رئیس سازمان نظام روانشناسی با تأکید بر اینکه
براساس تحقیقات، حضور در مراسم عزاداری ائمه در عین اینکه آرامش روحی و
روانی ایجاد می‌کند، جرم و جنایت و بسیاری از آسیب‌های اجتماعی را نیز کاهش
می‌دهد، استفاده نابجا از این مراسم و به‌کارگیری نشانه‌های خاص را موجب
اثرات منفی در جامعه دانست و افزود: به هیچ وجه نمی‌توان پذیرفت که حضور
در مراسم عزاداری مذهبی منجر به تزریق افسردگی و غم در جامعه شود.
محمد حاتمی، رئیس سازمان نظام روانشناسی، در گفت‌وگو با ایکنا؛ با اشاره به بررسی روانشناختی عزاداری مذهبی و آیینی و اثر آن بر روح و روان مسلمانان و شیعیان اظهار کرد: این موضوع در چند پایان‌نامه و مقاله مورد بررسی و کنکاش قرار گرفته و دانشگاه خوارزمی در این زمینه تحقیقاتی را انجام داده است. در ابتدا باید گفت حضور در مراسم عزاداری ائمه(ع) بدین دلیل نیست که ما چیزی را از دست داده باشیم و صرفاً به این علت به ابراز ناراحتی بپردازیم، بلکه سالگرد شهادت ائمه معصومین(ع) فرصتی برای مرور سبک زندگی و سیره و روش ائمه هدی و درس‌آموزی از آنان به منزله افتخارات مذهبی مسلمانان است.
رئیس سازمان نظام روانشناسی
با بیان اینکه یاد کردن ائمه در مراسم عزاداری و شهادت آنها نه تنها غم و
افسردگی به دنبال ندارد، بلکه طبق تحقیقات در دهه عاشورا جرم و جنایت و
بسیاری از آسیب‌های اجتماعی کاهش می‌یابد، گفت: این حضور در عین حال آرامش
روحی و روانی را در جامعه ایجاد می‌کند و به هیچ وجه نمی‌توان پذیرفت که
حضور در مراسم عزاداری مذهبی منجر به تزریق افسردگی و غم در جامعه می‌شود.
طی تحقیقاتی که در دانشگاه خوارزمی انجام شده است، حضور در مراسم سالروز
شهادت ائمه باعث افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس جامعه می‌شود و اثر منفی
هم نخواهد داشت.
مردم با حضور در عزاداری‌ها انرژی بیشتری می‌گیرند
وی در ادامه با اشاره به تعریفی از عزت نفس و اعتماد به نفس گفت: روانشناسان به این نتیجه رسیده‌ا‌ند که کاهش اعتماد به نفس باعث افسردگی و کاهش عزت نفس باعث اضطراب و استرس می‌شود. ما در سالگرد‌های مذهبی، به ویژه در ایامی که به شهادت ائمه(ع) مرتبط است و به آنها پرداخته می‌شود، شاهد افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس مردم هستیم، چراکه خودشان را به منبعی متصل می‌کنند که این منبع سرشار از انرژی است. این منبع خود به چیزی متصل است که سرمنشأ همه خوبی‌ها و انرژی‌ها یعنی همان قدرت لایزال الهی است. به همین خاطر مردم با حضور در این مراسم انرژی بیشتری می‌گیرند و این امر باعث می‌شود که اعتماد به نفس و عزت نفس آنها نیز افزایش پیدا کند. در واقع حضور در عزای سالار شهیدان و اشک ریختن در این مراسم عامل حرکت‌آفرینی برای نزدیک شدن به کانون محبت و معرفت الهی است.
وی در ادامه با اشاره به تعریفی از عزت نفس و اعتماد به نفس گفت: روانشناسان به این نتیجه رسیده‌ا‌ند که کاهش اعتماد به نفس باعث افسردگی و کاهش عزت نفس باعث اضطراب و استرس می‌شود. ما در سالگرد‌های مذهبی، به ویژه در ایامی که به شهادت ائمه(ع) مرتبط است و به آنها پرداخته می‌شود، شاهد افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس مردم هستیم، چراکه خودشان را به منبعی متصل می‌کنند که این منبع سرشار از انرژی است. این منبع خود به چیزی متصل است که سرمنشأ همه خوبی‌ها و انرژی‌ها یعنی همان قدرت لایزال الهی است. به همین خاطر مردم با حضور در این مراسم انرژی بیشتری می‌گیرند و این امر باعث می‌شود که اعتماد به نفس و عزت نفس آنها نیز افزایش پیدا کند. در واقع حضور در عزای سالار شهیدان و اشک ریختن در این مراسم عامل حرکت‌آفرینی برای نزدیک شدن به کانون محبت و معرفت الهی است.
حاتمی در ادامه گفت: البته اگر ما یکی از اعضای خانواده را از دست بدهیم، آن زمان دچار فقدان می‌شویم. در این شرایط برای پر کردن این فقدان روحی و روانی ممکن است اعتماد به نفسمان را از دست بدهیم و کار‌هایی کنیم که عزت نفسمان هم کاهش پیدا کند و در نهایت باعث غم‌زدگی، استرس، افسردگی و امثال این موارد شود، اما این رفتار در مورد ائمه(ع) مصداق ندارد که بیش از هزار و ۴۰۰ سال از زمان شهادتشان می‌گذرد و ما به خاطر تزکیه روحمان یاد و نام آنها را گرامی می‌داریم.
چرایی حاکم شدن فضای غم و شکست بر جامعه
وی در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر چرایی حاکم شدن فضای غم و شکست بر جامعه و افزایش اضطراب‌ها و استرس‌ها نیز به ایکنا گفت: استفاده نابجا از مراسم عزا و عزاداری ائمه حتی در ماه محرم و استفاده از نشانه‌های خاص در این مراسم باعث می‌شود که اثرات منفی در جامعه ایجاد شود. این مسئله مورد توجه جدی امام خمینی(ره) هم بود و ایشان بار‌ها تأکید می‌کردند که جنبه‌هایی که باعث افزایش غیرت ملی می‌شود و روح جوانمردی و خدایی عملکرد ائمه را باید تبلیغ و ترویج کرد؛ لذا صرفاً اشک ریختن، از نام و نشان‌هایی استفاده کردن، قمه زدن و مواردی مانند این‌ها با فرهنگ دینی ما فاصله دارد. البته باز هم تأکید می‌شود که غم‌زدگی، افسردگی و سیمای روانی جامعه هیچ ارتباطی به برگزاری مراسم عزاداری مذهبی ندارد و اگر می‌بینیم که امروز برخی از شاخصه‌های روانی ما دچار چالش‌های اساسی شده مربوط به عوامل دیگر است.
وی در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر چرایی حاکم شدن فضای غم و شکست بر جامعه و افزایش اضطراب‌ها و استرس‌ها نیز به ایکنا گفت: استفاده نابجا از مراسم عزا و عزاداری ائمه حتی در ماه محرم و استفاده از نشانه‌های خاص در این مراسم باعث می‌شود که اثرات منفی در جامعه ایجاد شود. این مسئله مورد توجه جدی امام خمینی(ره) هم بود و ایشان بار‌ها تأکید می‌کردند که جنبه‌هایی که باعث افزایش غیرت ملی می‌شود و روح جوانمردی و خدایی عملکرد ائمه را باید تبلیغ و ترویج کرد؛ لذا صرفاً اشک ریختن، از نام و نشان‌هایی استفاده کردن، قمه زدن و مواردی مانند این‌ها با فرهنگ دینی ما فاصله دارد. البته باز هم تأکید می‌شود که غم‌زدگی، افسردگی و سیمای روانی جامعه هیچ ارتباطی به برگزاری مراسم عزاداری مذهبی ندارد و اگر می‌بینیم که امروز برخی از شاخصه‌های روانی ما دچار چالش‌های اساسی شده مربوط به عوامل دیگر است.
رئیس سازمان نظام روانشناسی
در پایان گفت: اشک ریختن یکی از راه‌های تخلیه هیجان‌های منفی مثل غم و
خشم است، اما باید توجه داشت که حضور در مراسم عزای اهل‌بیت(ع) و اشک ریختن
و گریه کرن برای آنها بسیار بیشتر از یک تخلیه هیجانی ساده است. لذا غمی
که در مراسم عزاداری برای بزرگان دین و اهل‌بیت(ع) بر انسان وارد می‌شود،
غمی معنوی است که می‌تواند منشأ یک حرکت مثبت در نوع بینش و زندگی افراد
باشد. ازاین رو این غم و اندوه نه تنها روان فرد را رنجیده و آزرده
نمی‌کند، بلکه تحقیقات، شواهد و گزارش‌های بسیاری نشان داده است که نقش
درمانی مثبت هم دارد و بعد از عزاداری آرامش خاصی را برای فرد به همراه
خواهد داشت.
