کودکان بسیاری در عدم حضور والدین شاغلشان در بیشتر ساعات روز در خانه تنها هستند یا همچون چمدانی هر روز به مهد کودک و مراکز نگهداری برده و آورده می‌شوند ولی روانشناسان معتقدند که چنین کودکانی هرچند در ظاهر آرام هستند ولی از رشد روانی باز خواهند ماند و دچار عوارض متعددی می‌شوند.
این روزها مشکلات اقتصادی خانواده‌ها، توسعه شهرنشینی و تغییر سبک زندگی‌ها باعث شده تا پای زنان که روزگاری عمدتاً خانه‌داری و فرزندپروری می‌کردند به بازار کار باز شود تا رفاه و تفریح بیشتری در زندگی مدرن امروز داشته باشند.
علی‌رغم تمام مزایای وجود دو منبع درآمد برای زندگی، ولی رزندان همواره مهمترین دغدغه والدین شاغل هستند چرا که آنها علاوه بر این که می‌بایست قواعد محیط کاری و ساعات کار را رعایت کنند، باید نظارت کاملی نیز روی فرزندانشان داشته باشند.
کودکان بسیاری در عدم حضور والدینشان در بیشتر ساعات روز در خانه تنها هستند یا همچون چمدانی هر روز به مهدهای کودک و مراکز نگهداری از کودکان سپرده می‌شوند، اما آیا رشد فکری و اخلاقی آنها کاملا بی‌عیب و نقص است؟
کودکان نیازمند یک سری کنترل‌های رفتاری هستند ولی والدین شاغل بیشتر مواقع، این نظارت را ندارند و همین نبودها مشکلاتی را هم برای والدین و هم در درازمدت برای کودکان به دنبال خواهد داشت و گاهاً برای پدر و مادرها به بدترین کابوس تبدیل می‌شود.
«شیما عباس‌زاده» مادری که هر روز تا حوالی غروب بیرون از خانه و در محیط اداره مشغول بکار است، در گفتوگو با خبرنگار ایسنا – منطقه یزد، می‌گوید: «تسنیم» دختر شش ساله‌ام هر روز تا عصر در مهد و سپس توسط مادرم نگهداری می‌شود و حوالی 8:30 شب او را از مادربزرگش تحویل می‌گیرم.
این مادر نگران که همواره درصدد رفع چالش پرکاری و دوری از فرزندش هست، اضافه می‌کند: او همیشه با توجیهات و توضیحات من و پدرش که از من نیز مشغله کاری بیشتری دارد، قانع می‌شود اما ناراحتی‌‌اش از این وضعیت را کاملاً حس می‌کنم.
عباس‌زاده که راهکار رفع این چالش را در حال حاضر اختصاص دو روز در هفته برای بردن تسنیم به خانه یا پارک می‌داند، می‌گوید: همیشه از این که در نقش مادری خود کوتاهی می‌کنم، احساس گناه دارم اما در عین حال نیز همواره به دنبال فرصتی برای جبران آن هستم اما هنوز این فرصت جبران را به دست نیاورده‌ام ولی امیدوار به دستیابی به راهکاری جدید هستم.
وی اولویت اشتغال در زندگی‌اش را حل مشکلات جامعه و در وهله دوم نیز تامین هزینه‌های زندگی ذکر می‌کند.
بازی کردن در هر جایی بجز مهد کودک!
تسنیم دختری شش ساله است که با اشتیاق زیاد حرف می‌زند و در گفتوگو با خبرنگار ایسنا از عاشقانه‌های زندگی‌اش می‌گوید.
داشتن عروسک «کیتی»، رنگ صورتی و بازی در مکان‌هایی بجز مهدکودک که بچه‌ها با مادرشان حضور دارند و با هم بازی می‌کنند، از جمله‌ی آرزوهای این کودک خردسال است.
تسنیم دلش قایم‌باشک با مادر و پدرش را می‌خواهد و می‌گوید: «هر دوی آنها در اداره هستند و همیشه برای من یک چیز جدید می‌خرند. آنها همیشه «کیتی» با خود می‌آورند، یک دوربین عکاسی هم برای من خریده‌اند.»
او که حرف‌های زیادی برای گفتن دارد، ادامه می‌دهد: «من تنهایی خانه‌سازی می‌کنم و برایش نقشه هم نمی‌کشم، اما من دلتنگ می‌شوم ولی مادرم خودش زیاد خوشش می‌آید که به من زنگ بزند. راستی شماره و آدرس خانه‌‌تان را بلد نیستم، آنها را به مادرم بدهید...»
تسنیم که هر از گاهی نیز در لابلای حرف‌هایش از دلتنگ شدن برای مادر و پدرش گلایه می‌کند، می‌گوید: «بابا مهدی، همیشه بیشتر با من بازی می‌کند اما هر دوی آنها را دوست دارم.»
نوه‌ام هیچ کمبودی در زندگی ندارد!
«خدیجه صادقی» مادر شیما که مسئولیت نگهداری از نوه‌اش تسنیم را برعهده دارد، به خبرنگار ایسنا می‌گوید: تسنیم هیچ کمبودی در زندگی ندارد و تمام خواسته‌های او از طرف والدینش برآورده می شود به همین دلیل نیز چشم و دل سیر بزرگ شده است.
وی عنوان می‌کند: هر چند گاهی بهانه‌ی پدر و مادرش را می‌آورد اما با توضیحاتی که برایش می‌آوریم، خیلی زود توجیه می‌شود و با شرایط کنار می‌آید.
مادر بزرگ تسنیم که به واسطه شغل سابقش، کودکان خودش را در مهد کودک نگهداری می‌کرده، معتقد است که نگهداری نوه‌اش هیچ عوارضی به همراه نخواهد داشت هر چند که از کار کردن بیش از حد دخترم گلایه دارم ولی می‌دانم که مشغله‌های او نیز زیاد است.
وی که بزرگ کردن بچه‌های خودش را ندیده با لذت و اشتیاق از تسنیم نگهداری می‌کند و معتقد است که دختر و دامادش تحصیل کرده هستند و در تربیت او کوتاهی نکرده‌اند.
کودکان بازمانده از رشد روانی
دکتر «مهین ذوالفقاری» مدیر کلینیک تخصصی اعصاب و روان بهمن در گفتوگو با خبرنگار ایسنا – منطقه یزد با بیان این که دخترانی مانند تسنیم در آینده و به ویژه در سنین بلوغ احساس تنهایی و عدم اعتماد به نفس کافی خواهند داشت، اظهار می‌کند: مادرانی که همیشه به کار بیرون از خانه مشغول هستند و برای کودکانشان زیاد وقت نمی‌گذارند، باید آگاه باشند که این کودکان از رشد روانی باز می‌مانند.
وی مهمترین عوارض این کودکان را تنهایی، عدم اعتماد به نفس و ترس از دست دادن اطرافیان عنوان می‌کند و می‌گوید: باید والدین بدانند که این کودکان هر چند به بهانه‌های مختلف با افکار و رفتارهای متفاوت سازگار می‌شوند اما از اعتماد به نفس آنها کاسته می‌شود و از این رو نیز باید خوب بودن آنها را در رفتارها، کنش‌ها و واکنش‌هایشان جستجو کرد.
ذوالفقاری با اشاره به این که فرزندانی که خلاء نبود مادر و پدر خود را با دوستان و سایر افراد پر می‌کنند، دچار وابستگی عاطفی می‌شوند، بیان می‌کند: کودکان درک درستی از نبود والدین و عدم حضور آنها ندارند و هر چند ماندن در کنار دیگر نزدیکان خانواده مانند مادربزرگ یا پدربزرگ کمی از عوارض این تنهایی می‌کاهد ولی منجر می‌شود که صمیمت بیشتری با آنها نسبت به والدینش پیدا کند.
وی با بیان این که در کشورهایی چون ژاپن، مادران پس از ازدواج و فرزندداری تا پنج سالگی از فرزندانشان مراقبت می‌کنند، می‌گوید: در برخی از کشورهای پیشرفته مانند هنگ‌کنگ و کره شمالی، کودکان حتی در محیط کار نیز در کنار مادران خود هستند.
این مسئول بروز احساساتی مانند عذاب وجدان و فرسایش در مادران را متاثر از دوری از فرزندانشان می‌داند و می‌گوید: هر چند از گذشته اشتغال بیرون از خانه برای پدران و خانه‌داری برای مادران تعریف شده اما اکنون در کشورهای پیشرفته مادران صبح‌هنگام و پدران در هنگام عصر اشتغال دارند چرا که همواره یکی از آنها باید در کنار فرزندان خود حضور داشته باشند.
دوری از فرزندان نوعی کودک‌آزای
ذوالفقاری دور بودن فرزندان به بهانه کار را نوعی آزار به کودکان عنوان و تصریح می‌کند: یکی از آزارهایی که به کودکان وارد می‌شود و روان آنها را درگیر می‌کند، همین عامل است.
مدیر بیمارستان اعصاب و روان بهمن با تاکید بر این که کودکان بزرگتر از پنج سال نباید بیش از سه ساعت از مادر و پدر خود دور باشند، بیان می‌کند: ترس از دست دادن والدین یک ترس عمومی در کودکان است اما انتظارهای طولانی به ویژه در کودکانی که مانند یک چمدان به واسطه والدین به مهد کودک و مراکز نگهداری برده می‌شوند، آنها را همیشه با مشکلات بنیادی خانواده روبرو خواهد کرد.
وی با اشاره به این که تمام کودکان حتی در هنگام نارضایتی از نبود والدین ممکن است خوب پرورش یابند، می‌گوید: خانواده‌ها نباید با لجاجت با این مسئله روبرو شوند و مدعی باشند که فرزندان آنها حتی در نبودشان نیز خوب هستند بلکه باید بپذیرند که حتی در فرزندان خوب نیز باید عملکردها و نوع رفتار وی که در مهد همه را به عنوان خاله می‌شناسد، جستجو شود.
ذوالفقاری راهکار این مسئله را رجوع خانواده‌ها به روانشناس بیان می‌کند و در پایان متذکر می‌شود؛ خانواده‌ها باید در ساعاتی که در کنار فرزند خود هستند، تحت نظر روانشناس به دنبال راهکار درست سپری کردن وقت‌شان باشند چرا که هر کودکی نیازهای متفاوتی دارد و حتما باید از طریق روانشناس این نیازها شناسایی شود.
