سایت تخصصی روانشناسی

عکاس: ونسا گِرن.

دبورا تانن، واشنگتن‌پست — دانش‌آموزی کلاس‌دومی به نام جولیا به دوستش، شَنون، اطمینان داد: «من و تو هیچ‌ وقت دعوا نمی‌کنیم». جولیا ادامه داد که اگر اختلافی پیش بیاید، با هم حرف می‌زنند و حلش می‌کنند: «منظورم این است که اگر من بخواهم با تو حرف بزنم، می‌گویی ’با من حرف بزن‘ و اگر بخواهی با من حرف بزنی، با تو حرف می‌زنم».

اوایل دهۀ ۱۹۸۰ بود که به این گفت‌وگو برخوردم، یعنی زمانی‌که محققی که آن را ضبط کرده بود، دعوتم کرد تا در مطالعه‌اش دربارۀ صحبت‌کردن کودکان با بهترین دوستانشان شرکت کنم. مبهوت شده بودم از شنیدن اینکه دختربچه‌هایی این‌قدر کم‌سن‌وسال باوری را بیان می‌کردند که مکرراً در میان زنان با آن برخورد می‌کردم. وقتی‌که با بیش از ۸۰ زن و دختر برای کتابی دربارۀ دوستی‌های زنانه مصاحبه می‌کردم، همین عقیده را شنیده بودم: اینکه صحبت‌کردن بهترین راه برای حل‌کردن مشکلات بین دوستان و، به‌طور کلی، حل‌وفصل‌کردنِ دلخوری عاطفی است.

دوستی، مثل تمام روابط انسانی، ممکن است منشأ آرامشی عظیم باشد، اما گاهی ممکن است منشأ آزار، سرخوردگی و حتی رنج نیز باشد. صحبت‌کردن می‌تواند نقش مهمی در آرامش و رنج، خصوصاً برای زنان، ایفا کند. زنانی که با هم دوست‌اند، در مقایسه با مردان، تمایل دارند بیشتر -در دفعات بیشتر و به مدت طولانی‌تر- و دربارۀ موضوعات شخصی‌تر صحبت کنند. بسیاری از زنانی که با آن‌ها مصاحبه کردم به من گفتند که چگونه صحبت‌کردن می‌تواند کمک‌کننده باشد، اما بعضی‌هایشان هم از شیوه‌هایی گفتند که ممکن است فرد را آزرده کند.

نوعی از صحبت که بسیاری از زنان برایش ارزش قائل‌اند صحبت از گرفتاری‌هاست. همان‌طور که زنی گفته است: «دوستْ یعنی کسی که وقتی ناراحتم می‌توانم بهش زنگ بزنم، کسی که می‌تواند کمکم کند چیزی که ذهنم را مشغول کرده است، حل کنم». و یکی از گرفتاری‌هایی که دوستان ممکن است راجع به آن صحبت کنند مشکلاتشان با دوستان دیگر است. چنین مشکلاتی ممکن است نه‌فقط پیامدهای عاطفی بلکه جسمانی هم داشته باشد. محققان دانشگاه کارنگی ملون، رادلسکیا اسنید و شلدون کوئن، دریافتند که مواجهه‌های اجتماعی منفی با دوستان با افزایش خطر فشار خون بالا مرتبط است، البته برای زنان، نه مردان. بنابراین، برطرف‌کردن مشکلات با دوستان برای زنان ضرورت خاصی دارد.

این باور که بهترین راه برای برطرف‌کردن اختلافات بین دوستان صحبت‌کردن است چیز جدیدی نیست. شاعر قرن نوزدهم، ویلیام بلیک، چنین دیدگاهی را بیان می‌کرد: «از دوستم خشمگین بودم/ غضبم را به زبان آوردم، غضبم فرو نشست./ از دشمنم خشمگین بودم:/ دم نزدم، غضبم فزونی گرفت». اما، طبق نظر زنانی که با آن‌ها صحبت کردم، می‌گویم که، در بعضی موارد، اینکه به دوستتان بگویید از چیزی که گفته یا کاری که کرده خشنود نیستید ممکن است باعث افزایش

حتی بین دوستان نزدیک، حل‌کردن مشکلات از طریق حرف‌زدن همیشه بهترین راه نیست. از یک طرف، وسوسه‌کننده است که آنچه را گفته‌اید یا انجام داده‌اید با تکرارِ همان نظر یا اتهامی موجه جلوه دهید که باعث ایجاد مشکل در وهلۀ اول شده است. و بعضی افراد تصور حل‌کردن مشکلات از طریق حرف‌زدن را ناخوشایند، یا حتی زننده، می‌یابند. در شکل‌های افراطی، این چیزی است که، به‌ویژه در مقطع راهنمایی و دبیرستان، به آن می‌گویند «از کاه کوه ساختن». از نظر برخی، دوستی، مثل رابطۀ عاشقانه، تا وقتی موفق است که بتوان دربارۀ چیزها صحبت کرد. اما، در نظر عده‌ای دیگر، اگر باید دائماً در رابطه بازنگری کنیم، این رابطه رابطۀ موفقی نیست.

بیشترِ صحبتی که برای زنان مهم است دربارۀ اختلاف نیست، بلکه دربارۀ دلایل دیگرِ اندوه است. در دوران چالش‌های بزرگ زندگی، ازجمله بیماری، مرگ، جدایی، سقط‌جنین‌ یا ناکامی‌های دیگر، دوستی قابلیت‌های خودش را، که شامل تسکین‌بخشیِ صحبت هم هست، نشان می‌دهد. زنی به من گفت که چقدر برایش ارزش داشت که، وقتی شوهرش مُرد، دوست نزدیکش به مدت یک سال هر روز به او زنگ می‌زد. و وصف دوستان ارزشمندی را شنیدم که زمانی‌که دوست اندوهگینشان بارها و بارها کارهایی را بازگو می‌کرده که آرزو داشته طور دیگری انجامشان بدهد، گوش می‌کردند و صحبتش را با این جملۀ اطمینان‌بخشِ «هر کاری از دستت بر می‌آمد کردی» قطع نمی‌کردند.

اما اگر برخی افراد صحبت‌کردن دربارۀ رنجشان را تسکین‌دهنده می‌یابند، دیگران، یا همان افراد در زمانی دیگر، حس می‌کنند که صحبت‌کردن در این باره رنج را دوباره زنده می‌کند؛ آنان ترجیح می‌دهند با اجتناب‌کردن از صحبت از این رنج بگریزند. گاهی

اطلاعات کتاب‌شناختی:

Tannen, Deborah. You're the Only One I Can Tell: Inside the Language of Women's Friendships. Ballantine Books, 2017

پی‌نوشت‌ها:
• این مطلب رادبورا تانن نوشته است و در تاریخ ۷ اوت ۲۰۱۷ با عنوان «Women friends like to handle conflicts by talking them out. But does it work» در وب‌سایت واشنگتن‌پست منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۹۷ با عنوان «فقط تویی که می‌تونم بهش بگم: ماجرای گفت‌وگوهای دوستانه» و با ترجمۀ الهام آقاباباگلی نتشر کرده است.
•• دبورا تانن (Deborah Tannen) استاد زبان‌شناسی در دانشگاه جورج‌تاون است. او پیشتر در مرکز مطالعات پیشرفتۀ دانشگاه پرینستون مشغول به پژوهش بوده و تابه‌حال دوازده کتاب تألیف کرده است، که ازجملۀ آن‌ها می‌توان به این چهار کتاب اشاره کرد: تو همیشه سوگلی مامان بودی: گفت‌وگوی خواهرها در طول زندگی‌شان (You Were Always Mom's Favorite!: Sisters in Conversation Throughout Their Lives)، تو اصلاً نمی‌فهمی (You Just Don't Understand)، منظورم این نبود (That's Not What I Meant)، فقط تویی که می‌تونم بهش بگم: درون زبانِ دوستی زن‌ها (You're the Only One I Can Tell: Inside the Language of Women’s Friendships).
••• این مطلب برگرفته‌ای است از کتاب فقط تویی که می‌تونم بهش بگم: درونِ زبان دوستی زن‌ها، نوشتۀ دبورا تانن.

منبع: سایت ترجمان علوم انسانی