زهرا نیازاده روانشناس
این نوع مهربانی فراتر از مهربانی فردی است، زیرا بر بُعد اجتماعی و تأثیر آن بر شبکههای انسانی تمرکز دارد. به بیان دیگر، مهربانی اجتماعی یعنی کنشی که نه فقط به نفع یک فرد، بلکه به سود کل جامعه یا گروه تمام می‌شود.
به گزارش میگنا مهربانی اجتماعی یا Social Kindness مفهومی است که امروزه بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا کرده است. در دنیایی که انسان‌ها هر روز با چالش‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی روبه‌رو هستند، نیاز به محبت، همدلی و احترام متقابل بسیار پررنگ‌تر از گذشته احساس می‌شود.
مهربانی اجتماعی به زبان ساده یعنی ما در رفتارها، گفتارها و حتی افکار خود نسبت به دیگران رویکردی دوستانه، کمک‌کننده و انسانی داشته باشیم. این مفهوم فراتر از ادب معمولی یا تعارف‌های روزمره است و به عنوان یک ارزش انسانی و اجتماعی شناخته می‌شود که می‌تواند روابط میان افراد و حتی ساختار جامعه را بهبود ببخشد.
زهرا نیازاده نوبسنده کتاب مسیر تاب آوری معتقد است وقتی از مهربانی اجتماعی صحبت می‌کنیم، منظورمان فقط کمک مالی یا کارهای بزرگ نیست. مهربانی اجتماعی در کوچک‌ترین رفتارها و عادت‌های روزمره ما هم دیده می‌شود؛ مثل لبخند زدن به یک غریبه، گوش دادن به صحبت‌های کسی با حوصله، یا احترام گذاشتن به حقوق دیگران در محیط‌های عمومی. همین رفتارهای کوچک می‌توانند تأثیر بزرگی بر زندگی افراد بگذارند و فضای جامعه را سالم‌تر، گرم‌تر و انسانی‌تر کنند.
اهمیت مهربانی اجتماعی
یکی از دلایلی که مهربانی اجتماعی اهمیت زیادی دارد، تأثیر مستقیم آن بر سلامت روانی و جسمی افراد است. تحقیقات روانشناسی نشان داده‌اند که وقتی افراد با مهربانی رفتار میکنند یا مورد مهربانی قرار می‌گیرند، سطح هورمون‌های شادی مانند دوپامین و سروتونین در بدن افزایش می‌یابد. این تغییرات شیمیایی باعث می‌شود افراد احساس خوشبختی، آرامش و رضایت بیشتری داشته باشند.
از سوی دیگر، مهربانی اجتماعی می‌تواند روابط بین فردی را تقویت کند. وقتی در یک جامعه افراد با یکدیگر محترمانه و دوستانه برخورد میکنند، حس اعتماد، همکاری و همبستگی افزایش می‌یابد. این موضوع در مقیاس بزرگ‌تر به بهبود کیفیت زندگی اجتماعی، کاهش تنش‌ها و حتی کاهش خشونت و نابرابری کمک می‌کند.
از نگاه اجتماعی، مهربانی اجتماعی به معنای سرمایه‌گذاری برای آینده‌ای بهتر است. وقتی کودکان در محیطی پر از مهربانی و احترام رشد میکنند، یاد می‌گیرند که در بزرگسالی هم همین رفتارها را تکرار کنند. به همین دلیل، مهربانی اجتماعی نقش مهمی در ساختن نسل‌های آینده و جامعه‌ای پایدار دارد.
مهربانی اجتماعی در زندگی روزمره
مهربانی اجتماعی محدود به فعالیت‌های خاص یا مناسبت‌های ویژه نیست. این مفهوم بخشی از زندگی روزمره است و در هر لحظه می‌تواند خود را نشان دهد. ساده‌ترین مثال‌ها از مهربانی اجتماعی شامل مواردی مثل گفتن یک جمله مثبت به همکار، کمک کردن به سالمندان در خیابان، یا احترام گذاشتن به قوانین رانندگی برای حفظ امنیت دیگران است.
در محیط خانواده، مهربانی اجتماعی به شکل حمایت عاطفی، توجه به نیازهای اعضا، و رفتار دوستانه با فرزندان یا والدین دیده می‌شود. در محیط کار، مهربانی اجتماعی به معنای همکاری صادقانه، قدردانی از تلاش‌های همکاران و اجتناب از رفتارهای رقابتی ناسالم است. در جامعه نیز این مفهوم می‌تواند در قالب کارهای داوطلبانه، کمک به نیازمندان یا حتی رعایت حقوق شهروندی جلوه کند.
مهربانی اجتماعی و سلامت روان
ارتباط مستقیمی بین مهربانی اجتماعی و سلامت روان وجود دارد. انسان‌ها موجوداتی اجتماعی هستند و نیاز دارند که مورد توجه، محبت و احترام قرار بگیرند. وقتی افراد در محیطی زندگی میکنند که پر از مهربانی و همدلی است، احساس امنیت روانی بیشتری دارند. این احساس امنیت باعث کاهش استرس، اضطراب و افسردگی می‌شود.
از طرف دیگر، افرادی که خودشان رفتارهای مهربانانه انجام می‌دهند، هم از نظر روانی در وضعیت بهتری قرار می‌گیرند. زیرا وقتی کسی به دیگران کمک می‌کند یا باعث شادی آن‌ها می‌شود، در مغز او احساس رضایت و ارزشمندی تقویت می‌شود. به همین دلیل است که بسیاری از روانشناسان توصیه میکنند برای بهبود حال روحی، به دیگران کمک کنید و رفتارهای مهربانانه را تمرین نمایید.
نقش مهربانی اجتماعی در ساختن جامعه بهتر
جامعه‌ای که در آن مهربانی اجتماعی ارزشمند باشد، جامعه‌ای سالم‌تر و پیشرفته‌تر خواهد بود. وقتی افراد به یکدیگر کمک میکنند و احترام می‌گذارند، مشکلات اجتماعی مانند تبعیض، تنش‌های فرهنگی یا اختلافات طبقاتی کاهش می‌یابد. مهربانی اجتماعی به عنوان پلی میان گروه‌های مختلف عمل می‌کند و باعث می‌شود افراد بتوانند با وجود تفاوت‌ها، در کنار هم زندگی کنند.
به طور مثال، در شرایط بحرانی مانند زلزله یا سیل، آنچه بیش از همه اهمیت پیدا می‌کند، روحیه همدلی و کمک متقابل است. همین مهربانی‌هاست که به جامعه قدرت بازسازی و ادامه زندگی میدهد. بنابراین، مهربانی اجتماعی نه تنها یک ارزش فردی، بلکه یک ضرورت اجتماعی است.
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های مهربانی اجتماعی تأثیر آن بر آینده نسل‌هاست. وقتی کودکان در محیطی پر از محبت، احترام و همدلی بزرگ می‌شوند، شخصیت آن‌ها بر اساس همین ارزش‌ها شکل می‌گیرد. این کودکان در آینده افرادی خواهند شد که خودشان مهربانی اجتماعی را در جامعه گسترش می‌دهند.
آینده‌ای که بر پایه مهربانی اجتماعی ساخته شود، آینده‌ای خواهد بود که در آن روابط انسانی سالم‌تر، عدالت اجتماعی گسترده‌تر و کیفیت زندگی بالاتر خواهد بود. در چنین آینده‌ای، انسان‌ها نه تنها به فکر منافع فردی خود هستند، بلکه منافع جمعی و رفاه عمومی را هم در نظر می‌گیرند.
مهربانی اجتماعی یکی از ارزش‌های بنیادین برای زندگی بهتر فردی و اجتماعی است. این مفهوم نه تنها باعث بهبود حال روحی و روانی افراد می‌شود، بلکه نقش مهمی در ایجاد جامعه‌ای عادلانه‌تر و انسانی‌تر دارد. مهربانی اجتماعی از کوچک‌ترین رفتارها شروع می‌شود و می‌تواند به موجی بزرگ از تغییرات مثبت در سطح جامعه منجر شود.
اگر می‌خواهیم جامعه‌ای سالم، شاد و پایدار داشته باشیم، باید مهربانی اجتماعی را به بخشی از زندگی روزمره خود تبدیل کنیم. مهربانی اجتماعی تنها یک انتخاب فردی نیست، بلکه مسئولیتی جمعی است که می‌تواند مسیر آینده ما را روشن‌تر و انسانی‌تر کند.
گسترش مهربانی به عنوان یک عنصر فرهنگی، نقش بسیار مهمی در افزایش تاب آوری دارد.
مهربانی، به عنوان یکی از مولفه‌های کلیدی هوش هیجانی، موجب تقویت تاب آوری عاطفی و روانی افراد می‌شود و در نتیجه توانایی آن‌ها را برای مقابله با چالش‌ها و بحران‌ها افزایش میدهد. این ارتباط عمیق میان تاب آوری و مهربانی نشان میدهد که ایجاد فرهنگی مبتنی بر مهربانی می‌تواند به عنوان یک راهبرد مؤثر در بهبود سلامت روان و افزایش توانمندی‌های فردی و جمعی عمل کند.
افراد تاب آور اغلب از طریق کمک به دیگران، حس معنا و ارتباط اجتماعی خود را تقویت میکنند.
این مهربانی فعال، نهتنها به بهبود شرایط اطرافیان میانجامد، بلکه با ایجاد شبکههای حمایتی، ایمنی روانی فرد را در برابر بحرانهای آینده افزایش میدهد.
