آیا شما هم هنوز به درستی نمی‌دانید عزت نفس چیست و چگونه می‌توان آن را ارتقاء داد؟ شاید بهتر باشد این مطلب را با دقت بیشتری بخوانید. به طور کلی می‌توان گفت عزت نفس یعنی اینکه ما درباره خود چه احساسی داریم. به بیان بهتر میزان ارزشی که برای خودمان قائل هستیم همان عزت نفس ما است. البته ممکن است ما در ظاهر بگوییم که برای خودمان ارزش زیادی قائلیم اما در موقعیت‌ها و امور روزمره به طور مداوم از خود انتقاد کنیم و خودمان را آدم ناتوانی بدانیم. ذکر این نکته نیز ضروری است که عزت نفس بیشتر تحت تاثیر شرایط خانوادگی قرار دارد و اگر فرد در همان کودکی و در داخل خانواده حس ارزشمندی داشته باشد عزت نفس مثبتی خواهد داشت.
عزت نفس می‌تواند منفی یا مثبت باشد. در عزت نفس منفی ما معمولاً ارزیابی منفی از خود داریم. این نوع ارزیابی معمولاً در شرایط عادی در فرد وجود ندارد اما وقتی او با یک موقعیت پیچیده و دشوار روبرو می‌شود اثرات آن را می‌بیند. در این حالت فرد احساس ناراحتی می‌کند و در خود غرق می‌شود.
آیا عزت نفس افزایش می‌یابد؟
پاسخ این سوال بله است اما باید بدانید که افزایش دادن عزت نفس در بزرگسالی تا حدودی سخت است و گاهی اوقات نیاز به یک درمانگر دارد. بهتر است که قبل از اینکه دیر شود به فکر افزایش عزت نفس در فرزندان‌تان باشید تا در آینده با مشکل روبرو نشوند. در اینجا با چند روش برای افزایش عزت نفس آشنا می‌شویم.
راه‌های افزایش عزت نفس
۱- هوشیار باشید
در مرحله اول سعی کنید رفتارهایی مخربی که به دلیل عزت نفس پایین در شما ایجاد شده‌اند را شناسایی کنید. برخی از این رفتارها عبارتند از: مصرف سیگار یا سایر مواد اعتیاد آور، خلق منفی همانند افسردگی، و استفاده مفرط از اینترنت که گاهی می‌تواند به اعتیاد اینترنتی نیز بینجامد. پس از شناسایی این رفتارها باید راه‌هایی برای تغییر آن‌ها بیابید.
۲- تمرین مراقبت از خود
سبک زندگی خود را تغییر دهید و یک زندگی سالم از لحاظ تغذیه، تفریح و فعالیت بدنی داشته باشید. شما میتوانید سبک زندگی خود را با استفاده از پرسشنامه‌ها ارزیابی کنید (برای ارزیابی سبک زندگی خود اینجا کلیک کنید).
۳- شناسایی عواملی که عزت نفس پایین شما را فعال می‌کند
عزت نفس برخی افراد در هنگام استرس (برای مثال وقتی مورد انتقاد قرار می‌گیرند) فعال می‌شود. ممکن است در موقعیت‌های دیگری عزت نفس منفی شما فعال شود و شروع به انتقاد از خود کنید و خود را شکست خورده بدانید. سعی کنید موقعیت‌هایی که سبب فعال شدن این حالت می‌شود را شناسایی کنید.
۴- روش‌های ساده مختص خود را به کار ببرید
قطعاً روش‌هایی وجود دارد که در شما احساس آرامش ایجاد می‌کند. برخی افراد با موسیقی، برخی با روش‌های ریلکسیشن و برخی با پیاده روی احساس آرامش می‌کنند. وقتی چیزی در شما استرس ایجاد می‌کنند روش‌های شخصی خود را به کار ببرید تا تسکین یابید. این کار سبب قطع چرخه فعالیت عزت نفس منفی می‌شود.
۵- بایستید و توجه کنید
بیشتر رویدادهایی که برای ما اتفاق می‌افتد شبیه هم هستند. بنابراین باید به تشابهات بین موقعیت‌ها دقت کنید و بدانید که اکثر حالات منفی که در شما ایجاد می‌شود به دلیل برخی رویدادهای ثابت و مشابه است.
۶- به حالات خود آگاه باشید
وقتی رویدادی برای شما اتفاق افتاد که احساس بدی داشتید به جای انفعال، درباره آن رویداد و احساس خود با خودتان حرف بزنید. برای مثال: دوستم همین حالا به من گفت تو احمقی و من کم کم دارم دچار استرس شدید و خجالت می‌شوم. این اقدام سبب می‌شود که به مرور از حالت انفعال بیرون بیایید.
۷- توانایی‌های خود را بشناسید
بهتر است یک کاغذ بردارید و تمام توانایی‌هایی که دارید را بنویسید. برخی از این توانایی‌ها عبارتند از: مهربانی، شجاعت، روابط اجتماعی خوب، علاقه به علم، کنجکاویی، خلاقیت، پشتکار، سخت کوشی و احساس مسئولیت.
۸- مهارت‌های خود را افزایش دهید
شما باید برای افزایش عزت نفس، کاهش افسردگی و ناامیدی و بیشتر کردن شادی در زندگی‌تان برخی مهارت‌ها را یاد بگیرید و تمرین کنید. این مهارت‌ها عبارتند از:
- تجربه احساسات: احساساتی که دارید را حس کنید و نیازهایتان را بشناسید. اگر شما ندانید که چه حسی دارید و به چه چیزی نیاز دارید نمی‌توانید اقدام مناسبی نیز انجام دهید.
- تفکر انتخابی: از تفکر “یا این یا آن” بپرهیزید. در این نوع تفکر فرد دنیا را دو قطبی می‌داند و به همین دلیل دچار مشکلات زیادی می‌شود. برای مثال یا این کار را می‌کنم و بنابراین موفق هستم، یا نمی‌توانم این کار را بکنم. در عوض سعی کنید در مواجهه با مسائل راه‌های دیگر را نیز در نظر بگیرید و آن را انتخاب کنید.
- در مواقع لازم “نه” بگویید: وقتی مجبوریم کاری را که دوست نداریم انجام بدهیم دچار تنش زیادی می‌شویم. نه گفتن در مواقع لازم سبب کاهش این تنش می‌شود و مرز شما با دیگران را مشخص می‌کند. مرز شخصی برای همه لازم است.
- جرات ورز باشید: یعنی اینکه بدون پایمال کردن حق دیگران از حق خود دفاع کنید. اگر نتوانید از حق خود دفاع کنید این مشکل خود را با پرخاشگری بر سر افراد دیگر نشان خواهد داد
