عنوان: "اصلاح مشکلات تربیتی و رفتاری دانش آموزان در شرایط کرونایی و آموزش ترکیبی(حضوری – مجازی)"
چکیده
مشکلات تربیتی-رفتاری به شرایطی اطلاق می شود که در آن پاسخ های هیجانی و رفتاری دانش آموز در مدرسه با هنجارهای فرهنگی ، دینی، سنی، و قومی تفاوت داشته باشد بطوری که بر عملکرد آموزشی ، تربیتی، سازگاری فردی و رفتاری وی تاثیر منفی بگذارد.اصلاح مشکلات تربیتی یکی از اساسی ترین دغدغه های معلمان بشمار می رود. معلمان پاک و خداشناسی که باور دارند با ایجاد ارتباط موثر ، ارائه ی راهکارهای مناسب و با نفوذ معنوی بر شاگردان می توانند جامه ی تربیت بر آنها بپوشانند و آن ها را به رفتارهای مطلوب رهنمون سازند.
بر این اساس در این تجربه تربیتی، سعی بر آن شده است که انواع اختلالات رفتاری و تربیتی، علل آن ها و راهکارهای اساسی برای اصلاح آن ها بیان شود.
در این کار پژوهشی پس از طرح مساله و جمع آوری شواهد از طریق مشاهدات میدانی و نظرخواهی از همکاران و مصاحبه با والدین دانش آموزان و تکمیل پرسشنامه استاندارد اختلالات رفتاری راتر (نسخه معلم)، به مطالعه یافته های علمی و کتابخانه ای در زمینه اختلالات رفتاری دانش آموزان پرداختم. پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده ، راهکارهای متنوع و متعدد تربیتی با مشارکت عوامل مدرسه، والدین و خود دانش آموزان (بصورت حضوری ومجازی در بستر شاد) اجرا گردید.
نتایج بدست آمده از مشاهدات و ارزیابی ثانویه صورت گرفته و همچنین اجرای پرسشنامه راتر در پایان اجرای راهکارها و آموزش والدین در جلسات مختلف، نشان داد که تغییرات رفتاری مطلوبی در دانش آموزان در داخل کلاس ، محیط مدرسه و منزل ( با توجه به اظهارات والدین) صورت گرفته است.
واژه های کلیدی: مشکلات رفتاری،تربیتی،دانش آموزان،آموزش ترکیبی،حضوری -مجازی
مقدمه
درسال های نخستین هزاره سوم میلادی، که عصر دانایی و انفجار اطلاعات نامیده شده است، تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان ارزشمندترین، دشوارترین، ظریف ترین و پیچیده ترین امور قلمداد می شود و معلم به عنوان مهم ترین عامل انسانی در نظام آموزش و پرورش، مسئولیتی عظیم و حساس بر عهده دارد. بطور معمول تمام معلمانی که در مدارس تدریس می کنند ، با دانش آموزانی روبرو هستند که مشکلات آموزشی، تربیتی و رفتاری دارند. (به پژوه، 1388).
اختلالات رفتاری – تربیتی به شرایطی اطلاق می شود که در آن، پاسخ های هیجانی و رفتاری در مدرسه با هنجارهای فرهنگی، دینی، سنی و قومی تفاوت داشته باشد؛ به طوری که بر عملکرد تحصیلی فرد ، مراقبت از خود ، روابط اجتماعی ، سازگاری فردی ، رفتار در کلاس و سازگاری در محیط بیرون نیز تاثیر منفی بگذارد. اغلب کودکان و نوجوانان با اختلالات رفتاری، احساسات منفی دارند و با دیگران بدرفتاری می کنند و در بیشتر موارد معلمان و همکلاسی ها ، آنان را طرد می کنند و در نتیجه فرصت های آموزشی و تربیتی آن ها کاهش می یابد(براون و پرسی، 2007). از سوی دیگر انزوای اجتماعی این کودکان، موجبات پرخاشگری آن ها را فراهم می کند. و این کودکان در معرض خطر بروز رفتارهای ضداجتماعی و ناهنجارانه قرار می گیرند. نوجوانی به خودی خود دوران سخت و بحرانی ست همه گیری بیماری کرونا آن را سخت تر کرده است. تغییر سبک زندگی در نتیجه شیوع بیماری کوید 19، تعطیلی مدارس محدود شدن روابط اجتماعی، استفاده تمام وقت از فضای مجازی بدون نظارت ، کمبود فرصت های بازی و سرگرمی ؛ کلافگی، بی حوصلگی و بدرفتاری دانش آموزان را به دنبال داشته است و بر سلامت رفتاری و تربیتی آن ها آسیب های زیادی را وارد کرده است.
مدرسه به عنوان یک نظام اجتماعی می تواند نقش مهمی در تربیت کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلالات رفتاری ایفا کند. برنامه های پیشگیری و درمانی مشکلات تربیتی مدرسه که بویژه با مشارکت همه ی عوامل ذینفع مانند دانش آموزان، معلمان و اولیای دانش آموزان انجام می گیرد و معلمان پاکدست و خداشناسی که در این مدارس مشغولند می توانند با ایجاد ارتباط موثر و ارائه راهکارهای مناسب و با نفوذ روحی و معنوی بر دانش آموزان ، جامه ی تربیت بر آن ها بپوشانند و در صورت مشاهده هرگونه مشکلات تربیتی و اخلاقی ، با نفوذ کلام و رفتارشان آن ها را به راه راست و رفتار مطلوب رهنمون سازند.
اهمیت و ضرورت
دوره میانسالی کودکی (6تا 12 سالگی) ؛ سال هایی هستند که در آن دیدگاه های فرد ، ارزش ها و ایده آل های فردی و اجتماعی کودک تا حدود زیادی شکل می گیرد. هیچ دوره ای از زندگی فرد از نقطه نظر تعلیم و تربیت مهم تر از دوره میانسالی کودکی نیست. در این دوره و آغاز نوجوانی به اقتضای تغییرات جسمی و روانی که بوجود می آید مشکلات متعدد تربیتی و رفتاری در آن ها مشاهده می شود. و این مشکلات بصورت اختلالات رفتاری و اخلاقی در این کودکان و نوجوانان بروز می کند.
معلمانی که در این سطح کار می کنند باید مشکلات و نیروهایی را که در رفتار آن ها تغییر و اصلاحی به وجود می آورد ، به خوبی درک کنند ، زیرا مشکلاتی که کودکان در این سنین با آن مواجه می شوند، بر تمامیت زندگی آن ها در آینده تاثیر بسزایی خواهند داشت ( نوابی نژاد،1393). مشکلات رفتاری و تربیتی در این دانش آموزان ، نه تنها آموزش و یادگیری آنها را با اختلال روبرو می کند، بلکه عاملی ست که روند برقراری نظم و انضباط را در کلاس دچار بحران می سازد. ، آرامش کلاس درس را مختل می کند، انرژی بیشتری را از معلم می گیرد، دانش آموزان دیگر را آزار می دهد و بطور کلی پیشرفت امور آموزشی و تربیتی را با کندی همراه می سازد. بدلیل شیوع کرونا و آموزش ترکیبی(حضوری و مجازی) ، آموزش از فضای مجازی برای دانش آموزان به موضوعی کاملا عادی تبدیل شده است و نوجوانان با اطلاعاتی در فضای مجازی روبرو می شوند که در آن ها هیچ گونه شرایط سنی برای آن ها در نظر گرفته نشده است . همین موضوع دانش آموزان را با چالش های رفتاری و تربیتی مواجه می کند.
برای مسئولان آموزش و پرورش، شناخت نیازها و مشکلات تربیتی و اخلاقی دانش آموزان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این شناخت؛ نه تنها باعث درک عمیق تر کودکان و نوجوانان می شود، بلکه زمینه هایی فراهم می آورد تا در طرح و برنامه ریزی و بکاربردن امکانات پرورشی و آموزشی ، ویژگی ها، تفاوت ها و مشکلات تربیتی آن ها مورد توجه قرار گیرد. رفتارهای مشکل دار و نابهنجار از رفتارهای مطلوب و بهنجار تشخیص داده شود و متناسب با رفتارهای بهنجار یا نابهنجار کودکان و در جهت رفع مشکلات و اصلاح رفتاری آن ها با آن ها برخورد شود.
پیشینه
مطالعات و پژوهش های متعددی که در طی سالیان اخیر در کشورهای مختلف منجمله در ایران در زمینه مشکلات تربیتی و اخلاقی دانش آموزان صورت گرفته از موانع و نارسایی های عمده تربیتی حکایت می کند که تحقق اهداف آموزش و پرورش نسل جوان را دشوار می سازد. عواقب نارسایی های فوق را بخوبی می توان در وجود مسایل تحصیلی و تربیتی دانش آموزان از قبیل کمبود انگیزه یادگیری، ناسازگاری رفتاری ، افت تحصیلی ، اختلالات رفتاری و در نهایت ترک تحصیل گروه کثیری از دانش آموزان بررسی کرد. بازرگان (1397)، در مطالعات خود نشان می دهد با این که بخش عمده ای از مشکلات تربیتی و رفتاری دانش آموزان در نابرابری های اجتماعی و فرهنگی برخی از خانواده ها ریشه دارد، مدارس قادرند در صورت حمایت و برخورداری از مربیان و مدیرانی توانمند با تجدید نظر و کاربرد روش های مناسب ، مشکلات تربیتی دانش آموزان را رفع کرده و سلامت روانی و رفتاری دانش آموزان را در مدرسه تامین کنند .
سراجی و همکاران(1392)، در پژوهش خود با عنوان "سنجش اثربخشی دوره های آموزشی مجازی حوزوی" به این نتیجه رسیدند که یکی از نوآوری هایی که میتواند در زمینه تربیت دینی مورد توجه قرار گیرد، استفاده از فضای مجازی است.قابلیت های این فناوری، به طراحان و برنامه ریزان آموزش های مجازی این امکان را می دهد تا برنامه هایی را تدارک ببیند و مشکلات آموزشی و رفتاری فراگیران را کاهش دهند. ترنر و همکاران(2007) ،در یک برنامه آموزشی که بر روی تعدادی از خانواده های بومی استرالیا انجام دادند به این نتیجه رسیدند که برنامه آموزشی والدین باعث رشد سازگاری کودکان و کاهش مشکلات رفتاری آن ها می شود. آموزش والدین به آن ها کمک می کند تا در برخورد با مشکلات رفتاری فرزندان خود اقدامات مناسبی انجام دهند.
طرح مساله
اینجانب به عنوان آموزگار پایه ششم (با تعداد 14دانش آموز) در آموزشگاه آرش برخدایی شهرستان گمیشان مشغول تدریس می باشم. این آموزشگاه دارای 6 کلاس و 134 نفر دانش آموز می باشد. مدرسه ای روستایی با دانش آموزان مختلط. بدلیل شرایط روستایی و تراکم کم دانش آموزی ، دانش آموزان تا آخر آبان ماه بصورت روزانه در مدرسه حضور داشتند و بعد از تعطیلی چند هفته ای آموزش آن ها، دو باره بصورت دو روز آموزش حضوری و سه روز آموزش مجازی در بستر شاد ادامه یافت. در ابتدای سال تحصیلی بر اساس مشاهدات کلاسی و بیرون کلاس ( حیاط مدرسه) دانش آموزانی را مشاهده کردم که دارای مشکلات رفتاری و تربیتی بودند و با دانش آموزان دیگر رفتارهای نابهنجار و توهین آمیز داشتند این رفتارها باعث اختلال در تدریسم می شدند و دانش آموزان دیگر را نیز آزار می دادند. وقتی مشکل خود را با همکاران پایه های دیگر مطرح کردم متوجه شدم آنها نیز مشکل من را داشتند .
بنابراین تصمیم گرفتم با هماهنگی مدیر مدرسه ، مشکل را در شورای معلمان آموزشگاه مطرح نمایم. در این جلسه در مورد اختلالات رفتاری و تربیتی دانش آموزان ، علل آن و راهکارهای اصلاح این رفتارها با همکاران دیگر به تبادل نظر پرداختیم . جهت برآورد دقیقتر فراوانی اختلالات رفتاری ، از پرسشنامه استاندارد اختلالات رفتاری راتر (نسخه معلم ) برای هریک از دانش آموزان استفاده کردم. سپس به مطالعات کتابخانه ای در مورد اختلالات رفتاری ، انواع و علل آن و روش های اصلاح این اختلالات پرداختم. مسلما عوامل زیادی در بروز این اختلالات ممکن است دخیل باشند ولی بنده بعنوان آموزگار پایه ششم و دخیل در این مساله برای شناسایی عوامل ممکن از چند راهکار استفاده نمودم:
- مشورت و همفکری با همکاران
- مطالعات میدانی و کتابخانه ای
-مشورت با روانشناس مجرب در زمینه اختلالات رفتاری
- نظرخواهی از والدین و خود دانش آموزان.
انواع اختلالات رفتاری که در کلاس و محیط مدرسه مشاهده می شدند:
- پرخاشگری جسمی و کلامی
– تهدید
– زورگویی و اخاذی
– زودرنجی و اهل دعوا بودن
– ترساندن دیگران
- مخرب و نافرمان
– دزدی
– دروغگویی
– فحش دادن (با فراوانی زیاد)
-لجبازی
– تعصب به گروه همجنس
- حسادت
- تقلب
– برچسب زدن به دیگران
– مسخره کردن
– طرد کردن و ...
علل اختلالات رفتاری:
سبک های تربیتی نادرست والدین و خانواده – برخورد ناصحیح و خشن مربیان و اولیای مدرسه – مشکلات جسمانی- سو استفاده از قدرت (قلدری)- اثرات منفی و مخرب موبایل و رسانه ها – دوستان و همسالان نابهنجار- عدم تامین خواسته های معقول – تبعیض ، تحقیر و مسخره شدن – ناکامی – نیاموختن رفتارهای اجتماعی مطلوب و مناسب –استفاده نامناسب و تمام وقت از فضای مجازی- عدم نظارت والدین بر استفاده فرزندانشان از فضای مجازی – تاکید آموزش در شاد بیشتر به جنبه آموزشی نه تربیتی دانش آموزان. از آنجایی که مشکلات تربیتی و اخلاقی کودکان و نوجوانان بر تمامیت زندگی آن ها در آینده تاثیر بسزایی دارد و در این دوره کودکان و نوجوانان دارای مشکلات متعددی می باشند و با توجه به این که در شرایط مطلوب و با راهنمایی و کمک مربیان و والدین آگاه میتوان این مشکلات را رفع کرد و از آن جایی که مساله اخلاق و تربیت از نظر اجتماعی و آموزشی از دیدگاه دین مبین اسلام بسیار مورد اهمیت می باشد اینجانب نیز تصمیم گرفتم حساسیت و تلاش خود را در جهت رفع مشکلات تربیتی دانش آموزان سرلوحه کار خود قرار دهم . بنابر این کار پژوهشی ام را با هدف اصلاح مشکلات رفتاری و تربیتی دانش آموزان آغاز نمودم.
گزارش تجربه (روش کار)
معلمان در برابر اختلالات رفتاری و تربیتی، به شکل های متفاوتی از خود عکس العمل نشان می دهند. برخی آن ها را بشدت سرکوب می کنند، برخی، در مقابل آن ها کوتاه می آیند؛ بعضی دیگر آن ها را به حال خود رها می سازند. اما واقعیت این است که در این حالت ها مشکل ادامه خواهد یافت و مشکلات دیگری نیز بدنبال خواهد آورد. در این مورد دادن پند و اندرز نیز هیچ فایده ای به حل مشکل نخواهد داشت. چون در تمامی موارد دانش آموزان به جای توجه به آن چه معلم می گوید، به رفتارها و واکنش هایی که عملا از خود نشان می دهد گرایش پیدا می کنند. معلمان قاهر و زورگو نیز با رفتارهای خصمانه اثرات زیانبخشی بر رفتار دانش آموزان دارند، در حالی که معلمان مهربان با رفتارهای غیر تهاجمی می توانند به سازگاری تربیتی دانش آموزان کمک کنند.
با توجه به مطالعاتی که در زمینه اختلالات تربیتی و رفتاری دانش آموزان انجام دادم و با جلسات همفکری و مشاوره ای که با همکاران و والدین دانش آموزان برگزار کردم و بعد از تجزیه تحلیل علل اختلالات رفتاری ، به نتایجی دست یافتم: یکی از عواملی که باعث ابتلای دانش آموزان به بدرفتاری در محیط مدرسه می شود ناآگاهی آنها از اینگونه رفتارها و پیامدهای ناگوار آن رفتار ها بر زندگی حال و آینده آن هاست و اینکه چقدر ممکن است این رفتارها در برخورد و نگرش و دیدگاه دیگران نسبت به آن ها و ... گران تمام شود.
بنابر این از جمله افرادی که می توانند مرا در امر رسیدن به راهکارهای مطلوب یاری دهند در هر مرحله ای خود دانش آموزان هستند. سپس اولیای مدرسه و اولیای دانش آموزان، برای رسیدن به هدفم که همان اصلاح مشکلات رفتاری و تربیتی بود، راهکارهای خود را در جهت همکاری و مشارکت این افراد تنظیم نمودم.
راهکار اول: برقراری ارتباط موثر و دوستانه با دانش آموزان و همفکری با آن ها در مورد انواع مشکلات تربیتی و رفتاری که در کلاس وجود دارد و راهکارهایی که خود دانش آموزان ارائه می دهند برای رفع مشکلات رفتاری خود و دوستانشان. (در واقع کمک گرفتن از خود دانش آموزان برای اصلاح رفتارشان)
راهکار دوم: اصلاح رفتارهای نامطلوب کودکان با کتاب درمانی در بستر شاد: شناسایی داستان به عنوان ابزاری تربیتی، سابقه ای طولانی دارد. ولی استفاده از آن برای رفع مشکلات تربیتی، در سال های اخیر در ایران مورد توجه قرار گرفته است. کتاب های داستان امکان آشنا شدن کودکان با واقعیت های زندگی و شناخت آن ها نسبت به خود و محیط اجتماعی را بوجود می آورند. کودکان با هم ذات پنداری با قهرمان داستان و از طریق فرایند درونی سازی، برونی سازی و تعادل جویی، رفتارهای مطلوب و نامطلوب خود را بهتر درک می کند. بر اساس همین ارزش تربیتی کتاب های داستان، هر هفته خلاصه ی فایل صوتی یک کتاب داستانی با موضوعات تربیتی و اخلاقی را در بستر شاد بارگذاری می کردم و از دانش آموزان می خواستم در مورد نتیجه ای که از این داستان می گیرند بحث و تبادل نظر کنند.
راهکار سوم: برگزاری جلسه آموزشی برای دانش آموزان با موضوع تربیت از دیدگاه اسلام با حضور روحانی: در پرورش و شکوفایی تربیتی دانش آموزان عوامل متعددی دخالت دارند . یکی از این عوامل استفاده از آموزه های دینی و مراجعه به آیات ، احادیث و روایات می باشد. در این زمینه امام صادق فرمودند: اگر آموزه های دینی و قرآنی در جوانی در ذات و گوهر وجودی نوجوان و جوان قرار بگیرد آن گونه نهادینه و ثبت می شود که در گوشت و خون جوان آمیخته می گردد. آمیختگی که بدنبال آن ثبات در دین و تربیت دینی را بدنبال دارد.بنابراین با درک حساسیت این موضوع ازیک روحانی آگاه و معتمد دعوت کردیم تا در مورد تربیت دینی نوجوانان از دیدگاه دین اسلام با دانش آموزان صحبت کرده و آموزش های لازم برای تربیت دینی به آن ها ارائه دهد.
راهکار چهارم: برگزاری جلسه آموزش خانواده با موضوع اصلاح رفتار: اگر بپذیریم که رفتار اکتسابی است و یادگیری حداقل در آغاز متاثر از تاثیر تقویت و پاداش محیط است، بی شک در تعیین رفتار نامطلوب کودک خانه و خانواده از اهمیت خاصی برخوردار می گردد. نبودن روابط مطلوب در خانواده و سبک های تربیتی اشتباه و نامناسب ، اثرات مخربی در رفتار کودک و نوجوان دارد.
بنابراین آموزش روش های تربیتی صحیح به والدین می تواند کمک موثری به رفع مشکلات اخلاقی و تربیتی نوجوانان بنماید. در پایان جلسه وظایفی را برای والدین تعیین کردم که عبارت بودند از:
- فرزندان خود را نسبت به خواندن نماز و قرآن در منزل تشویق کنند.
-د ر حضور بچه ها، از بحث و جدل با یکدیگر و بر زبان آوردن حرف های زشت و ناروا پرهیز نمایند.
-تماشای برنامه های شبکه های ماهواره ای و تلوزیونی که مناسب سن بچه ها نیست را کنترل نمایند.
-بچه ها را به مهمانی ها و مکانهایی که مناسب سن آن ها نیست همراه خود نبرند.
-روابط دوستانه ای با بچه های خود برقرار کنند تا مشکلاتشان را براحتی با آن ها در میان بگذارند.
-به شخصیت فرزندشان به عنوان یک شخص بالغ احترام بگذارند.
راهکار پنجم: برگزاری جلسات آموزشی برای آموزش تکنیک های اصلاح رفتار برای والدین دانش آموزان در بستر شاد:
تکنیک هایی مثل تقویت مثبت و تقویت منفی – تقویت رفتار مغایر با رفتار نامطلوب – تکنیک سیری یا اشباع – جایگزینی رفتار مطلوب – روش خاموشی – روش محروم کردن – جبران کردن- استفاده از روش بسیار موثر پیامد رفتاری
چکیده
مشکلات تربیتی-رفتاری به شرایطی اطلاق می شود که در آن پاسخ های هیجانی و رفتاری دانش آموز در مدرسه با هنجارهای فرهنگی ، دینی، سنی، و قومی تفاوت داشته باشد بطوری که بر عملکرد آموزشی ، تربیتی، سازگاری فردی و رفتاری وی تاثیر منفی بگذارد.اصلاح مشکلات تربیتی یکی از اساسی ترین دغدغه های معلمان بشمار می رود. معلمان پاک و خداشناسی که باور دارند با ایجاد ارتباط موثر ، ارائه ی راهکارهای مناسب و با نفوذ معنوی بر شاگردان می توانند جامه ی تربیت بر آنها بپوشانند و آن ها را به رفتارهای مطلوب رهنمون سازند.
بر این اساس در این تجربه تربیتی، سعی بر آن شده است که انواع اختلالات رفتاری و تربیتی، علل آن ها و راهکارهای اساسی برای اصلاح آن ها بیان شود.
در این کار پژوهشی پس از طرح مساله و جمع آوری شواهد از طریق مشاهدات میدانی و نظرخواهی از همکاران و مصاحبه با والدین دانش آموزان و تکمیل پرسشنامه استاندارد اختلالات رفتاری راتر (نسخه معلم)، به مطالعه یافته های علمی و کتابخانه ای در زمینه اختلالات رفتاری دانش آموزان پرداختم. پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده ، راهکارهای متنوع و متعدد تربیتی با مشارکت عوامل مدرسه، والدین و خود دانش آموزان (بصورت حضوری ومجازی در بستر شاد) اجرا گردید.
نتایج بدست آمده از مشاهدات و ارزیابی ثانویه صورت گرفته و همچنین اجرای پرسشنامه راتر در پایان اجرای راهکارها و آموزش والدین در جلسات مختلف، نشان داد که تغییرات رفتاری مطلوبی در دانش آموزان در داخل کلاس ، محیط مدرسه و منزل ( با توجه به اظهارات والدین) صورت گرفته است.
واژه های کلیدی: مشکلات رفتاری،تربیتی،دانش آموزان،آموزش ترکیبی،حضوری -مجازی
مقدمه
درسال های نخستین هزاره سوم میلادی، که عصر دانایی و انفجار اطلاعات نامیده شده است، تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان ارزشمندترین، دشوارترین، ظریف ترین و پیچیده ترین امور قلمداد می شود و معلم به عنوان مهم ترین عامل انسانی در نظام آموزش و پرورش، مسئولیتی عظیم و حساس بر عهده دارد. بطور معمول تمام معلمانی که در مدارس تدریس می کنند ، با دانش آموزانی روبرو هستند که مشکلات آموزشی، تربیتی و رفتاری دارند. (به پژوه، 1388).
اختلالات رفتاری – تربیتی به شرایطی اطلاق می شود که در آن، پاسخ های هیجانی و رفتاری در مدرسه با هنجارهای فرهنگی، دینی، سنی و قومی تفاوت داشته باشد؛ به طوری که بر عملکرد تحصیلی فرد ، مراقبت از خود ، روابط اجتماعی ، سازگاری فردی ، رفتار در کلاس و سازگاری در محیط بیرون نیز تاثیر منفی بگذارد. اغلب کودکان و نوجوانان با اختلالات رفتاری، احساسات منفی دارند و با دیگران بدرفتاری می کنند و در بیشتر موارد معلمان و همکلاسی ها ، آنان را طرد می کنند و در نتیجه فرصت های آموزشی و تربیتی آن ها کاهش می یابد(براون و پرسی، 2007). از سوی دیگر انزوای اجتماعی این کودکان، موجبات پرخاشگری آن ها را فراهم می کند. و این کودکان در معرض خطر بروز رفتارهای ضداجتماعی و ناهنجارانه قرار می گیرند. نوجوانی به خودی خود دوران سخت و بحرانی ست همه گیری بیماری کرونا آن را سخت تر کرده است. تغییر سبک زندگی در نتیجه شیوع بیماری کوید 19، تعطیلی مدارس محدود شدن روابط اجتماعی، استفاده تمام وقت از فضای مجازی بدون نظارت ، کمبود فرصت های بازی و سرگرمی ؛ کلافگی، بی حوصلگی و بدرفتاری دانش آموزان را به دنبال داشته است و بر سلامت رفتاری و تربیتی آن ها آسیب های زیادی را وارد کرده است.
مدرسه به عنوان یک نظام اجتماعی می تواند نقش مهمی در تربیت کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلالات رفتاری ایفا کند. برنامه های پیشگیری و درمانی مشکلات تربیتی مدرسه که بویژه با مشارکت همه ی عوامل ذینفع مانند دانش آموزان، معلمان و اولیای دانش آموزان انجام می گیرد و معلمان پاکدست و خداشناسی که در این مدارس مشغولند می توانند با ایجاد ارتباط موثر و ارائه راهکارهای مناسب و با نفوذ روحی و معنوی بر دانش آموزان ، جامه ی تربیت بر آن ها بپوشانند و در صورت مشاهده هرگونه مشکلات تربیتی و اخلاقی ، با نفوذ کلام و رفتارشان آن ها را به راه راست و رفتار مطلوب رهنمون سازند.
اهمیت و ضرورت
دوره میانسالی کودکی (6تا 12 سالگی) ؛ سال هایی هستند که در آن دیدگاه های فرد ، ارزش ها و ایده آل های فردی و اجتماعی کودک تا حدود زیادی شکل می گیرد. هیچ دوره ای از زندگی فرد از نقطه نظر تعلیم و تربیت مهم تر از دوره میانسالی کودکی نیست. در این دوره و آغاز نوجوانی به اقتضای تغییرات جسمی و روانی که بوجود می آید مشکلات متعدد تربیتی و رفتاری در آن ها مشاهده می شود. و این مشکلات بصورت اختلالات رفتاری و اخلاقی در این کودکان و نوجوانان بروز می کند.
معلمانی که در این سطح کار می کنند باید مشکلات و نیروهایی را که در رفتار آن ها تغییر و اصلاحی به وجود می آورد ، به خوبی درک کنند ، زیرا مشکلاتی که کودکان در این سنین با آن مواجه می شوند، بر تمامیت زندگی آن ها در آینده تاثیر بسزایی خواهند داشت ( نوابی نژاد،1393). مشکلات رفتاری و تربیتی در این دانش آموزان ، نه تنها آموزش و یادگیری آنها را با اختلال روبرو می کند، بلکه عاملی ست که روند برقراری نظم و انضباط را در کلاس دچار بحران می سازد. ، آرامش کلاس درس را مختل می کند، انرژی بیشتری را از معلم می گیرد، دانش آموزان دیگر را آزار می دهد و بطور کلی پیشرفت امور آموزشی و تربیتی را با کندی همراه می سازد. بدلیل شیوع کرونا و آموزش ترکیبی(حضوری و مجازی) ، آموزش از فضای مجازی برای دانش آموزان به موضوعی کاملا عادی تبدیل شده است و نوجوانان با اطلاعاتی در فضای مجازی روبرو می شوند که در آن ها هیچ گونه شرایط سنی برای آن ها در نظر گرفته نشده است . همین موضوع دانش آموزان را با چالش های رفتاری و تربیتی مواجه می کند.
برای مسئولان آموزش و پرورش، شناخت نیازها و مشکلات تربیتی و اخلاقی دانش آموزان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این شناخت؛ نه تنها باعث درک عمیق تر کودکان و نوجوانان می شود، بلکه زمینه هایی فراهم می آورد تا در طرح و برنامه ریزی و بکاربردن امکانات پرورشی و آموزشی ، ویژگی ها، تفاوت ها و مشکلات تربیتی آن ها مورد توجه قرار گیرد. رفتارهای مشکل دار و نابهنجار از رفتارهای مطلوب و بهنجار تشخیص داده شود و متناسب با رفتارهای بهنجار یا نابهنجار کودکان و در جهت رفع مشکلات و اصلاح رفتاری آن ها با آن ها برخورد شود.
پیشینه
مطالعات و پژوهش های متعددی که در طی سالیان اخیر در کشورهای مختلف منجمله در ایران در زمینه مشکلات تربیتی و اخلاقی دانش آموزان صورت گرفته از موانع و نارسایی های عمده تربیتی حکایت می کند که تحقق اهداف آموزش و پرورش نسل جوان را دشوار می سازد. عواقب نارسایی های فوق را بخوبی می توان در وجود مسایل تحصیلی و تربیتی دانش آموزان از قبیل کمبود انگیزه یادگیری، ناسازگاری رفتاری ، افت تحصیلی ، اختلالات رفتاری و در نهایت ترک تحصیل گروه کثیری از دانش آموزان بررسی کرد. بازرگان (1397)، در مطالعات خود نشان می دهد با این که بخش عمده ای از مشکلات تربیتی و رفتاری دانش آموزان در نابرابری های اجتماعی و فرهنگی برخی از خانواده ها ریشه دارد، مدارس قادرند در صورت حمایت و برخورداری از مربیان و مدیرانی توانمند با تجدید نظر و کاربرد روش های مناسب ، مشکلات تربیتی دانش آموزان را رفع کرده و سلامت روانی و رفتاری دانش آموزان را در مدرسه تامین کنند .
سراجی و همکاران(1392)، در پژوهش خود با عنوان "سنجش اثربخشی دوره های آموزشی مجازی حوزوی" به این نتیجه رسیدند که یکی از نوآوری هایی که میتواند در زمینه تربیت دینی مورد توجه قرار گیرد، استفاده از فضای مجازی است.قابلیت های این فناوری، به طراحان و برنامه ریزان آموزش های مجازی این امکان را می دهد تا برنامه هایی را تدارک ببیند و مشکلات آموزشی و رفتاری فراگیران را کاهش دهند. ترنر و همکاران(2007) ،در یک برنامه آموزشی که بر روی تعدادی از خانواده های بومی استرالیا انجام دادند به این نتیجه رسیدند که برنامه آموزشی والدین باعث رشد سازگاری کودکان و کاهش مشکلات رفتاری آن ها می شود. آموزش والدین به آن ها کمک می کند تا در برخورد با مشکلات رفتاری فرزندان خود اقدامات مناسبی انجام دهند.
طرح مساله
اینجانب به عنوان آموزگار پایه ششم (با تعداد 14دانش آموز) در آموزشگاه آرش برخدایی شهرستان گمیشان مشغول تدریس می باشم. این آموزشگاه دارای 6 کلاس و 134 نفر دانش آموز می باشد. مدرسه ای روستایی با دانش آموزان مختلط. بدلیل شرایط روستایی و تراکم کم دانش آموزی ، دانش آموزان تا آخر آبان ماه بصورت روزانه در مدرسه حضور داشتند و بعد از تعطیلی چند هفته ای آموزش آن ها، دو باره بصورت دو روز آموزش حضوری و سه روز آموزش مجازی در بستر شاد ادامه یافت. در ابتدای سال تحصیلی بر اساس مشاهدات کلاسی و بیرون کلاس ( حیاط مدرسه) دانش آموزانی را مشاهده کردم که دارای مشکلات رفتاری و تربیتی بودند و با دانش آموزان دیگر رفتارهای نابهنجار و توهین آمیز داشتند این رفتارها باعث اختلال در تدریسم می شدند و دانش آموزان دیگر را نیز آزار می دادند. وقتی مشکل خود را با همکاران پایه های دیگر مطرح کردم متوجه شدم آنها نیز مشکل من را داشتند .
بنابراین تصمیم گرفتم با هماهنگی مدیر مدرسه ، مشکل را در شورای معلمان آموزشگاه مطرح نمایم. در این جلسه در مورد اختلالات رفتاری و تربیتی دانش آموزان ، علل آن و راهکارهای اصلاح این رفتارها با همکاران دیگر به تبادل نظر پرداختیم . جهت برآورد دقیقتر فراوانی اختلالات رفتاری ، از پرسشنامه استاندارد اختلالات رفتاری راتر (نسخه معلم ) برای هریک از دانش آموزان استفاده کردم. سپس به مطالعات کتابخانه ای در مورد اختلالات رفتاری ، انواع و علل آن و روش های اصلاح این اختلالات پرداختم. مسلما عوامل زیادی در بروز این اختلالات ممکن است دخیل باشند ولی بنده بعنوان آموزگار پایه ششم و دخیل در این مساله برای شناسایی عوامل ممکن از چند راهکار استفاده نمودم:
- مشورت و همفکری با همکاران
- مطالعات میدانی و کتابخانه ای
-مشورت با روانشناس مجرب در زمینه اختلالات رفتاری
- نظرخواهی از والدین و خود دانش آموزان.
انواع اختلالات رفتاری که در کلاس و محیط مدرسه مشاهده می شدند:
- پرخاشگری جسمی و کلامی
– تهدید
– زورگویی و اخاذی
– زودرنجی و اهل دعوا بودن
– ترساندن دیگران
- مخرب و نافرمان
– دزدی
– دروغگویی
– فحش دادن (با فراوانی زیاد)
-لجبازی
– تعصب به گروه همجنس
- حسادت
- تقلب
– برچسب زدن به دیگران
– مسخره کردن
– طرد کردن و ...
علل اختلالات رفتاری:
سبک های تربیتی نادرست والدین و خانواده – برخورد ناصحیح و خشن مربیان و اولیای مدرسه – مشکلات جسمانی- سو استفاده از قدرت (قلدری)- اثرات منفی و مخرب موبایل و رسانه ها – دوستان و همسالان نابهنجار- عدم تامین خواسته های معقول – تبعیض ، تحقیر و مسخره شدن – ناکامی – نیاموختن رفتارهای اجتماعی مطلوب و مناسب –استفاده نامناسب و تمام وقت از فضای مجازی- عدم نظارت والدین بر استفاده فرزندانشان از فضای مجازی – تاکید آموزش در شاد بیشتر به جنبه آموزشی نه تربیتی دانش آموزان. از آنجایی که مشکلات تربیتی و اخلاقی کودکان و نوجوانان بر تمامیت زندگی آن ها در آینده تاثیر بسزایی دارد و در این دوره کودکان و نوجوانان دارای مشکلات متعددی می باشند و با توجه به این که در شرایط مطلوب و با راهنمایی و کمک مربیان و والدین آگاه میتوان این مشکلات را رفع کرد و از آن جایی که مساله اخلاق و تربیت از نظر اجتماعی و آموزشی از دیدگاه دین مبین اسلام بسیار مورد اهمیت می باشد اینجانب نیز تصمیم گرفتم حساسیت و تلاش خود را در جهت رفع مشکلات تربیتی دانش آموزان سرلوحه کار خود قرار دهم . بنابر این کار پژوهشی ام را با هدف اصلاح مشکلات رفتاری و تربیتی دانش آموزان آغاز نمودم.
گزارش تجربه (روش کار)
معلمان در برابر اختلالات رفتاری و تربیتی، به شکل های متفاوتی از خود عکس العمل نشان می دهند. برخی آن ها را بشدت سرکوب می کنند، برخی، در مقابل آن ها کوتاه می آیند؛ بعضی دیگر آن ها را به حال خود رها می سازند. اما واقعیت این است که در این حالت ها مشکل ادامه خواهد یافت و مشکلات دیگری نیز بدنبال خواهد آورد. در این مورد دادن پند و اندرز نیز هیچ فایده ای به حل مشکل نخواهد داشت. چون در تمامی موارد دانش آموزان به جای توجه به آن چه معلم می گوید، به رفتارها و واکنش هایی که عملا از خود نشان می دهد گرایش پیدا می کنند. معلمان قاهر و زورگو نیز با رفتارهای خصمانه اثرات زیانبخشی بر رفتار دانش آموزان دارند، در حالی که معلمان مهربان با رفتارهای غیر تهاجمی می توانند به سازگاری تربیتی دانش آموزان کمک کنند.
با توجه به مطالعاتی که در زمینه اختلالات تربیتی و رفتاری دانش آموزان انجام دادم و با جلسات همفکری و مشاوره ای که با همکاران و والدین دانش آموزان برگزار کردم و بعد از تجزیه تحلیل علل اختلالات رفتاری ، به نتایجی دست یافتم: یکی از عواملی که باعث ابتلای دانش آموزان به بدرفتاری در محیط مدرسه می شود ناآگاهی آنها از اینگونه رفتارها و پیامدهای ناگوار آن رفتار ها بر زندگی حال و آینده آن هاست و اینکه چقدر ممکن است این رفتارها در برخورد و نگرش و دیدگاه دیگران نسبت به آن ها و ... گران تمام شود.
بنابر این از جمله افرادی که می توانند مرا در امر رسیدن به راهکارهای مطلوب یاری دهند در هر مرحله ای خود دانش آموزان هستند. سپس اولیای مدرسه و اولیای دانش آموزان، برای رسیدن به هدفم که همان اصلاح مشکلات رفتاری و تربیتی بود، راهکارهای خود را در جهت همکاری و مشارکت این افراد تنظیم نمودم.
راهکار اول: برقراری ارتباط موثر و دوستانه با دانش آموزان و همفکری با آن ها در مورد انواع مشکلات تربیتی و رفتاری که در کلاس وجود دارد و راهکارهایی که خود دانش آموزان ارائه می دهند برای رفع مشکلات رفتاری خود و دوستانشان. (در واقع کمک گرفتن از خود دانش آموزان برای اصلاح رفتارشان)
راهکار دوم: اصلاح رفتارهای نامطلوب کودکان با کتاب درمانی در بستر شاد: شناسایی داستان به عنوان ابزاری تربیتی، سابقه ای طولانی دارد. ولی استفاده از آن برای رفع مشکلات تربیتی، در سال های اخیر در ایران مورد توجه قرار گرفته است. کتاب های داستان امکان آشنا شدن کودکان با واقعیت های زندگی و شناخت آن ها نسبت به خود و محیط اجتماعی را بوجود می آورند. کودکان با هم ذات پنداری با قهرمان داستان و از طریق فرایند درونی سازی، برونی سازی و تعادل جویی، رفتارهای مطلوب و نامطلوب خود را بهتر درک می کند. بر اساس همین ارزش تربیتی کتاب های داستان، هر هفته خلاصه ی فایل صوتی یک کتاب داستانی با موضوعات تربیتی و اخلاقی را در بستر شاد بارگذاری می کردم و از دانش آموزان می خواستم در مورد نتیجه ای که از این داستان می گیرند بحث و تبادل نظر کنند.
راهکار سوم: برگزاری جلسه آموزشی برای دانش آموزان با موضوع تربیت از دیدگاه اسلام با حضور روحانی: در پرورش و شکوفایی تربیتی دانش آموزان عوامل متعددی دخالت دارند . یکی از این عوامل استفاده از آموزه های دینی و مراجعه به آیات ، احادیث و روایات می باشد. در این زمینه امام صادق فرمودند: اگر آموزه های دینی و قرآنی در جوانی در ذات و گوهر وجودی نوجوان و جوان قرار بگیرد آن گونه نهادینه و ثبت می شود که در گوشت و خون جوان آمیخته می گردد. آمیختگی که بدنبال آن ثبات در دین و تربیت دینی را بدنبال دارد.بنابراین با درک حساسیت این موضوع ازیک روحانی آگاه و معتمد دعوت کردیم تا در مورد تربیت دینی نوجوانان از دیدگاه دین اسلام با دانش آموزان صحبت کرده و آموزش های لازم برای تربیت دینی به آن ها ارائه دهد.
راهکار چهارم: برگزاری جلسه آموزش خانواده با موضوع اصلاح رفتار: اگر بپذیریم که رفتار اکتسابی است و یادگیری حداقل در آغاز متاثر از تاثیر تقویت و پاداش محیط است، بی شک در تعیین رفتار نامطلوب کودک خانه و خانواده از اهمیت خاصی برخوردار می گردد. نبودن روابط مطلوب در خانواده و سبک های تربیتی اشتباه و نامناسب ، اثرات مخربی در رفتار کودک و نوجوان دارد.
بنابراین آموزش روش های تربیتی صحیح به والدین می تواند کمک موثری به رفع مشکلات اخلاقی و تربیتی نوجوانان بنماید. در پایان جلسه وظایفی را برای والدین تعیین کردم که عبارت بودند از:
- فرزندان خود را نسبت به خواندن نماز و قرآن در منزل تشویق کنند.
-د ر حضور بچه ها، از بحث و جدل با یکدیگر و بر زبان آوردن حرف های زشت و ناروا پرهیز نمایند.
-تماشای برنامه های شبکه های ماهواره ای و تلوزیونی که مناسب سن بچه ها نیست را کنترل نمایند.
-بچه ها را به مهمانی ها و مکانهایی که مناسب سن آن ها نیست همراه خود نبرند.
-روابط دوستانه ای با بچه های خود برقرار کنند تا مشکلاتشان را براحتی با آن ها در میان بگذارند.
-به شخصیت فرزندشان به عنوان یک شخص بالغ احترام بگذارند.
راهکار پنجم: برگزاری جلسات آموزشی برای آموزش تکنیک های اصلاح رفتار برای والدین دانش آموزان در بستر شاد:
تکنیک هایی مثل تقویت مثبت و تقویت منفی – تقویت رفتار مغایر با رفتار نامطلوب – تکنیک سیری یا اشباع – جایگزینی رفتار مطلوب – روش خاموشی – روش محروم کردن – جبران کردن- استفاده از روش بسیار موثر پیامد رفتاری
جلسه و مشورت با روان شناس در زمینه اختلالات رفتاری دانش آموزان
راهکار ششم: ایجاد یک گروه تربیتی برای دانش آموزانم در بستر شاد: به حاشیه رفتن دانش آموزان یکی از چالش های شیوع بیماری کرونا و تعطیلی مدارس است. تربیت یک فرایند اجتماعی است و در بستر ارتباطات شکل می گیرد. اما در شرایط کرونا همه توجه ها معطوف آموزش شده است. آموزش مجازی، موضوعات رفتاری و تربیتی دانش آموزان را به حاشیه رانده است. در شرایط کنونی، نگرانی در خصوص بی اهمیت شدن و به حاشیه رفتن تربیت جدی ست. با این حال ما بر این باوریم که فضای مجازی هم فرصت است هم تهدید. در واقع شمشیر دو لبه است؛ هم سازنده، هم تخریب کننده. بنابراین اگر بتوانیم این سیلاب خروشان فضای مجازی را به مسیرهای از پیش تعیین شده مدیریت کنیم. زمین های حاصلخیزی را آبیاری خواهد کردو به شکوفایی تربیتی بذرهای نهفته اخلاقی در نوجوانان منجر خواهد شد. با این هدف و جهت ایجاد عادت های تربیتی و اخلاقی مطلوب در دانش آموزان، گروهی با حضور دانش آموزان ایجاد کردم تا با بارگذاری محتواهای مناسب اخلاقی و تربیتی ، ذهن و دل پاک دانش آموزانم را هدایت و پرورش نمایم.
راهکارهفتم: همراهی و همکاری مدیر و همکاران آموزشی و اجرایی: بعد از آگاهی دادن به دانش آموزان و والدین آن ها در زمینه مشکلات رفتاری و عواقب آن ، راه حل های خود را بیشتر حول محیط کلاس و آموزشگاه قرار دادم البته در انتخاب راه حل های حول محور مدرسه از مدیر آموزشگاه و همکاران دیگر نیز کمک گرفتم. مدیر آموزشگاه در مورد تشویق ها و تنبیه ها ی بموقع و بجا و همچنین کمک به برگزاری جلسات با دانش آموزان و با والدین آن ها در مورد رفع مسائلی که مربوط به محیط خانوادگی بچه ها بود قول مساعدت و همکاری دادند.
راهکار هشتم: ایجاد فضای اخلاقی مطلوب در کلاس: شرط اساسی ایجاد فضای اخلاقی در کلاس، وجود روابط احترام آمیز متقابل معلم با شاگردان و شاگردان با یکدیگر است. در این فضا شاگردان معلم خود را یاور و همراه خود تلقی می کنند. و اعتماد متقابل بین معلم و دانش آموزان و همچنین بین خود دانش آموزان ایجاد می شود . در چنین محیطی دانش آموزان با رفتارهای نامطلوب با یکدیگر برخورد نمی کنند.
راهکار نهم: گروهبندی دانش آموزان بر اساس جنسیت برای انجام فعالیت های کلاسی: بدلیل وجود دانش آموزان دختر و پسر در کلاس و با توجه به اینکه دانش آموزان دختر و پسر تفاوت ها و نیازهای متفاوتی دارند ممکن است که مشکلات متعددی در کلاس های مختلط داشته باشند. گاهی این تفاوت ها ،عدم سازگاری دختران و پسران با همدیگر و دعوا و مشاجره بین آن ها را بدنبال دارد. بهمین خاطر تا حد امکان در گروهبندی این دانش آموزان جنسیت آن ها را مد نظر قرار میدادم تا مشکلات کمتری داشته باشند و روابط دوستانه ، سالم و همراه با احترامی را تجربه کنند.
راهکاردهم: داشتن قوانین صریح و روشن: یکی از عوامل مهم در پیشرفت آموزشی و تربیتی مدارس ، داشتن قوانین صریح، روشن و دقیق است.بنابر این یک اساسنامه رفتاری در کلاس با مشارکت دانش آموزان تهیه نمودیم و موارد اختلالات رفتاری و انضباطی را در آن ذکر کردیم و همه متعهد شدیم که آن ها را اجرا نماییم.و در صورت اغفال و عدم اجرا جریمه هایی در نظر گرفتیم. مثلا دانش آموزان خاطی را از برخی از فعالیت های شاد و جذاب مدرسه محروم کردیم . و این اساسنامه را روبروی دانش آموزان روی دیوار کالاس نصب کردیم. و هر روز جهت یاداوری یکی از دانش آموزان موارد ذکر شده در اساسنامه را قبل از شروع کلاس قرائت می نمود.
راهکار یازدهم: تهیه یک تابلو تربیتی در کلاس درس: از دانش آموزان خواستم با کمک و راهنمایی والدین شان هر هفته یک آیه یا حدیث در مورد اخلاق نیکو و کارهای نیک پیدا کنند و بنویسند. و در مورد آیه یا حدیث مذکوردقایقی با دانش آموزان بحث می کردم.
راهکار دوازدهم : ایجاد صمیمیت و همدلی با دانش آموز مشکل دار: ممکن است با اجرای راه کارهای فوق دانش آموزی پیدا شود که رفتار نامناسب و عملکرد ضعیفی از خود نشان دهد.در اینگونه موارد با دانش آموز ارتباط موثر و مطلوب برقرار کرده و با وی همدلی میکردم تا علت واقعی عملکرد ضعیف یا اشتباه او را درک کنم. چون می دانستم با همدلی و اعتماد میتوانم به احساسات و نگرش هایی پی ببرم که پشت رفتار نامناسب افراد وجود دارد. از این طریق علت و دلیل رفتار نامناسب کشف می شد و علت رفتار وقتی از بین می رفت، رفتار دانش آموز نیز مطلوب و مناسب می گشت.
نتیجه گیری
با بکار گیری راهکارهای پیشنهادی و در نظر گرفته شده و پیگیری مداوم و مستمر اجرای آن ها ، بر اساس شناسایی عوامل مهم تاثیرگذار در ایجاد مشکلات رفتاری و بر اساس مشاهدات ثانویه که توسط خودم، همکاران و نظر خواهی از والدین و نیز اجرای پس آزمون (پرسشنامه راتر) صورت گرفت. تغییرات رفتاری مطلوبی در رفتار دانش آموزانم در داخل و خارج کلاس و نیز در محیط منزل ( طبق نظرات والدین) صورت گرفت. امروز که به شروع سال تحصیلی و مشکلات رفتاری آغازین دانش آموزانم فکر می کنم واقعا خداوند یکتا را سپاسگزارم که به من توفیق داد با همکاری همکاران بزرگوار و مشارکت دانش آموزان و والدینشان، توانستم از نظر رفتاری و تربیتی تغییرات مناسب ، مطلوب و مثبتی در دانش آموزانم ایجاد کنم.
پیشنهادات (در جهت پیشگیری از بروز مشکل)
برگزاری دوره های دانش افزایی برای معلمان در زمینه اصلاح مشکلات رفتاری دانش آموزان. برگزاری جلسات آموزش خانواده برای اولیای دانش آموزان در زمینه سبک های مختلف و مناسب تربیتی.
ایجاد ارتباط موثر و صمیمی معلمان با دانش آموزان و نفوذ روحی و معنوی بر آن ها.
آگاهی بخشی به دانش آموزان در مورد پیامدهای احتمالی مشکلات رفتاری و تربیتی.
کنترل غیر مستقیم دانش آموزان در استفاده از موبایل و رسانه های نامناسب مثل ماهواره.
آموزش رفتارهای مناسب اجتماعی و ارتباطی به دانش آموزان و استفاده از ظرفیت های فضای مجازی در این زمینه.
تشویق رفتارهای مطلوب دانش اموزان در حین اجرای طرح و اصلاح رفتارهای نامطلوب.
تهیه و تنظیم: سونا شیروانی- کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی
آموزگار و رابط مشاوره آموزشگاه آرش برخدایی شهرستان گمیشان استان گلستان
منابع( داخلی):
- ایمانی، محسن (1391) . چالش های والدین در برخورد با نافرمانی های کودکان و نوجوانان. تهران: انتشارات انجمن اولیا و مربیان. بازرگان، زهرا(1397).
- مجموعه نوشتارهای تربیتی: خانه گرم ، مدرسه مطلوب. تهران: انتشارات انجمن اولیا و مربیان. سراجی،فرهاد. حسینی،حمید و عبدالرحیم سرو دلیر(1392).
- تعیین ملاک های سنجش اثربخشی دوره های آموزش مجازی. نظریه و عمل. در برنامه درسی دوره 1. شماره 1. 100-73. سیف ، علی اکبر(1391).
تغییر رفتار و رفتاردرمانی. تهران: نشر دوران نوابی نژاد، شکوه(1393). رفتارهای بهنجار و نابهنجار کودکان و نوجوانان. تهران: انتشارات انجمن اولیا و مربیان. همت یار،علی(1390).
تربیت 18 عیار. گرگان : انتشارات مختومقلی فراغی. هورت،روی و فیشر، پام (2005). دانش آموزان با مشکلات عاطفی و رفتاری. ترجمه : احمد به پژوه و هادی هاشمی(1388) تهران : انتشارات انجمن اولیا و مربیان.
منابع لاتین:
Brown I, ercy, M(2007).Acomprehensive Guide to Intellectual and Developmental/London/powl.H.Brooks.
TurnerT,N.E.,Macdonald,J., &Somerset,m.(2008). Life skills, mathematical resoning and critical thinking: Journal of Gambling Studies, 24(3), 367-380.
TurnerT,N.E.,Macdonald,J., &Somerset,m.(2008). Life skills, mathematical resoning and critical thinking: Journal of Gambling Studies, 24(3), 367-380.
میگنا برگرفته از: کتاب افق تجربه 9(مجموعه آثار برگزیده نهمین جشنواره کشوری تجارب برتر تربیتی و مشاوره ای 1400)
اداره کل امور تربیتی،مشاوره و مراقبت در برابر آسیب های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش
