سایت تخصصی روانشناسی

برخی افراد وقتی پشت فرمان اتومبیل قرار می‌گیرند می‌ترسند. ممکن است شما نیز از آن دسته از افرادی باشید که این ترس را داشته باشید و در هنگام رانندگی احساس خطر کنید. در این لحظه ممکن است شما دچار حملات عصبی، تپش قلب و احساس خفگی شوید. استرس و خشم ناشی از ترس، شما را از یک رانندگی بی‌خطر دور می‌کند. روبرو شدن با این ترس مهم‌ترین نکته است.
-
ترس از رانندگی مثل ترس‌ها توسط ضمیر ناخودآگاه انسان ایجاد می شود، ترس از رانندگی زمانی پیش می‌‌آید که انسان حادثه تلخی چون تصادف را در گذشته خود تجربه کرده باشد، این ترس هر بار حتی با تماشای یک فلج که شخص در حال رانندگی را نشان می‌دهد، تحریک می‌شود، قدرت و تأثیرگذاری احساسات منفی باعث می‌شود که ضمیر ناخود‌‌آگاه به او بگوید رانندگی خطرناک است و یا من چگونه در این خیابان‌های شلوغ می‌توانم جان سالم به در ببرم همین مسائل باعث می‌شود تا ترس از رانندگی در وجود انسان رشد کند.

در این مقاله شما راه‌های کنترل این استرس را فرا می‌گیرید.

مهمترین دلیل ترس از رانندگی نداشتن تسلط کافی در رانندگی و یا نوآموز بودن است. تصادف با عابر پیاده ، برخورد با خودروهای دیگر ، تصادف خودرو های دیگر با فرد و انتقال استرس سرنشین خودرو به راننده از دیگر عوامل های ترس از رانندگی است. خیابان‌های شلوغ و اتوبان‌های پرترافیک همه و همه منجر به ایجاد استرس هنگام رانندگی می‌شوند.

برای افرادی که قصد یاد گرفتن رانندگی را دارند نخستین جلسه رانندگی بسیار مهم است، کسی که رانندگی یاد می گیرد باید برای نخستین بار ماشینش را به یک جاده خلوت و باز ببرد در غیر این صورت ترسی در او به وجود می‌آید که شاید تا آخر عمر در وجود او بماند. برای بسیاری از افراد این ترس و واهمه مانع از قبولی آن‌ها در امتحانات رانندگی می‌شود.

طرح مشکل:
خانمی ۳۰ ساله هستم. دو سال است گواهینامه رانندگی گرفته‌ام ولی هنوز نمی‌توانم پشت فرمان خودرو بنشینم چراکه خیلی استرس و تپش قلب دارم. همیشه فکر می کنم می‌خواهد اتفاقی بیفتد. در حالت عادی هم استرس و تپش قلب می‌گیرم.

پاسخ روانشناس:

بخش۱ – تمرین روش‌های آرامش بخش

 *آرام کردن محیط اتومبیل

شما باید صرف‌نظر از حرکت کردن یا نکردن خودرو، آرامش خود را حفظ کنید. لباس و کفش راحت بپوشید و خودتان را پیش از رانندگی، آرام کنید. یک موسیقی آرامش‌بخش پخش کنید. این کار باعث غلبه‌ی شما بر ترس و کنترل شلوغی بیرون از اتومبیل می‌شود.

رانندگان با اعتمادبه‌نفس نیز در هنگام شلوغی، عصبی می‌شوند. محیط خودرو باید تمیز و عاری از هرگونه زباله و کثیفی باشد.

با تعمیرات به‌موقع اتومبیل، آرامش خود را در هنگام رانندگی تضمین کنید.

• تمرین تنفس عمیق

اگر حس وحشت و ترس وجود شما را فرا گرفت سعی کنید هوا را به درون ریه‌ خود ببرید، تنفس خود را به‌آرامی از طریق بینی انجام دهید که هوا به انتهای ریه‌‌ شما برسد. نفس خود را برای لحظاتی در سینه حبس کرده و سپس به‌آرامی آن را بازدم کنید.

می‌توانید این حرکت را ده بار با روش ذکرشده انجام دهید.

• PMR (آرامش تدریجی عضلات)

عضلات خود را منبسط و منقبض کنید. این کار را با مشت کردن دست به مدت ۷ تا ۱۰ ثانیه انجام دهید. به مدت ۱۵ تا ۲۰ ثانیه استراحت کنید. این تمرینات را برای دیگر عضلات نیز انجام دهید.

دست‌ها را بالای سر خود بیاورید و پشت خود را تا رسیدن دست‌ها به پاها و نوک انگشتان خم کنید.

شما می‌توانید این تمرین را هرروز به مدت ۲۰ دقیقه صرف‌نظر از استرس و تنش ناشی از رانندگی انجام دهید. این تمرین آرامش‌بخش بوده و با کاهش استرس تمرکزتان را بالا می‌برد.

• جملات مثبت

این جملات، عباراتی هستند که به شما آرامش و اعتماد می‌دهد.

نمونه‌هایی از آن عبارت‌اند از:

– من با احتیاط و سرعت مطمئن رانندگی می‌کنم.

– رانندگی یک کار عادی روزانه است و من هر روز آن را با احتیاط انجام می‌دهم.

– من نباید سرعت داشته باشم ، من می‌توانم از سمت راست جاده با سرعت کمتر برانم.

– من نباید در آخرین لحظات تغییر مسیر دهم. چرا که ممکن است دوربرگردان را رد کنم و مسیرم دو برابر شود.

– من به مسیر خود آگاهم و تمامی جزئیات سفر خود را می‌دانم و به خوبی آماده‌ام.

– اگر مسافر باشم خودم را داخل خودرو کنترل می‌کنم، اگر مشکلی باشد از راننده می‌خواهم توقف کند.
-

بخش۲ – در معرض ترس قرار گرفتن

• فکر به مواجهه با ترس

پیش‌تر گفتیم که شما با ترس‌های خود، روبه‌رو شوید. اگر از مواجهه با ترس‌های خود هراسی دارید با آن روبه‌رو شوید. در معرض ترس قرار گرفتن یک راه خوب برای کنترل مشکل شماست و البته پیش از آن باید مراحل قبلی را انجام دهید.

ترسیدن از ترس‌ها می‌تواند، در طول زمان باعث ایجاد مشکلات دیگر در زندگی شما شود.

• معیار تشویش

داشتن یک معیار در این زمینه می‌تواند به شما کمک کند تا پیش از رسیدن به نقطه اوج، خود را کنترل کنید. این معیارها باید بر اساس ویژگی فیزیکی و روانی باشد. در اینجا یک نمونه از آن را برای شما بیان می‌کنیم:

۰- کاملاً آرام و بدون تنش

۱- حداقل تشویش: احساس عصبانیت و اضطراب

۲- تشویش خفیف: فشار به عضلات و دلشوره

۳- تشویش متوسط: بالا رفتن ضربان قلب و اضطراب ولی قابل کنترل

۴- تشویش قابل تشخیص: کنترل از دست رفته و تشویش در صورت پیداست.

۵- شروع فشار عصبی : قلب نامنظم کار کرده و کنترل از دست می‌رود.

۶- فشار عصبی خفیف : تپش قلب بالا رفته و تنفس سخت می‌شود.

۷- اوج فشار عصبی : حس ترس و حتی مرگ وجود شخص را فرا گرفته و فشار عصبی در اوج قرار دارد.

تمامی مواردی که باعث ترس شما از رانندگی شده است را یادداشت کنید و آنها را رده‌بندی کنید و سعی کنید از پایین‌ترین رده بر آنها غلبه کرده و آنها را کنترل کنید.

• به‌طور مثال نگه‌داشتن کلید در دستان خود و فکر کردن به رانندگی می‌تواند ترس ناشی از آن را از بین ببرد.

• مراحل تدریجی

کم‌کم و به‌تدریج سعی کنید تا مرحله‌به‌مرحله پیش بروید تا بتوانید بر اعصاب خود مسلط شوید. وقتی در هریک از این مراحل، مسلط بودید به مرحله بعدی بروید. این مراحل می‌تواند به شرح ذیل باشد:

• گرفتن کلید در دستان خود و نگاه به جاده
• نشستن درون ماشین به مدت ۵ دقیقه
• رانندگی در منطقه کوچک
• رانندگی در مکانی که نیاز به تغییر مسیر داشته باشید.
• رانندگی در جاده اصلی با چراغ راهنمایی و نشان‌های ترافیکی
• رانندگی در مسیر سمت راست و عبور از خروجی‌ها
• رانندگی در مسیر سمت چپ و عبور از دو خروجی
• رانندگی در بزرگراه و عبور از ۳ تا ۵ خروجی

• راننده مورد اعتماد

اگر فکر می‌کنید هنوز نمی‌توانید با ترس‌های خود مقابله کنید، یک راننده‌ مورد اعتماد که در کنار او احساس راحتی و آرامش می‌کنید را به‌عنوان راننده انتخاب کنید و در کنار او به‌عنوان مسافر ،رانندگی را تجربه کنید و البته با دقت بیشتری به رانندگی او توجه کنید.

• به تمام مواردی که برای راحتی شما در تجربه کنار دیگران مورد نیاز است توجه کنید. این موارد می تواند راحتی صندلی و یا هر مورد مشابهی باشد.

• تعهد به یادگیری

بسیاری از افراد از رانندگی در اولین تجربه می‌ترسند. برای غلبه بر این ترس از یک مربی حرفه‌ای که تجربه زیادی در این زمینه دارد استفاده کنید. یک مربی خوب می‌تواند تمامی ترس‌های شما را به‌راحتی به آرامش تبدیل کند.

• به آموزشگاه‌های رانندگی مراجعه کنید. ترس شما ممکن است ناشی از کسانی باشد که سعی کرده‌اند به شما رانندگی آموزش دهند مخصوصاً اگر این شخص از افراد خانواده‌ی شما باشد.

بخش ۳ – کمک خواستن

• مراجعه به پزشک

اگر ترس از رانندگی، زندگی شما را مختل کرده است می‌توانید به پزشک مراجعه کنید. اگر در کمک گرفتن از دیگران تردید دارید می‌توانید از پزشک خود کمک بگیرید تا بتواند شما را راهنمایی کند. پزشک شما می‌تواند علاوه بر کمک، به شما یک روانشناس مطمئن نیز معرفی کند.

• اگر این ترس فزاینده باعث افسردگی شما شد، از دیگران کمک بخواهید. نگذارید این ترس بی‌مورد، مانع از رانندگی کردن شما شود.

• درمان

ممکن است شما برای عبور آهسته از این ترس، به مشاور احتیاج داشته باشید. به‌علاوه اینکه باید مراحل گفته شده در بخش‌های قبلی این مقاله را نیز تمرین کنید. با مشاور خود صحبت کنید. صحبت کردن می‌تواند به شما در کنترل ترس و آشکار شدن پشت پرده آن کمک کند.

• از مشاور خود انتظار نداشته باشید تا به شما راه حل جدیدی پیشنهاد کند. بیشتر مشاوران با گوش دادن و طرح سؤال و تجزیه و تحلیل پاسخ های شما دلایل ترس را کشف می‌کنند.

• گروه پشتیبان

اگر دوست دارید که با یک گروه درباره‌ این ترس صحبت کنید، یک گروه در این زمینه یافته و عضو شوید. ممکن است در شبکه‌های اجتماعی بتوانید گروهایی که تجربه‌ این چنینی دارند را پیدا کنید. این که بدانید تنها نیستید به شما در غلبه کردن به این ترس کمک می‌کند.

• شما می‌توانید با خانواده و دوستان خود صحبت کنید. ترس‌های خود را با آنها در میان بگذارید. این کار باعث می‌شود افرادی که شما را می کنند، در کنار خود حس کنید.

نکات مهم :

• به آموزشگاه رانندگی بروید. برخی مربیان، متخصص آموزش با افرادی هستند که ترس از رانندگی دارند و به آنها کمک می‌کنند تا بر این ترس و فشار عصبی غلبه کنند.
• تمرینات مخصوصی انجام دهید. اگر مدتی این کار را انجام دهید تأثیر آن را حس می‌کنید.
• برخی راه‌های دیگر برای غلبه بر ترس، هیپنوتیزم، تمرکز چشم و نگاه است. در مورد دیگر راه‌های مؤثر نیز، جستجو کرده و در بخش نظرات، آن را در اختیار دیگران بگذارید.