تابوی ذهنی بیماری‌های روانی هنوز در ایران نشکسته و برای مراجعه به مشاور یا روانپزشک باید از خطوط قرمز رد شوند. این در حالی است که افسردگی در ایران به‌ویژه در بانوان رو به افزایش است. عدم درمان به‌موقع این بیماری می‌تواند علاوه بر هزینه‌های هنگفتی که به سبد خانواده اضافه می‌کند. در جامعه پزشکی و بین مراکز درمانی هم مشکلاتی مطرح است. کنترل بیماری‌های روانی ضریب امنیت جامعه را افزایش داده و درمان به‌موقع منجر به کاهش هزینه‌های تحمیلی بیش از حد به وزارت بهداشت و درمان، دولت و جامعه می‌شود. «طبق قانون باید 10درصد کلیه بیمارستان‌ها به بخش اعصاب و روان اختصاص یابد. متاسفانه مسوولان بیمارستان‌ها فکر می‌کنند وجود بخش اعصاب و روان جایگاه بیمارستان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این درحالی است که هر بیمارستان تازه تاسیسی که 10درصد بیمارستان را به این بخش اختصاص ندهد، تخلف قانونی انجام می‌دهد. انجمن روانپزشکی باید اسامی این بیمارستان‌ها را منتشر کند و در اختیار مراجع قانونی (وزارت بهداشت) قرار دهد.
به گزارش سلامت نیوز روزنامه تعادل در ادامه نوشت: بیمارستان‌های اعصاب و روان در جاهای خاصی قرار دارد، بنابراین طبیعی است که این بخش از حد استاندارد پایین‌تر باشد. معتقدم با وجود اینکه بهترین متخصصان را داریم باز هم از استانداردها بسیار دور هستیم.» این را دکتر هادی معتمدی به روزنامه تعادل می‌گوید.
اما فقط جامعه و مسوولان بیمارستان‌ها نیستند که در مشکلات بخش روانی تاثیر دارند. مسلما مسوولان تصمیم‌گیر نیز در پایین بودن حد استاندارد این حوزه تاثیر بسزایی دارند. دکتر معتمدی در ادامه می‌افزاید: «داروهای اعصاب و روان به راحتی در اختیار قرار نمی‌گیرند و جزو بیماری‌های خاص قرار نمی‌گیرد و بیمه‌ها زیر بار پرداخت درست هزینه‌های بیماری‌های اعصاب و روان مزمن نمی‌روند. ما همیشه این مشکل را داریم. تعرفه‌های این بخش بسیار زیاد است و فاصله زیادی بین درآمد یک روانپزشک و سایر متخصصین وجود دارد. حجم زیاد بیماران روانی که بارسنگینی را هم بر مسائل اقتصادی کشور دارد، رسیدگی درستی نمی‌شود.» او در مورد آمار بیماران روانی هم می‌گوید: «ما هم مانند همه کشورها چیزی حدود 2 تا 3درصد روانپریش، یک درصد بیمار اسکیزوفرن، 15درصد افسرده و بیش از 20درصد مضطرب در جامعه ما زندگی می‌کنند. اکثر مردم یکی از بیماری‌های اعصاب و روان را در دوره‌یی از زندگی خود تجربه‌کرده‌اند. اگر هر بیمار اسکیزوفرن یک هفته بستری شدن در کل دوره درمان نیاز داشته باشد، به 700هزار تخت احتیاج داریم.»
وزیر بهداشت از بیمارستان روانپزشکی ایران دیدن کرد. دکتر سیدحسن هاشمی با بیان اینکه چندین برابر تخت‌های فعلی نیازمند ایجاد تخت و ساخت بیمارستان‌های استاندارد جدید روانپزشکی هستیم، می‌گوید: «بیمارستان‌های روانپزشکی در کشور ساخته می‌شود. متاسفانه به بیماران اعصاب و روان کم‌توجهی شده است. با وجود 40هزار بیمار اعصاب و روان در کشور متاسفانه تنها امکان بستری کمتر از 10هزار نفر از این تعداد را داریم و این درحالی است که 50درصد این بیماران از بیماری خود مطلع نیستند یا اصلا برای درمان مراجعه نمی‌کنند.»
بنا به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وزارت بهداشت، وی با بیان اینکه باید بیمارستان‌های جدید روانپزشکی برای رفع کمبودها در کشور ساخته شود، عنوان کرد: اگرچه این امر در کوتاه‌مدت میسر نیست اما دولت درخصوص توجه ویژه به حوزه روانپزشکی و سوختگی اهتمام ویژه‌یی دارد و از هیچ نوع حمایتی دریغ نخواهد کرد. چندین برابر تعداد تخت فعلی نیازمند ایجاد تخت جدید برای بیماران اعصاب و روان هستیم. برای رفع کمبودها همه تلاش خود را به‌کار خواهیم گرفت.
وزیر بهداشت ضمن قدردانی از موفقیت‌های علمی و کسب رتبه‌های برتر گروه روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران و اساتید این بیمارستان، از آغاز اجرای ارائه مشاوره‌های سلامت روان برای هشت میلیون نفر جمعیت کشور خبر داد و ابراز امیدواری کرد: با اهتمام جدی دولت در مساله اشتغال و رفع مشکل بیماری به عنوان یکی از بروز بیماری‌های روانی، شاهد کاهش تعداد این بیماران در کشور باشیم.
دکتر سیدحسن هاشمی در مورد دارو و هزینه‌های درمانی بیماران اعصاب و روان نیز گفت: این بیماران باید دوره طولانی دارو مصرف کنند، داروهایشان بسیار پرهزینه است، حمایت‌های بیمه از آنان کم است و اخیرا بیمه‌ها تسهیلاتی را ایجاد کرده‌اند و امیدواریم حمایت‌ها در این بخش افزایش یابد.
حضور خیرین بخش خصوصی در بخش روانی
با وجود تمام این تفاسیر باز هم بخش خیران از سرمایه‌گذاری در این بخش غافل نمانده است. 250مرکز خصوصی نگهداری بیماران مزمن 50 تا 100نفری در کشور وجود دارد. با وجود استقامتی که در این حوزه داشتند اما آنها هم از بی‌مهری اختصاص بودجه‌یی رنج می‌برند. دکتر هادی معتمدی، در این مورد می‌گوید: «سرانه ماهانه که این مراکز از بهزیستی دریافت می‌کنند حدود 350 تا 500هزار تومان پولی است که دولت برای بیماران روانی مزمن پرداخت می‌کند روزی 30هزار تومان است. بیمه‌ها فقط داروهایی که از داروخانه تهیه می‌شود را تقبل می‌کنند. یک مرکز برای ارائه خدمات استاندارد به
یک میلیون تا یک میلیون و نیم پول نیاز دارد که هزینه‌هایشان به نقطه سر به سری برسد.»
انگ‌زدایی در بیمارستان‌های جنرال
مسوول تقسیم بودجه بیمارستان‌های دولتی نیز در گفت‌وگو با «تعادل» می‌گوید: «مسوولیت ساماندهی و رسیدگی به بیماران روانی مزمن با بهزیستی است. در حال حاضر بیمارستان‌های روانپزشکی در کل کشور وجود دارد.»
دکتر رضا رضایی بااشاره به اینکه مردم حاضر نیستند بیماران روانی خود را در بیمارستان بستری کنند، می‌افزاید: «بستری شدن بیماران روانی شغل و آینده افراد را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. اما اختلالات خلقی و روانپزشکی مانند سایر بیماری‌هاست. در بیمارستان‌های جنرال وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ما برای انگ‌زدایی این بیماران 10 درصد بیمارستان‌ها را به این بیماران اختصاص دادیم.»
اما دکتر رضا رضایی بحث متفاوت‌تر از دکتر معتمدی مطرح می‌کند. به گفته وی 10درصد تخت‌های ICU و ویژه باید به بخش روانپزشکی اختصاص یابد اما وزارت بهداشت به دنبال این است که ظرفیت‌های خالی بخش‌های بیمارستان‌های جنرال به بخش‌های روانی تبدیل شود. برای این امر اعتبار هم اختصاص داده‌ایم. با این طرح هم ظرفیت‌های خالی بیمارستان‌ها پر می‌شود و هم نیازی نیست که مردم با استرس و به صورت پنهان به بیمارستان روانپزشکی مراجعه کنند.
مسوول تقسیم بودجه بیمارستان‌های دولتی به صراحت اعلام می‌کند: «بخش خصوصی تمایلی به ورود به بخش روانپزشکی ندارد. ارتش و تامین اجتماعی هم یک بخش روانپزشکی در بیمارستان‌های خود نگنجانده است. بیمارستان‌های روانی جزو بیمارستان‌های ضررده هستند.»
دکتر رضا رضایی با بیان اینکه اکثر بیماران نمی‌تواند هزینه‌های خود را پرداخت کنند، می‌گوید: «سهمی که باید بیماران به بیمارستان بدهند را ندارند. به همین دلیل ما در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یک ردیف بودجه به این بخش اختصاص داده‌ایم و به بیمارستان‌های روانی کمک مالی می‌کنیم. اعتبار بخش روانی برای سال 93 در وزارت بهداشت 35میلیارد تومان است. این اعتبار در قالب سوبسید به بیمارستان‌ها پرداخت می‌شود تا بیماران روانی را قبول کنند. وزارت بهداشت از محل اعتبارات خود این کار را شروع کردیم و موفق هم بودیم. ضمن آنکه در برنامه‌های خود گنجانده‌ایم که بعد از ترخیص از بیمارستان، وضعیت بیمار را هر دو هفته یک‌بار چک کنیم و او را تحت کنترل داشته باشیم تا مشکل خاصی برایش پیش نیاید.»
