به اعتقاد بسیاری کارشناسان، در حال حاضر خانواده در ایران در وضعیتی بحرانی به سر می‌برد. رشد روزافزون آمار طلاق به ویژه در سال‌های نخست زندگی مشترک خود گویای بسیاری از واقعیت‌هاست. در کنار این، آمار رو به تزاید آسیب‌های اجتماعی، رشد خزنده بی‌اعتمادی میان همسران، اعتیاد و دیگر موارد سبب شده تا ضرورت مشاوره پیش از ازدواج در جامعه بیش از هر زمان دیگری خود را نشان دهد. در این زمینه با «شکوه نوابی‌نژاد» چهره ماندگار مشاوره و روانشناسی کشور به گفتگو نشستیم:
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، انتخاب همسر و شغل ۲ مرحله حساس در زندگی فرد هستند. از نظر شما کدامیک از این ۲ انتخاب تاثیر بیشتری در زندگی فرد دارد؟
اعتقاد من براساس تجربه و پژوهش هایم این است که خانواده در اهدای آرامش و عزت نفس به فرد، مهمتر از شغل است. در حقیقت خانواده نقش پایه ای در این مورد دارد. در شغل موضوع علاقه، استعداد و توانمندی‌های فرد و برآورده ساختن اهدافی که خود انتخاب کرده مطرح است. امروزه در مورد مشاغل نیز سعی بر این است علاوه بر علاقه و استعداد، فرد شغلی را انتخاب کند که از نظر ویژگی‌های شخصیتی مناسب وی باشد. با این حال در خصوص تثبیت هویت، بخشی از آن به ازدواج و بخش دیگر به شغل مربوط است و در این خصوص بین این دو نمی توان اولویتی قائل شد؛ اما واقعیت این است که شکوفایی هویت فرد در ازدواج خود را بروز خواهد داد اما تکامل هویت در شغل ظهور می یابد.
نقش خانواده پیش از ازدواج هم بسیار مهم است. در این مورد چه نظری دارید؟
واقعیت این است که شکوفایی هویت فرد در ازدواج خود را بروز خواهد داد اما تکامل هویت در شغل ظهور می یابد.زمانی که شما در یک کار مهم توفیقی پیدا می کنید، یا یک برنامه خلاق ارائه می دهید، به اصطلاح تجلی هویت خود را آنجا خواهید دید. از سویی دیگر در زندگی مشترک، زمانی که روابط انسانی خوبی دارید و با اعضای خانواده منصف و عادلانه رفتار می‌کنید، زمانی که در مورد مسائل مختلف مشورت و تفکر می‌کنید و در احساسات مشارکت دارید، شخصیت شما در حال شکوفا شدن است و شما در حقیقت کاری را می‌کنید که ریشه‌هایش را خانواده در شما پایه گذاری کرده است. در حقیقت ما بازتابی از آنچه خانواده با ما کرده هستیم.
طی سال‌های اخیر با تغییرات زیادی در چگونگی ازدواج در کشور مواجه هستیم. آیا مشاوره‌های پیش از ازدواج در کشور ما توانسته خود را با این تغییرات تطبیق دهد و به روز باشد؟
دقیقاً ازدواج پدیده ای در حال تغییر و تحول است و ما مشاورها باید خود را دائماً به روز کنیم. اعتقاد من این است که پایه و زمینه ازدواج مربوط به فرهنگ جامعه است. بنابراین ما باید نظریه های جدید که در دنیا مطرح می شود را در فرهنگ این جامعه بیازماییم. مواردی را که با آموزه‌های دینی و فرهنگی ما مغایرت دارد، نمی‌توانیم پیاده سازی کنیم. برای مثال اولاً تعریف روابط فرازناشویی در ایران با غرب متفاوت است، و در مرتبه دوم در اینجا شما باید نگاه جنسیتی داشته باشید.
این تصور غلط است که هر آنچه غربی‌ها می گویند عیناً بگذاریم جلوی خود و از آن تبعیت کنیم، ما باید بسیار گزیده و منطبق با فرهنگمان انتخاب کنیم.روابط فرازناشویی هم برای زن و هم برای مرد، هر دو مذموم است اما زمانی که مرد از خانواده بیرون می رود، یک زن خوب و با صلابت، بچه، زندگی و خانواده را حفظ می‌کند. اما اگر زن پای خود را یک قدم کج بگذارد، ستون خانه فرو خواهد ریخت. معتقدم که واقعاً خانم‌های ما با قدرت بیشتری زندگی زناشویی را حفظ می‌کنند. زنان توانمندی های زیادی دارند. زن‌ها به احساسی بودن معروفند اما آنجایی که باید تصمیمات درست بگیرند، واقعا خوب عمل می کنند. در نهایت این تصور غلط است که هر آنچه غربی‌ها می گویند عیناً بگذاریم جلوی خود و از آن تبعیت کنیم، ما باید بسیار گزیده و منطبق با فرهنگمان انتخاب کنیم.
یکی از تغییرات آن چیزی است که به «ازدواج سفید» یا «همباشی سیاه» موسوم شده است. در این مورد مشاوره چه چیزی برای عرضه به جامعه دارد؟
در مورد ازدواج سفید باید بگویم از نظر ما ازدواج باید مبنای شرعی و عرفی داشته باشد و مهمتر از همه اینکه ما به دنبال ازدواج پایدار هستیم.اتفاقاً آموزش‌های پیش از ازدواج به این موارد زیاد پرداخته می شود و مشاوران ما در این مورد آموزش‌های لازم را می بینند. از نظر ما ازدواج باید مبنای شرعی و عرفی داشته باشد و مهمتر از همه اینکه ما به دنبال ازدواج پایدار هستیم. من در حدود ۴۰ یا ۴۵ سال است که مشاوره خانواده می دهم و موارد این چنینی را نه قبول دارم نه به ایشان وقت مشاوره می دهم.
با این حال در این مورد باید کار فرهنگی انجام گیرد و مسئولان که این رسالت را دارند، باید به خانواده ها آموزش بدهند. مشاوران می توانند در خصوص ارائه مستندات و مدارک به مسئولان کمک کنند با این حال ساماندهی و سازماندهی آن رسالت مسئولان است.
شما از مربیان طرح «ارائه آموزش‌های پیش از ازدواج برای ۷۵۰ هزار زوج جوان» هستید. در این طرح قرار است چه آموزش‌هایی ارائه شود؟
این محتوای آموزشی با تکیه بر فرهنگ ایرانی و اسلامی و بومی کشورمان تهیه شده است و شروع یک ازدواج خوب با انتخاب صحیح است زیرا در ایران علاوه بر ۲ نفر که با هم ازدواج می کنند، ۲ خانواده هم به نوعی با هم وصلت می کنند. در این دوره‌ها قرار است شاخص‌های انتخاب آگاهانه به جوانان آموزش داده شود و جلوی شکل گیری ازدواج‌های بی بنیاد گرفته شود.
هدف کلی این طرح این است که آمار طلاق در سال‌های اول تا سوم ازدواج که بسیار بالاست کاهش یابد. باید از طریق ارائه این آموزش‌ها جلوی انتخاب غلط در ازدواج را بگیریم زیرا انتخاب همسر مهمترین تصمیم زندگی فرد است.
منبع: خبرگزاری مهر
