سمانه بهزادپور
به گزارش میگنا خواهران و برادران کودکان مبتلا به اتیسم در یک موقعیت منحصر به فرد قرار دارند. آنها با چالش های فراوانی روبرو هستند و گاهی مهارت های لازم برای مقابله با این چالش ها را نیاموخته اند. این کودکان گاهی با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کنند و زیاد مورد توجه قرار نمی گیرند و بنابراین بسیاری از آنها در انزوا رنج می کشند.
داشتن یک خواهر یا برادر مبتلا به اتیسم برای اکثر کودکان تجربه سختی است زیرا یک کودک مبتلا به اتیسم زمان و توجه بسیاری از اعضای خانواده از جمله والدین را به سوی خود معطوف می کند و کودکان دیگر خانواده احساس می کنند که توجه کافی را از سوی والدین دریافت نمی کنند. در این خانواده ها، والدین کمتر از نظر هیجانی و عاطفی در دسترس سایر کودکان هستند و وقت و انرژی کمتری برای آنها دارند.
از سوی دیگر این کودکان گاهی از داشتن خواهر/برادر دارای اتیسم احساس خجالت و شرمندگی می کنند و از جانب دوستانشان مورد تمسخر قرار می گیرند و همین باعث می شود که روابط دوستی آنها محدود شود.همچنین یک کودک دارای اتیسم در احترام گذاشتن به حریم خصوصی دیگران دچار مشکل است و این موضوع هم می تواند به احساس ناراحتی و خشم خواهر و برادرهای دیگر دامن بزند.
والدین نیز گاهی از این کودکان انتظار دارند که مسئولیت هایی را به دوش بکشند که فراتر از سن آنهاست. پدر و مادری که درگیر مشکلات و درمان کودک دارای اتیسم هستند، از سایر کودکان خود توقع دارند که رفتارهای مطلوب تری داشته باشند، به آنها کمک کنند و از خواهر و برادر دارای اتیسم خود مواظبت و حمایت کنند. دریافت نکردن توجه کافی از سوی والدین، بودن در محیطی استرس زا به دلیل شرایط خاص یک کودک دارای اتیسم در خانواده، احساس شرمندگی از داشتن یک خواهر/برادر دارای اتیسم و محدود شدن روابط دوستی باعث به وجود آمدن خشم نسبت به خواهر/برادر دارای اتیسم، اضطراب و افسردگی و مشکلات سازگاری در این کودکان می شود. همچنین پژوهش ها نشان می دهند که این کودکان روابط خواهر-برادری ضعیف تری با خواهر/برادر دارای اتیسم خود دارند.
از سوی دیگر داشتن یک خواهر/برادر دارای اتیسم می تواند پیامدهای مثبتی را نیز به همراه داشته باشد و ویژگی های مثبتی را در کودکان دارای خواهر/برادر مبتلا به اتیسم شکل دهد از جمله استقلال، همدلی و دلسوزی بیشتر نسبت به دیگران و صبر و تحمل. به هر حال، کودکان دارای خواهر/برادر مبتلابه به اتیسم نیاز دارند احساس مورد توجه بودن و احترام کنند، در شناخت و آشنایی با اختلال اتیسم توانمند شوند، آموزش ببینند که چطور دلسوزانه از خواهر و برادر خود که دارای اتیسم است، حمایت کنند و مهارت های لازم برای مقابله با چالش ها و مشکلات ناشی از داشتن یک خواهر/برادر دارای اتیسم را بیاموزند و حتی از تجربۀ داشتن یک خواهر/برادر مبتلا به اتیسم لذت ببرند. توانمندسازی این کودکان می تواند بروز آسیب های روانی را در آنها کاهش داده و از سویی سیستم خانواده را برای پرورش یک کودک دارای نیازهای ویژه یکپارچه تر و منسجم تر کند.
نویسنده: سمانه بهزادپور؛ روانشناس کودک و پژوهشگر حوزه اتیسم
دانشجوی دکترای تخصصی روانشناسی بالینی دانشگاه شهید بهشتی
داشتن یک خواهر یا برادر مبتلا به اتیسم برای اکثر کودکان تجربه سختی است زیرا یک کودک مبتلا به اتیسم زمان و توجه بسیاری از اعضای خانواده از جمله والدین را به سوی خود معطوف می کند و کودکان دیگر خانواده احساس می کنند که توجه کافی را از سوی والدین دریافت نمی کنند. در این خانواده ها، والدین کمتر از نظر هیجانی و عاطفی در دسترس سایر کودکان هستند و وقت و انرژی کمتری برای آنها دارند.
از سوی دیگر این کودکان گاهی از داشتن خواهر/برادر دارای اتیسم احساس خجالت و شرمندگی می کنند و از جانب دوستانشان مورد تمسخر قرار می گیرند و همین باعث می شود که روابط دوستی آنها محدود شود.همچنین یک کودک دارای اتیسم در احترام گذاشتن به حریم خصوصی دیگران دچار مشکل است و این موضوع هم می تواند به احساس ناراحتی و خشم خواهر و برادرهای دیگر دامن بزند.
والدین نیز گاهی از این کودکان انتظار دارند که مسئولیت هایی را به دوش بکشند که فراتر از سن آنهاست. پدر و مادری که درگیر مشکلات و درمان کودک دارای اتیسم هستند، از سایر کودکان خود توقع دارند که رفتارهای مطلوب تری داشته باشند، به آنها کمک کنند و از خواهر و برادر دارای اتیسم خود مواظبت و حمایت کنند. دریافت نکردن توجه کافی از سوی والدین، بودن در محیطی استرس زا به دلیل شرایط خاص یک کودک دارای اتیسم در خانواده، احساس شرمندگی از داشتن یک خواهر/برادر دارای اتیسم و محدود شدن روابط دوستی باعث به وجود آمدن خشم نسبت به خواهر/برادر دارای اتیسم، اضطراب و افسردگی و مشکلات سازگاری در این کودکان می شود. همچنین پژوهش ها نشان می دهند که این کودکان روابط خواهر-برادری ضعیف تری با خواهر/برادر دارای اتیسم خود دارند.
از سوی دیگر داشتن یک خواهر/برادر دارای اتیسم می تواند پیامدهای مثبتی را نیز به همراه داشته باشد و ویژگی های مثبتی را در کودکان دارای خواهر/برادر مبتلا به اتیسم شکل دهد از جمله استقلال، همدلی و دلسوزی بیشتر نسبت به دیگران و صبر و تحمل. به هر حال، کودکان دارای خواهر/برادر مبتلابه به اتیسم نیاز دارند احساس مورد توجه بودن و احترام کنند، در شناخت و آشنایی با اختلال اتیسم توانمند شوند، آموزش ببینند که چطور دلسوزانه از خواهر و برادر خود که دارای اتیسم است، حمایت کنند و مهارت های لازم برای مقابله با چالش ها و مشکلات ناشی از داشتن یک خواهر/برادر دارای اتیسم را بیاموزند و حتی از تجربۀ داشتن یک خواهر/برادر مبتلا به اتیسم لذت ببرند. توانمندسازی این کودکان می تواند بروز آسیب های روانی را در آنها کاهش داده و از سویی سیستم خانواده را برای پرورش یک کودک دارای نیازهای ویژه یکپارچه تر و منسجم تر کند.
نویسنده: سمانه بهزادپور؛ روانشناس کودک و پژوهشگر حوزه اتیسم
دانشجوی دکترای تخصصی روانشناسی بالینی دانشگاه شهید بهشتی
