سایت تخصصی روانشناسی

*همنشینی با خوبان عالم توفیق الهی است

آیت‌الله روح‌الله قرهی مدیر حوزه علمیه امام مهدی(عج) حکیمیه تهران در شرح دعای روز پنجم ماه مبارک رمضان می‌گوید:

پروردگارا در این روز و در این ماه مرا به رحمت و ترحم به ایتام، یتیمان و اطعام به گرسنگان و افشا و انتشار سلام بر مسلمان و مصاحبت با نیکان نصیب فرما به حق آن نعمت‌های بیکرانت ای پناهِ آرزومندان عالم.

در این دعا چند نکته مهم است اولاً اسلام همیشه دعوت کرده که انسان از خود بودن و به فکر خود بودن بیرون بیاید و به دنبال این باشد که یاد دیگران هم باشد بخصوص کسانی که نیازمند هستند به حقیقت از جمله ایتام که فرمود: «فَأَمَّا الْیَتیمَ فَلا تَقْهَرْ» شما یتیم را مواظبت بکنید و با آنها قهر نکنید و با آنها بدرفتاری نکنید و «وَ أَمَّا السَّائِلَ فَلا تَنْهَرْ»؛ به کسی نیازمند است طوری ترش‌رویی نکنید و روی برنگردانید.

در این دعا هم این دو آیه شریفه را تذکر می‌دهد و از خدا می‌خواهیم که خدایا رزقم کنم که من بتوانم رحمتم را بر ایتام داشته باشم همانگونه که تو به من رحمت می‌کنی من هم از آن داده‌های الهی تو بتوانم به ایتام برسم و یتیم‌نوازی کنم و فقط به فکر خویش و فرزندان خود و خانواده خود نباشم و اینکه بتوانم «وَاِطْعامَ اْلطَّعامِ» داشته باشم و بتوانم طعام بدهم به دیگرانی که نیازمند هستند، به گرسنگان کما اینکه اصلاً ماه مبارک رمضان یکی از فلسفه‌هایش را بیان می‌کنند این است که انسان روزه باشد که گرسنگی گرسنگان را بچشد نه اینکه سحرگاهان حتی بلغ‌الحلقوم بخورد که روز، گرسنه نباشد و تشنه نشود و به ظاهر تصور کند این اهل صیام است که فرمودند صیام عام همین است.

ما چند نوع صیام داریم: صیام عام، صیام خاص، صیام خاص‌الخاص و بعضی از اولیاء فرمودند که صیام اخص‌الخاص، 4 نوع صیام داریم.

روزه عام این است که عموم یعنی همه مردم می‌گیرند این است که انسان بتواند گرسنگی را بچشد و تشنگی را بچشد که یاد گرسنگی و تشنگی، گرسنگان و تشنگان عالم باشد و به آنها کمک کند طوری نباشد که «الَّذی جَمَعَ مالاً وَ عَدَّدَهُ» فقط برای خود بخواهد و فقط به فکر خویش باشد این یکی از خصوصیات ماه مبارک رمضان است.

چقدر زیباست که عبادت ما عبادت فردی فقط نیست ضمن اینکه فردی است اما یاد دیگران را هم دارد و این از خصوصیات دین مبین است و اینکه من انتشار سلام بدهم، سلام سلم است یعنی دوستی، مهربانی، اینکه انسان سلام می‌کند به کسی یعنی اعلان دوستی به او می‌کند اینکه اسلام از سِلم است و دوستی یعنی همین، ما به دنبال جنگ هستیم، اسلام به دنبال سِلم و آرامش است و دوست دارد دنیا در آرامش باشد و طبیعی است اسلام با متجاوز برخورد شدید می‌کند اگر کسی جنگ را تحمیل کند دفاع مقدس بلافاصله برای او خواهد بود.

پس ما به دنبال سلم و آرامش هستیم، همین سلم و آرامش است که عامل رحمت به ایتام«وَ إِطْعَامَ الطَّعَامِ»؛ می‌شود و یکی هم این است که انسان سبقه بگیرد از دیگران به سلام کردن که غرور را در روایات فرمودند اگر کسی می‌خواهد خدایی نکرده کسی حال غرور پیدا بکند یکی از کارهایی که می‌تواند انجام بدهد که غرور در او شکسته شود و احساس عنانیت نکند این است که سبقت بگیرد در سلام کردن به دیگران و در حالی که این از حسنات بسیار عالی است می‌بینیم که پیامبر عظیم‌الشان، حضرات معصوم(ص) اینها خودشان سبقت می‌گرفتند در سلام کردن از دیگران و این خودش یکی از نکات عالی است. «وَ إِفْشَاءَ السَّلامِ».

مصاحبت با نیکان عالم چون بالاخره انسان اجتماعی است، «وَ صُحْبَةَ الْکِرَامِ»؛ انسان نمی‌تواند فردی زندگی بکند ولی بهترین راه برای اجتماعی زیستن که زندگی او زندگی سلم، زندگی با مهربانی و لطف باشد این است که انسان با خوبان عالم، با نیکان عالم همنشین و هم‌صحبت باشد و یک فضیلت بسیار خوبی است ما تصور نکنیم که اگر مثلاً برخورد کردیم با یک نیکی، اتفاقی بوده نه لطف خدا شامل حالِ ما شده است که توفیق پیدا کردیم با خوبان عالم هم‌صحبت بشویم ولو دقایقی همنشینی با اینها یکی از خصوصیاتش این است که انسان را نیک می‌کند.

وقتی که انسان همنشینی داشته باشد فکر بکند، من این را همیشه مثال می‌زنم که شما فکر کنید از یک بازار عطرفروش‌ها می‌رود ولو اینکه عطر هم نزنید اما چون تمام این فضا بوی عطر است از خود بازار که خارج می‌شود عطر در وجود شما خواهد بود و بوی عطر به لباس شما می‌نشیند کما اینکه در یک اتوبوس یا یک ماشینی دو سه ساعت شما همسفر باشید با کسی که مثلا سیگار می‌کشد وقتی منزل می‌آیید می‌بینید لباس شما بوی سیگار می‌دهد، همسر شما می‌گوید مگر شما سیگار کشیدید؟ بعد بیان می‌کنید چون داخل اتوبوس کنار من کسی سیگار می‌کشید لباس من هم بوی سیگار گرفت.

همنشینی همین خصوصیت را دارد اگر همنشین بدان شوید رفتار و کردار آنها روی شما اثر می‌گذارد اگر همنشین و هم‌صحبت خوبان عالم بشوید طبعاً رفتار و کردار و صحبت آنها روی شما اثر می‌گذارد، عالَم عالَمِ اثر و موثر است طبعاً «وَ صُحْبَةَ الْکِرَامِ»؛ یکی از معانی‌اش همین است که انسان وقتی با خوبان عالم نشست او هم نیک می‌شود و حال او حالِ خوبی می‌شود.

لذا از خدا می‌خواهیم خدایا به حق این انعامی که داری مرحمت بکن ای پناهِ آرزومندانِ عالم «بِطَوْلِکَ یَا مَلْجَأَ الْآمِلِینَ»؛ یعنی خدایا انسانها در آرزو هستند، بالاخره کسی نیست که با آرزو زندگی نکند اما چه خوب است آرزوهای انسان آرزوهای نیک و بزرگی باشد آرزوی همنشینی با خوبان عالم، آرزوی اینکه بتواند اگر چیزی به دست آورد آن را در راه خوب و بین یتیمان و کسانی که نیازمند هستند تقسیم کند و به آنها بهره برساند و بتواند خوبی داشته باشد و باعث رحمت به دیگران بخصوص ایتام باشد.

پس آرزوهای خوب، بد نیست همیشه آرزو به عنوان چیزی بدی نخواهد بود، آرزوی بد، بد است اما آرزوی خوب هم خوب است که این هم یک فرازی از این دعا است که خدایا ما از تو آرزوهای خوب را می‌طلبیم.