بزرگ ترین ترس ایجاد کننده اضطراب، خود زایمان است. مادران با تجربه به رغم سابقه زایمان های قبلی، کمی عصبی می شوند، و مادران جوان زمانی که پی می برند، که نوزاد بزودی با زایمان طبیعی یا به روش سزارین (که نیاز به عمل جراحی و خارج سازی نوزاد با ایجاد برش دارد)، از آنها جدا خواهد شد دچار نگرانی می شوند.
به دنیا آمدن کودک برای مادران یک اتفاق هیجان انگیز محسوب میشود. در کنار احساسات مثبت مادر، حس ترس، اضطراب و نگرانی از زایمان و عواقب آن میتواند باعث اضطراب بیشتر مادر شود. ترس از زایمان توسط یک روانپزشک به نام Marce در اواخر قرن 19 شناسایی ، مطالعه و چنین مطرح شد : "اگر زنان، نخستین زایمان خود را تجربه می کنند، تصورات آنها از درد نامعلوم بوده و این تصورات آنها را مشوش می کند و اضطراب غیرقابل وصفی همه وجود آ نها را در بر می گیرد ، اما اگر در حال حاضر مادر هستند خاطرات زایمان پیشین و توقعات آنها از زایمان در پیش رو، آنها را وحشت زده می کند". وقتی این اضطراب و یا ترس از مرگ در حین زایمان خیلی شدید باشد، فوبیایی به وجود می آید که به آن توکوفوبیا Tokophobia اطلاق می شود.
به گزارش میگنا رسانه روانشناسی و تاب آوری ایران کلمه توکوفوبیا یک کلمه یونانی بوده که از دو بخش « توکو » به معنای زایمان و« فوبیا » به معنای ترس تشکیل شده است. توکوفوبیا، درپزشکی به عنوان یک حالت پاتولوژیک شناخته شده که با ترس و جلوگیری از فرزند دار شدن با وجود علاقه به داشتن فرزند توصیف می شود. توکوفوبیا حالتی از اضطراب شدید است که زنان را به سمت ترس سوق می دهد.
ترس از زایمان یک زنجیرۀ پی درپی از ترس است که به صورت یک ترس طبیعی از کاری که تا حالا تجربه نشده یا یک هراس بی دلیل از زایمان در اکثر زنان وجود دارد.
دکتر زهرا محبوبی در ادامه مطلب اضافه میکند ترس، مستقیما عامل بسیاری از دشواریهای پیش بینی نشده در زایمان است . ترس هنگام زایمان موجب ایجاد حلقه معیوب انقباضات و مداخلات پزشکی می شود و همین مسأله خود باعث ایجاد ترس بیشتر شده و احتمال تجربه یک زایمان دشوار را افزایش می دهد. همچنین ترس باعث می شود زنان درد بیشتری را در حین حاملگی تجربه کنند.
اکثر زنان به ویژه زنان نخست زا به خاطر ناآشنا بودن با فرآیند زایمان ، یک ترس منطقی را تجربه می کنند. زنان نخست زا به دلیل اینکه تاکنون بارداری و زایمان را تجربه نکرده اند ترس و اضطراب بیشتری نسبت به موقعیت ناآشنای بارداری و زایمان دارند و انجام زایمان را امری دست نیافتنی می دانند، لذا ترس بالایی در طول بارداری تجربه می کنند.
ترس غیرمنطقی به صورت اضطرا ب های روزمره، کابوسهای شبانه و نشانه های جسمی آشکار شده و اغلب باعث تقاضای مادر برای سزارین انتخابی می شود. حتی گاهی اوقات، ترس شدید از زایمان منجر به اجتناب از بارداری و مادر شدن و یا انکار بارداری می گردد. زنان درگیر با ترس، روند زایمانی پیچیده تری دارند و معمولاً در فاز نهفته بستر ی شده و لیبر شان طولانی تراست.
در نتیجه احتمال مداخله پزشکی نیز بیشتر شده و در صورت عدم پیشرفت مراحل زایمانی ناچار به استفاده از واکیوم یا سزارین می گردند. بی حسی اپیدورال نیز در بین این زنان رایجتر است. زنانی که در دوران بارداری ترس زیادی را تجربه می کنند، بعد از زایمان در معرض خطرعدم تعادل هیجانی افسردگی قرار می گیرند. مادری که در لیبر استرس داشته و یا مضطرب است، هورمون کورتیزول ترشح می کند که تاثیرمستقیم و زیان آوری بر تولید اکسیتوسین دارد (هورمونی که نقش مهمی در کوتاه کردن فرآیند زایمان و رسیدن به مرحله زایمان فعال دارد).
به دلیل ترشح کورتیزول، گردش خون به خارج از رحم هدایت می شود . از فشار ماهیچه ها جلوگیری شده و باعث درد میشود، در نتیجه روند زایمان آهسته یا متوقف می شود. مادر ممکن است وحشت زده یا عصبانی شود و تمرکز خود را از دست بدهد، در نتیجه ممکن است به دلیل استرس و یا تروما زجر جنین ایجاد شود و مادر نیز ممکن است به اقدامات پزشکی نیاز پیدا کند .
زنان با ترس شدید از زایمان در معرض خطر بالای اختلال در عملکرد روزانه، مشکلات جسمی و روانی در دوران بارداری، در حین تولد نوزاد و بعد از زایمان می باشند. در واقع ترس از زایمان، یک عامل خطر برای تجربه منفی زایمان است. شواهد نشان می دهد که توکوفوبیا یک عامل پیش بینی کننده برای سزارین اورژانسی، افزایش تقاضا برای سزارین انتخابی، افسردگی پس از زایمان، اختلال استرس پس از سانحه یا( PTSD)، عدم پذیرش نوزاد یا تأخیر در برقراری ارتباط با او و خودداری از شیردادن به نوزاد پس از تولد است.
حالات عاطفی و ترس مادر از زایمان می تواند اثرات زیانباری بر جنین داشته باشد. در اضطراب طولانی مدت، حرکات جنین شدیدتر شده و نوزاد زودتر از موعد متولد شده و یا جنین سقط می شود. در ضمن عارضه هایی همچون کم خونی، بیش فعالی، تحریک پذیری و بدغذایی در چنین کودکانی بیشتر است. از سایر علل ترس از زایمان به ناتوانی یا اختلال در روابط زناشویی و کاهش رضایتمندی جنسی همسر اشاره شده است.
پژوهش ها حاکی از آن است خصوصیات اقتصادی و اجتماعی متفاوت جهت بررسی علل ترس از زایمان، نشان داد که تجارب قبلی افراد از زایمان، وجود شخصیت ناپایدار از لحاظ خُلقی، اختلالات اضطرابی، ارتباطات کمتر اجتماعی مهمترین متغیرهای پیشگویی کننده جهت ترس از زایمان و تمایل بیشتر به زایمان بی درد و عمدتاً سزارین بود. شیوع سزارین در کشورهای مختلف و با توجه به فرهنگ، مفهوم و زمان اندازه گیری آن متفاوت است.
ترس از زایمان می تواند به دلایلی نظیر خصوصیات شخصیتی و روانی مادر، عدم تحمل درد، مشاهده یا شنیدن تجارب اطرافیان و نداشتن تجربه قبلی زایمان باشد. بنابراین این درک ترس از زایمان می تواند بسته به عوامل اجتماعی و فرهنگی متفاوت باشد برخی از مطالعات نشان داده اند تاب آوری و سخت رویی روانشناختی میتواند در ترجیح و انتخاب روش زایمان تاثیر گدار باشد .
مطالعات نشان داده که ترس از زایمان منجر به کاهش پیشرفت سیر زایمان شده و نیاز به مداخلات جراحی و تحریک زایمان را افزایش می دهد. در این میان آنچه باعث مضاعف شدن اضطراب و نگرانی مادر می شود، دردهای شدید و حتی هراس از این پدیده فیزیولوژیک به علت عدم آگاهی از مراحل و ماهیت انقباضات رحمی و دردهای زایمانی و حتی داشتن اطلاعات غلط و نادرست می باشد.
منبع: میگنا
