دکتر فریبرز درتاج در گفت‌وگو با ایسنا، به بیان مولفه‌های مهم جهانی در آموزش و پرورش معاصر پرداخت و با بیان اینکه تحقیقات نشان داده است که هر چه مدرسه کوچکتر باشد، عملکرد دانش آموزان به ویژه آنها که سن بیشتری دارند بهتر است، اظهار کرد: در واقع دانش‌آموزان در محیط‌های آموزشی کوچک‌تر احساس ارتباط بیشتری با همسالان و معلمان خود می‌کنند، کلاس‌ها را بیشتر می‌گذرانند و احتمال بیشتری برای رفتن به دانشگاه دارند. این همان دلیلی است که در پس مفهوم«مدارس در درون مدرسه» وجود دارد.

وی همچنین به تأکید آموزش معاصر بر لزوم گذراندن مقطع پیش دبستانی نیز اشاره و تصریح کرد: نظریه پردازان اخیر، آموزش پیش دبستانی را عاملی می دانند که بر اثربخشی کلی در تمام اداور تحصیلی تأثیر می گذارد.

رئیس انجمن روانشناسی تربیتی ایران معتقد است که طبق شواهد، کودکان دارای تجربیات پیش دبستانی با ورود به مهدکودک و بعد از آن، از نظر تحصیلی و اجتماعی بهتر عمل می کنند.

این روانشناس توضیح داد: تجارب اولیه‌ای که کودک در مقطع پیش دبستانی در زمینه سواد و حساب و در میان سایر دانش آموزان کسب می کند؛ نه تنها کودکان پیش دبستانی را برای برنامه درسی آماده و دانش قبلی آنها را افزایش می‌دهد، بلکه به بحث شناسایی دانش آموزان کمک می‌کند تا اطمینان حاصل شود که می توانند در آینده تجربیات یادگیری مثبتی داشته باشند.

اهمیت توجه به نیازهای تحصیلی و غیر تحصیلی دانش‌آموزان

درتاج در بخش دیگر سخنان خود به بیان دیگر مولفه‌های مهم جهانی در آموزش معاصر پرداخت و با اشاره به تمرکز جامعه جهانی بر روی تمامی نیازهای دانش‌آموزان در کنار نیازهای تحصیلی و آموزشی، خاطر نشان کرد: آموزش و پرورش موفق امروزی از تمام نیازهای دانش آموزان در داخل و خارج از کلاس درس حمایت می کند تا به آنها کمک کند به یادگیرندگانی مؤثر و توانمند تبدیل شوند. آن‌ها برنامه‌هایی را طراحی و اجرا می‌کنند که به همه دانش‌آموزان یک تجربه آموزشی غنی ارائه می‌دهد و از تمامی نیازهای تحصیلی، روانی، جسمی و اجتماعی ـ عاطفی آنها حمایت می‌کند تا مهارت‌های مورد نیاز برای موفقیت در یک محیط همیشه در حال تغییر را توسعه دهند.

مولفه تعهد به برابری و دسترسی

به گفته وی، آموزش و پرورش امروزی باید تضمین کند که همه دانش‌آموزان به خدمات آموزشی با کیفیت بالا دسترسی دارند و از آنها پشتیبانی می‌کند تا اهداف بالایی را برای یادگیری تعیین کنند و به آنها برسند.

رئیس انجمن روانشناسی تربیتی ایران، بیان کرد: در آموزش و پرورش امروزی "یکسانی" به معنای برابری نیست. یعنی اینکه صرفاً همه دانش آموزان در حال آموزش هستند به معنای برابری نیست. آموزش و پرورش امروزی تشخیص می دهد که برخی از دانش آموزان به منابع اضافی نیاز دارند تا فرصتی مشابه برای موفقیت داشته باشند. آنها اطمینان می دهند که نیازهای همه جمعیت دانش آموزان از جمله دانش آموزان دارای معلولیت، کودکان رنگین پوست، اقلیت‌های مذهبی و... برآورده می­ شود چراکه آموزش و پرورش امروزی تشخیص می دهد چنین دانش آموزانی دارایی هستند و تنوع، یک نقطه قوت است.

مشارکت و رابطه خانواده، جامعه و مدرسه

بنا بر اظهارات این روانشناس، آموزش و پرورش امروزی به طور موثر خانواده‌ها و جوامع را در حمایت از دانش آموزان درگیر می کنند و با انجام این کار موانع چنین تعاملی را شناسایی کرده و برای غلبه بر آنها تلاش می کنند.

درتاج همچنین این را هم گفت که تلاش آموزش و پرورش امروزی برای ایجاد پیوندهای معتبر با خانواده‌ها بر این باور متمرکز است که هر والدی بهترین‌ها را برای فرزند خود می خواهد و در صورت فراهم شدن دعوت‌ها و فرصت‌های مناسب، می تواند به فرزند خود و همه فرزندان کمک کند تا موفق شوند.

وی "رهبری توزیع شده" را از دیگر مولفه‌های آموزش معاصر عنوان کرد و گفت: آموزش و پرورش امروزی رهبری را به طور گسترده تعریف می‌کند. در چنین رویکردی رهبری بین مدیران، معلمان، مشاوران مدرسه، اعضای جامعه و سایر افراد ساختمان  مدرسه توزیع می شود و تصمیم گیری یک تلاش مشترک است. در آموزش و پرورش امروزی، رهبران (صرف نظر از عنوان شغلی) استانداردهای بالای تمرینی را رعایت می کنند و در توسعه آنها حمایت می شوند. آنها می‌دانند که ارتباط مؤثر مؤلفه‌ای حیاتی در موفقیت مدرسه است و روابط محکم و قابل اعتمادی هم با ذینفعان مدرسه و هم با جامعه برقرار می‌کنند.

نیروی آموزشی و کارکنان قوی و پشتیبانی شده

رئیس انجمن روانشناسی تربیتی ایران درباره تربیت نیروی آموزشی قوی نیز اظهار کرد: آموزش و پرورش امروزی دارای مربیانی از جمله معلمان، مدیران، مشاوران مدرسه، متخصصان فناوری و... است که به خوبی آموزش دیده، آماده و پشتیبانی می‌شوند. این مربیان استانداردهای بالای عملی را دارند. آنها از یادگیری مستمر و پشتیبانی در طول پیوستار حرفه‌ای، از جمله از طریق آموزش با کیفیت بالا، یادگیری حرفه‌ای با کیفیت بالا، ارزیابی معنادار مرتبط با رشد حرفه‌ای و فرصت‌هایی برای ایفای نقش‌های رهبری بدون توجه به عنوان رسمی، بهره مند می‌شوند.

غربالگری مداوم عملکرد و پیشرفت دانش­‌آموزان

این هیات علمی دانشگاه با بیان اینکه مدارس باید از داده‌های ارزیابی برای مقایسه دانش آموزان خود با سایرین دانش آموزان در سراسر کشور استفاده کنند، عنوان کرد: استفاده مؤثر از داده‌های ارزیابی به مدارس اجازه می‌دهد تا حوزه‌های مشکل‌ساز یادگیری را در سطح کلاس و مدرسه شناسایی کنند و از این طریق راه‌حل‌هایی را برای چگونگی رسیدگی به مشکلات پیدا کنند.

درتاج در پایان سخنان خود در عین حال متذکر شد: البته عوامل بسیاری در آموزش و پروش امروزی تأثیر گذارند اما ۸ عامل مهمی که مطرح شد به "اتم های یک مولکول" معروف هستند. یعنی مولفه‌های یاد شده مهمترین عوامل تعامل بین عناصر است که قابل تعویض نیستند. به عنوان مثال، مدرسه‌ای که معلمان و رهبری قوی دارد اما از مولفه مشارکت خانواده و جامعه یا تعهدی برای اطمینان از برآورده شدن نیازهای همه دانش‌آموزان برخوردار نیست؛ نمی‌تواند موفق باشد. در عین حال راه حل بهبود برای هر مدرسه یکسان نیست، زیرا هر مدرسه دارای طیف گسترده‌ای از نقاط قوت موجود و مجموعه‌ای منحصر به فرد از نیازها است و هر دانش آموز در هر مدرسه متفاوت است. بنابراین، مدارس عناصر لازم برای موفقیت را به روش‌های بسیار متفاوتی ترکیب می‌کنند.