سایت تخصصی روانشناسی

به گزارش میگنا در حاشیه برگزاری طرح ملی آموزش مهارت های ازدواج و خانواده وزرات ورزش و جوانان، گفت و گویی با آقای دکتر ناصر قاسم زاد، مؤسس و مدیر کلینیک بهاران، نماینده سازمان های مردم نهاد و عضو هیات نظارت استانداری تهران و از اساتید دانشگاهی این طرح انجام داده ایم که با هم می خوانیم:


- آقای دکتر قاسم زاد، نظر شما در مورد طرح ملی تربیت مربی ازدواج و خانواده چیست؟
خوشبختانه بالاخره ما شاهد این هستیم که بحث پیشگیری و رفتارهای پیشگیرانه به عنوان یکی از مطالبات اصلی جامعه روانشناسی، در قالب آموزشهای ازدواج و در طرح تربیت مربی ازدواج، از الویت های دولت قرار گرفت. به نظر می آید که این طرح، گمشده ای بود که ما سالیان

به نظر می آید که این طرح، گمشده ای بود که ما سالیان سال در جامعه روان شناسی به دنبال آن بودیم.

سال در جامعه روان شناسی به دنبال آن بودیم.
پیش از هر صحبتی به دوستان عزیزمان در وزارت ورزش و جوانان و موسسه آموزش عالی مدت که مجری این طرح بوده، تبریک می گویم. بنده بعد از بیش از دو دهه کار در حیطه مشاوره، خدمت همکاران عزیز عرض میکنم که سنگ بنای اصلی کشورهای پیشرو و کشورهایی که دارای نظام سلامت کامل و جامعی هستند، بحث آموزش و پیشگیری می باشد. باید اضافه کنم آموزش های ازدواج همواره یکی از دغدغه های مقام معظم رهبری نیز بوده است و همین امسال ایشان در حوزه آسیب های اجتماعی، تمام ارگان ها را موظف نمودند که در رابطه با طلاق و اعتیاد کارهای اساسی و برنامه ریزی های مدونی داشته باشند. امروز عزیزان ما در وزارت ورزش و جوانان کار ارزشمندی را آغاز کرده اند که نزدیک به دو دهه است کسی به صورت عملی وارد آن نشده است، البته در شورای عالی انقلاب فرهنگی و در دولت‌های قبلی کارهای مطالعاتی زیادی صورت گرفته است و ما منکر این فعالیتها نیستیم، اما اینکه کسی آستین بالا زده و به میدان عمل بیاید و به صورت سیستماتیک و منظم کار را شروع کند، قویاً جای تقدیر و تشکر دارد. به عقیده بنده حرکتی آغاز شده است که دیگر نمی توان جلوی آن را گرفت و از آنجایی که این آموزش ها مطالبه مردم هستند، روز به روز کامل تر شده و رها نخواهند شد. این حق مردم است که بدانند در ازدواج، چطور دست به انتخاب بزنند، چطور ازدواج‌شان را بیمه کنند و چطور از طلاق پیشگیری نمایند. با برگزاری دوره های آموزشی، این حق به آنها داده خواهد شد.
-

- چندی پیش صحبتی مبنی بر اجباری شدن مشاوره های پیش از ازدواج شد و انتقاداتی نیز نسبت به این موضوع بود، فکر می کنید این طرح در نهایت به چنین اجباری منتج خواهد بود؟
ما نمی گوییم لازم است که افراد حتماً مشاوره پیش از ازدواج داشته باشند اما با این طرح بستر فرهنگ سازی در این زمینه فراهم خواهد شد. با وجود تمام توصیه هایی که در خصوص مشاوره پیش از ازدواج به افراد می شود اما متاسفانه به دلایل متعددی از جمله مسایل فرهنگی اقبال وجود ندارد، اما زمانی که آموزش های سراسری در سطح استانها و کشور انجام گیرد، در آنجا فرهنگ استفاده از خدمات مشاوره ای نیز ترویج خواهد شد. باید تاکید کنم که آموزش همواره حرف اول را می زند.

- شرکت کنندگان این دوره ها چه کسانی هستند؟
 اکثر شرکت کنندگان این دوره، همکاران کارشناسی ارشد و PHD بوده و موضوعی که امروز توجه من را جلب کرد، علاقه مندی شرکت کنندگان بود. این موضوع نشان می دهد نسل جدید روانشناسان و مشاوران، نسلی بی تفاوت، بدون دانش و بی تعهد نیست.

- این طرح چه آینده و چه دستاوردهایی خواهد داشت؟
به اعتقاد بنده این آموزش ها در درازمدت و در بحث سلامت روان جامعه اثر ایجابی خواهند گذارد. بدین معنا که شرایط را طوری مهیا خواهند کرد که ما شاهد ازدواج های پایدارتر، کاهش آمار طلاق، ایجاد خانواده سالم و داشتن جامعه آباد، سرافراز و شاداب خواهیم بود. در دراز مدت، ما شاهد افزایش مطالبات مردم در این زمینه خواهیم بود. قطعاً بعد از این و در کنار آموزش‌ تربیت مربی ازدواج، آموزشهای پیشرفته تری را نیز باید بگوییم. گام اول و مهم این است که به مردم بگوییم اگر شما رفتارهای خود مراقبتی تان را بالا ببرید نه در زمینه جسمانی و نه روانی بیمار نمی شوید. یا اگر انتخاب درستی را در ازدواج رقم بزنید، دیگر با داستان هایی چون طلاق مواجه نمی شوید و به تبع آن فرزندان بدسرپرست و بی سرپرست حاصل طلاق را نخواهیم داشت. به نظر می رسد دستاورد این طرح بسیار عظیم باشد. در حال حاضر ما چهل میلیون جوان زیر 29 سال با نیازهای هویتی، اقتصادی و غریزی داریم و یک اعتقاد غلط وجود دارد که دولت می بایست پاسخگوی همه این نیازها باشد. هیچ کجای دنیا دولتی با بضاعت و شرایط جغرافیایی و اقتصادی دولت ما چنین مسئولیتی را برعهده نداشته است و کمی دور از انصاف و عدل است که بخواهیم بار به این سنگینی را تنها به دوش دولت بگذاریم.

- به اعتقاد شما وظیفه دولت چیست؟
تربیت متخصص و توجه به بهداشت روانی و همینطور بحث پیشگیری. دولت همین کار را باید بکند.

- اساساً چه لزومی به آموزش به خانواده ها و کنترل طلاق هست؟
پیش از هرچیز باید بگویم واقعیت این است که ازدواج هندوانه در بسته نیست.
طبق نظر متخصصان، ازدواج یکی از عمیق‌ترین روابط عاطفی میان انسان‌ها برای رسیدن به رشد، کمال و آرامش روانی است و این زمانی شکل می‌گیرد که ما انتخاب درستی داشته باشیم. می بایست زوج و وزجه در تمامی ابعاد اقتصادی، اجتماعی، عاطفی، روانی، شخصیتی و هیجانی افراد متناسبی باشند.
حتی در قرآن نیز آمده است : لِتَسکُنوا، یعنی در کنار هم سُکنا و آرامش گرفتن. ما باید یکی را انتخاب کنیم که با ما همخوانی داشته باشد. این همخوانی که در روایات، احادیث و آیات قرآنی نیز آمده در واقع همان عبارت "هم‌سری" است.
از سویی دیگر در حال حاضر در جامعه دو نوع ازدواج رایج است: ازدواج‌های سنتی و ازدواج‌های

آداب زیستن در کنار همسر و فرزندان، شدنی نیست مگر آنکه همسرمان را دوست داشته باشیم، شریک زندگی را نمی‌توان دوست داشت مگر آنکه انتخاب درستی کرده باشیم، انتخاب نمی‌تواند درست باشد مگر آنکه یک مربی به ما آموزش بدهد و ما به کمک او، قدرت تشخیص و قضاوتمان را بالا ببریم.

مدرن که هر دوی اینها دارای نقایصی بدین معنا که هر دوی آنها ممکن است منتج به طلاق شوند. ما قصد داریم در این کارگاه ها به هردو نوع ازدواج بپردازیم. آداب زیستن در کنار همسر و فرزندان، شدنی نیست مگر آنکه همسرمان را دوست داشته باشیم، شریک زندگی را نمی‌توان دوست داشت مگر آنکه انتخاب درستی کرده باشیم، انتخاب نمی‌تواند درست باشد مگر آنکه یک مربی به ما آموزش بدهد و ما به کمک او، قدرت تشخیص و قضاوتمان را بالا ببریم. همچنین با کنترل طلاق کنترل فساد و فحشا را خواهیم داشت. آیا تمام زنان و مردان ما پس از طلاق، قدرت ازدواج بعدی را خواهند داشت؟ امنیت‌های اقتصادی و اجتماعی لازم را چطور؟ پناهگاه‌های لازم در خانواده ها وجود دارد؟ به نظرم می رسد که دستاورد مهم بعدی این آموزش‌ها، در عین حال که به کاهش طلاق منجر می شود، افزایش سرمایه‌های اجتماعی سالم جامعه یعنی همان شهروندانی در آرامش، باشد.
از سویی دیگر این آموزشها نوعی غربالگری علمی خواهند بود. همه ما به عنوان اعضای جامعه روانشناسی و مشاوره کشور موظفیم که نگذاریم پرچم این آموزش ها که به همت وزارت ورزش و جوانان و سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور برافراشته شده است، زمین افتد.

- استقبال شرکت کنندگان را چطور ارزیابی می کنید؟
بسیار عالی. با وجود بیش از دو دهه تدریس در محیط های آکادمیک، می توانم بگویم کمتر کلاسی را با این شور و علاقه دیده ام. از سویی دیگر انتخاب و چنیشی که از سوی موسسه آموزش عالی مدت در مورد شرکت کنندگان انجام گرفت واقعاً قابل تقدیر است به طوریکه متخصصان حوزه روانشناسی و مشاوره با سلایق و گرایش های مختلف اما با یک دغدغه مشترک در یک دوره گرد آمده و همه تشنه علم و به دنبال حل مسئله هستند.

- آقای دکتر به عنوان سخن پایانی اگر موردی هست بفرمایید.
با تمام وجود خستگی من بعد از بیش از دو دهه فعالیت در حیطه‌ بهداشت روانی و مشاوره چه در مقام معلمی در دانشگاه، چه در مقام درمانگری در کلینیک و چه در مقام پژوهشگر، امروز و در این دوره در رفت. امروز یکی از روزهای بیادماندنی برای بنده است.