مترجم کتاب «آسیب‌شناسی روانی» می‌گوید: متاسفانه بسیاری از کتاب‌های روانشناسی ترجمه‌شده در ایران به ترجمه درون‌زبانی نیاز دارند. یعنی؛ خواننده بعد از خریدن کتاب باید یک نفر را استخدام کند زبان فارسی آن کتاب را برایش «ترجمه» کند!
به گزارش خبرگزاری فارس مهدی گنجی به تازگی کتاب کتاب «آسیب‌شناسی روانی براساس DSM-5» را ترجمه کرده و این کتاب در کم‌تر از دو ماه به چاپ دوم رسیده است.
وی فارغ‌التحصیل دانشگاه تهران در رشته زبان و ادبیات فرانسوی است و در کانادا، در دانشگاه فرانسوی زبانِ اوکام و انگلیسی زبان مک‌گیل ادامه تحصیل داده است.
یکی از معدود مترجمانی است که به سه زبان انگلیسی، فرانسوی، و اسپانیولی تسلط کامل دارد و این موضوع به او در ترجمه کردن کتاب ها کمک شایانی می‌کند. او وی پس از بازگشت به کشور به توصیه پدرش «حمزه گنجی» از پیشکسوتان روانشناسی ایران، برای پیشرفت بیشتر در ترجمه، تحصیل در رشته‌های انگلیسی و روانشناسی را در مقطع کارشناسی ارشد انتخاب کرده است.
* آقای گنجی درباره کتاب «آسیب‌شناسی روانی بر اساس DSM-5» بگویید و اینکه چطور شد به این سرعت آن را بعد از چاپ در آمریکا به جامعه روانشناسی ایران تحویل دادید؟
ـ کتاب DSM که مخفف راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی است، کتاب مرجع و انجیل روانشناسی و روان‌پزشکی محسوب می‌شود. از مدت‌ها قبل مترصد این بودم که ویراست جدید آن به نام DSM-5 چاپ شود.
یک سال قبل، انجمن روان‌پزشکی آمریکا اعلام کرد کتاب در خرداد 1392 چاپ خواهد می‌شود. به سایت انجمن مراجعه کردم و متوجه شدم معیارهای پیشنهادی اما غیرقطعی را در سایت قرار داده‌اند. با پدر مشورت کردم و گفتم ما از حالا شروع به ترجمه کتاب کنیم و پس از قطعی‌شدن معیارها، حاصل کار را بر اساس آن ارائه دهیم. خوشبختانه تقریباً همه معیارها همان معیارهای پیشنهادی بودند. به این ترتیب، توانستیم حدود سه ماه بعد از چاپ کتاب، آن را به جامعه روانشناسی ایران تقدیم کنیم.
دوره دو جلدی این کتاب 46 هزار تومان قیمت دارد که در مقایسه با قیمت اصل آن در بسیار ارزان‌تر است. قیمت این اثر در آمریکا و کانادا حداقل 200 دلار خواهد بود.
* به نظر می‌رسد ترجمه کتاب‌های روانشناسی دشواری‌های خاصی خود را داشته باشد. موردی به ذهن دارید که برای ما مثال بزنید؟
گاهی یک کتاب را به دو زبان انگلیسی و فرانسوی خریداری یا دانلود می‌کنم و با مقایسه آنها اقدام به ترجمه می‌کنم. برای مثال، در یک کتاب به اصطلاح burnout مواجه شدم. burnout یک سندروم است، یعنی، مجموعه عارضه‌ها، مثلاً وقتی کسی از شغل خود خسته می‌شود، دل به کار نمی‌دهد، دیر می‌رود، زود می‌آید، سر کار بی‌حوصله است، دچار این موضوع شده است.
کسی که این اصطلاح را در فارسی معادل‌یابی کرده، یا با اصول ترجمه آشنایی نداشته ویا فکر می‌کرده است عنصر burn (سوختن) را حتماً باید در معادل فارسی بگنجاند، به همین دلیل آن را «پر و بال سوخته» ترجمه کرده است! وقتی به متون فرانسوی مراجعه کردم متوجه شدم آن را چنین ترجمه کرده‌اند: syndrome d’epuisement professionel، یعنی، سندروم فرسودگی شغلی. من هم عین همین را در کتاب ترجمه به کار بردم.
* وضعیت کتاب‌های روانشناسی ترجمه شده در ایران را چگونه می‌بینید؟
جالب نیست. متاسفانه اکثر کسانی که به ترجمه کتاب‌های روانشناسی اقدام می‌کنند فقط در یک زمینه تحصیلات آکادمیک دارند. مثلاً، فقط دکترای روانشناسی یا روان‌پزشکی دارند اما انگلیسی را به صورت تجربی یا رفتن به کلاس‌های آزاد آموخته‌‌اند. یا فقط تحصیلات انگلیسی دارند و در روانشناسی تحصیلات آکادمیک ندارند. به این ترتیب، تعداد زیادی کتاب‌های ترجمه داریم که پر از اشتباه هستند.
از سوی دیگر، کتاب‌هایی هستند که توسط گروه‌های چهار تا پانزده نفره ترجمه می‌شود، معلوم است که این کتاب از یک‌دست‌بودن خارج می‌شود و ویراستار هم نمی‌تواند معایب را رفع کند. ضمن اینکه معادل‌های فراوانی برای یک اصطلاح معرفی می‌شود که این موضوع سردرگمی دانشجو را در پی دارد و ممکن است متوجه نشود که هر دو به یک مفهوم اشاره می‌کنند.
متاسفانه بسیاری از کتاب‌های روانشناسی ترجمه‌شده در ایران به ترجمه درون‌زبانی نیاز دارند. یعنی؛ خواننده بعد از خریدن کتاب باید یک نفر را استخدام کند زبان فارسی آن کتاب را برایش «ترجمه» کند!
شما فوق العاده اید آقای گنجی. تشکر فراوان