیاز دارد.
اما سیستم اعتقادی اصلی فرد چیست؟
دکتر ریچارد جی تدسکی یک صاحب کسب و کار کوچک را مثال زد که به خود می‌بالید که یک سرمایه گذار زرنگ است و پس انداز خود را در ماه مارس در یک باشگاه ورزشی سرمایه گذاری کرد. او همه چیزش را از دست داد. در این مورد پیش بینی و کنترل وقایع مهم بود که چگونه فردی خودش و دنیای اطراف خود را ببیند. ریچارد جی تدسکی معتقد است: این نوعی تغییر در زندگی افراد است که در آن جملاتی را می‌گویند "من نمی‌توانم باور کنم این اتفاق افتاده است" "یا من هرگز فکر نمی‌کردم که این اتفاق برای من بیفتد"
دوره مبارزه برای هر شخص متفاوت است. دکتر تدسکی اعتقاد دارد "برخی از افراد هستند که نسبتا سریع پس از یک واقعه آسیب زا برخی از مسیرهای زندگی خود را در جهت مثبت پیش می‌برند و برای برخی افراد ماه‌ها یا سال‌ها به طول می‌انجامد." در طول این مبارزه، افراد در تلاشند تا این سیستم اصلی اعتقاد را بازسازی کنند.
آنچه که حوادث را برای افراد آسیب زا می‌کند، نه تنها جزئیات واقعه، درد و دشواری و غیره است. بلکه در رابطه با این است که این رویداد سیستم اعتقادی آنها را در هم می‌شکند و آنها را مجبور می‌کند تا اعتقاداتشان را در مورد جهانی که در آن زندگی می‌کنند، نوع افرادی که هستند و نوع آینده‌ای که در پیش رو دارند بازسازی کنند.
"با تجدیدنظر در مورد تمامی این موارد، افراد می‌توانند روشی که برای زندگی‌شان مثبت است را بازسازی نمایند." افراد ممکن است نتایج مثبت را در یک یا چند زمینه مشاهده کنند: قدردانی از زندگی قدرت شخصی امکانات جدید روابط تغییر یافته تغییر معنوی با بررسی شخصی که با سرمایه گذاری در یک سالن ورزشی ورشکسته شده بود، ریچارد جی تدسکی می‌گوید: "شاید او به خود بگوید، ای مرد من به خودم افتخار می‌کنم که به نوعی در این آشفتگی حرکت کردم و از آن زنده بیرون آمدم. شاید او کمک‌های اطرافیانشان را دریافت کرده باشد و این باعث تغییر دیدگاه او در روابط‌اش شده باشد. یا شاید او گزینه دیگری را غیر از شغل فعلی‌اش دنبال کند که برای او نتیجه خوبی به دنبال دارد و شاید او به این نتیجه برسد که در واقع، این برای من بهتر از همان چیزی است که من در وهله اول برنامه ریزی کردم و برایم اتقاق افتاد."
چگونه تروما را مثبت کنم؟
در اینجا راهبردهایی وجود دارد که روانشناسان تروما برای تبدیل مبارزه به قدرت مفید تشخیص داده اند:
ذهن آگاهی. در اردوگاه تاب آوری در فیلادلفیا، سربازان هر روز را با مدیتیشن ذهن آگاهی و تمرینات تنفسی شروع می کنند. ...
2 . ...
دلسوزی به خود. ...
یافتن معنا. ...
حق شناسی. ...
یک رویکرد کل نگر. ...
یک تلاش تیمی
2 . ...
دلسوزی به خود. ...
یافتن معنا. ...
حق شناسی. ...
یک رویکرد کل نگر. ...
یک تلاش تیمی
تروما همچنین می‌تواند نیروی قدرتمندی برای تغییرات مثبت باشد
مطالعات نشان داده‌اند که بیش از نیمی از بازماندگان تروما تغییرات مثبت را گزارش می‌کنند بسیار بیشتر از گزارشی که در مورد اختلال استرس پس از سانحه بسیار شناخته شده است. رشد پس از سانحه می‌تواند تحول آفرین باشد. رشد پس از سانحه می‌تواند قدرتمند باشد.
همه افراد پس از ضربه رشد را تجربه نمی‌کنند. در سال‌های اخیر، روانشناسان بازماندگان سرطان، جنگ و حملات تروریستی را مورد مطالعه قرار داده‌اند و دریافته‌اند که ویژگی‌های خاصی وجود دارد که احتمال آن را افزایش می‌دهد، مانند خوش‌بینی، برون‌گرایی، و گشودن به تجربه‌های جدید. درمان بالینی نیز می تواند پیشرفت را تسهیل کند.
در مطالعات PTG مدت زمان رشد پس از سانحه معمولاً در کوتاه‌مدت تا میان‌مدت، در حدود 1-2 سال رخ می‌دهد. هنگامی که پردازش احساسی ناشی از تراژدی بیشتر به پایان رسید، مردم می توانند به سرعت به سمت فرصت هایی برای تغییر و رشد جدید حرکت کنند.
افرادی که رشد پس از سانحه را تجربه کرده اند ممکن است درک جدیدی از زندگی داشته باشند ، قدرت شخصی جدیدی پیدا کنند، در روابط خود بهبود پیدا کنند، امکانات جدیدی در زندگی ببینند و دستخوش تغییرات معنوی شوند.
افراد مبتلا به PTSD می توانند تصویر منفی از خود را بهبود بخشند.
مطالعات نشان داده‌اند که بیش از نیمی از بازماندگان تروما تغییرات مثبت را گزارش می‌کنند بسیار بیشتر از گزارشی که در مورد اختلال استرس پس از سانحه بسیار شناخته شده است. رشد پس از سانحه می‌تواند تحول آفرین باشد. رشد پس از سانحه می‌تواند قدرتمند باشد.
همه افراد پس از ضربه رشد را تجربه نمی‌کنند. در سال‌های اخیر، روانشناسان بازماندگان سرطان، جنگ و حملات تروریستی را مورد مطالعه قرار داده‌اند و دریافته‌اند که ویژگی‌های خاصی وجود دارد که احتمال آن را افزایش می‌دهد، مانند خوش‌بینی، برون‌گرایی، و گشودن به تجربه‌های جدید. درمان بالینی نیز می تواند پیشرفت را تسهیل کند.
در مطالعات PTG مدت زمان رشد پس از سانحه معمولاً در کوتاه‌مدت تا میان‌مدت، در حدود 1-2 سال رخ می‌دهد. هنگامی که پردازش احساسی ناشی از تراژدی بیشتر به پایان رسید، مردم می توانند به سرعت به سمت فرصت هایی برای تغییر و رشد جدید حرکت کنند.
افرادی که رشد پس از سانحه را تجربه کرده اند ممکن است درک جدیدی از زندگی داشته باشند ، قدرت شخصی جدیدی پیدا کنند، در روابط خود بهبود پیدا کنند، امکانات جدیدی در زندگی ببینند و دستخوش تغییرات معنوی شوند.
افراد مبتلا به PTSD می توانند تصویر منفی از خود را بهبود بخشند.
افکار منفی خود را شناسایی کنید
این افکار منفی را کاهش دهید.
افکار خود را به چالش بکشید.
از اظهارات خود حمایتی مثبت استفاده کنید.
در آستانه نزدیک شدن.
این افکار منفی را کاهش دهید.
افکار خود را به چالش بکشید.
از اظهارات خود حمایتی مثبت استفاده کنید.
در آستانه نزدیک شدن.
رشد پس از سانحه و بیماری کرونا
در آوریل ۲۰۲۰، یک ماه پس از اعلام شیوع بیماری کووید ۱۹، درباره پیامدهای رشد پس از سانحه صحبت شد. دو دانشگاهی که در یونان مستقر هستند تحقیقاتی را در مقاله‌ای در مجله روانشناسی ارائه دادند. این تحقیقات در مورد بررسی تاثیرات مثبت احتمالی مقابله با شیوع بیماری کرونا بوده است. در ماه ژوئیه، دانشگاه داکوتای شمالی نوعی تحقیق را آغاز کرد که یک نظرسنجی در مورد رشد پس از سانحه در طی فراگیری بیماری کووید ۱۹ بود.
دکتر تدسکی گفت: "یک روز من دعوت شدم تا در کنفرانسی در پکن که در این مورد برگزار می‌کنند صحبت کنم. مردم شروع به فکر کردن می‌کنند، پس از آنکه استرس‌های ناشی از همه گیری بیماری کرونا فروکش کرد چه اتفاقی می‌افتد؟ در چه مرحله‌ای افراد با اضطراب‌ها و نگرانی‌هایشان کنار می‌آیند؟
آیا رشد پس از سانحه امکان پذیر است؟
من فکر می‌کنم که امکان پذیر باشد."
در آوریل ۲۰۲۰، یک ماه پس از اعلام شیوع بیماری کووید ۱۹، درباره پیامدهای رشد پس از سانحه صحبت شد. دو دانشگاهی که در یونان مستقر هستند تحقیقاتی را در مقاله‌ای در مجله روانشناسی ارائه دادند. این تحقیقات در مورد بررسی تاثیرات مثبت احتمالی مقابله با شیوع بیماری کرونا بوده است. در ماه ژوئیه، دانشگاه داکوتای شمالی نوعی تحقیق را آغاز کرد که یک نظرسنجی در مورد رشد پس از سانحه در طی فراگیری بیماری کووید ۱۹ بود.
دکتر تدسکی گفت: "یک روز من دعوت شدم تا در کنفرانسی در پکن که در این مورد برگزار می‌کنند صحبت کنم. مردم شروع به فکر کردن می‌کنند، پس از آنکه استرس‌های ناشی از همه گیری بیماری کرونا فروکش کرد چه اتفاقی می‌افتد؟ در چه مرحله‌ای افراد با اضطراب‌ها و نگرانی‌هایشان کنار می‌آیند؟
آیا رشد پس از سانحه امکان پذیر است؟
من فکر می‌کنم که امکان پذیر باشد."
جمع‌بندی
تجربۀ تروما می‌تواند زندگی هر یک از ما را دچار تغییرات شدیدی کند که این تغییرات ممکن است مثبت یا منفی باشد. برخی از این تغییرات مثبت می‌تواند شامل قدرانی از زندگی، بهبود روابط، افزایش قدرت شخصی، تغییر فلسفه زندگی و تغییر اولویت‌ها است. البته تجربه رشد پس از سانحه به عوامل مختلفی بستگی دارد و برای همه افراد رخ نمی‌دهد. اگر پس از تجربه چنین شرایطی از اطرافیان امن خود کمک بخواهیم یا به یک متخصص سلامت روان مراجعه کنیم، شانس بیشتری برای رشد و بهبود شرایط خواهیم داشت.
میگنا به نقل از کلنیک روان پویشی آگاه با اضافات
تجربۀ تروما می‌تواند زندگی هر یک از ما را دچار تغییرات شدیدی کند که این تغییرات ممکن است مثبت یا منفی باشد. برخی از این تغییرات مثبت می‌تواند شامل قدرانی از زندگی، بهبود روابط، افزایش قدرت شخصی، تغییر فلسفه زندگی و تغییر اولویت‌ها است. البته تجربه رشد پس از سانحه به عوامل مختلفی بستگی دارد و برای همه افراد رخ نمی‌دهد. اگر پس از تجربه چنین شرایطی از اطرافیان امن خود کمک بخواهیم یا به یک متخصص سلامت روان مراجعه کنیم، شانس بیشتری برای رشد و بهبود شرایط خواهیم داشت.
میگنا به نقل از کلنیک روان پویشی آگاه با اضافات
