فاطمه
بنت اسد، نخستین زنی است که با پسرش امیرمؤمنان علیه‌السلام و فاطمه زهرا
سلام‌الله‌علیها، از مکه به مدینه هجرت کرد. امام صادق علیه‌السلام در
این‌باره میفرماید: «فاطمه بنت اسد، مادر امیرالمؤمنین، نخستین زنی بود
که با پای پیاده از مکه به مدینه به سوی پیامبر هجرت کرد. او از
نیکوکارترین مردم به پیامبر خدا بود».
در خصایص فاطمه آمده است: «فاطمه بنت اسد زنی نیکوسیرت و دانا و بینا به امور آخرت و عاقله و هوشمند و با کمال عفت و شرافت بود. فاطمه بنت اسد پیرو مذهب حنیف ابراهیم خلیل علیه‌السلام بود و حتی قبل از اسلام هم، هرگز خود را به شرک و بت‌پرستی نیالود».
مادران و مهر مادری‌شان، همسران و پشتوانه همسری‌شان، دختران و دلبری‌هاشان، همه‌وهمه، گوشه مهمی است از آن‌چه که حیات یک مرد را تشکیل می‌دهد و پشت‌گرمی زندگی او می‌شود. امیرالمؤمنان علیه‌السلام نیز از تمام این نعمت‌های الهی برخوردار بودند؛ نگاهی به جایگاه بی‌بدیل مادر ایشان و فضایل‌شان جنبه دیگری از زندگانی نورانی و حیات و پرفیض امام علی علیه‌السلام را در سال‌های آغازین عمر ایشان آشکار خواهد ساخت.
خاندانی هاشمی‌نسب
در توضیح تمام این مراتب کمال فاطمه بنت اسد، از خاندان اسد و پیشینیه اعتقادی آنان نیز نباید غفلت کرد. در خصایص فاطمه آمده است: «فاطمه بنت اسد زنی نیکوسیرت و دانا و بینا به امور آخرت و عاقله و هوشمند و با کمال عفت و شرافت بود. فاطمه بنت اسد پیرو مذهب حنیف ابراهیم خلیل علیه‌السلام بود و حتی قبل از اسلام هم، هرگز خود را به شرک و بت‌پرستی نیالود». (1)
مادری برای رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم
مادرانگی‌های فاطمه، پیش از تولد علی علیه‌السلام آغاز شده بود. از همان دوران که ابوطالب، در میان تنهایی و بی‌پناهی محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم، حامی و پشت او شد، فاطمه هم مادری را در حق او تمام کرد. از قول فاطمه آمده: «ابوطالب توجه خاص به ایشان را به من گوش‌زد کرد و من در جواب گفتم: سفارش فرزندم محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم را به من می‌نمایی؛ درحالی‌که او را از جان خود و فرزندانم بیشتر دوست دارم». (2)
در حقیقت می‌توان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم را دردانه خانه ابوطالب دانست؛ چنان‌چه بعدها علی‌بن‌ابیطالب علیه‌السلام دردانه دل و جان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم شد و تحت حمایت و تربیت ایشان قرار گرفت.
اولین‌های فاطمه بنت اسد
الف- ایمان‌آورنده به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم
فاطمه را در زمره اصحاب اولین پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم نام برده‌اند (3) که پس از خدیجه سلام‌الله‌علیها دومین زن ایمان‌آورنده به رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم بود (4).
ب- اولین بیعت‌کننده با پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم
فاطمه بنت اسد، در میان زنان مهاجر و انصار اولین زنی بود که بعد از بعثت با پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم بیعت کرد (5).
ج- اولین مهاجر
فاطمه بنت اسد، نخستین زنی است که با پسرش امیرمؤمنان علیه‌السلام و فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها، از مکه به مدینه هجرت کرد. امام صادق علیه‌السلام در این‌باره میفرماید: «فاطمه بنت اسد، مادر امیرالمؤمنین، نخستین زنی بود که با پای پیاده از مکه به مدینه به سوی پیامبر هجرت کرد. او از نیکوکارترین مردم به پیامبر خدا بود». (6)
فرزندان فاطمه
برای فاطمه بنت اسد چندین فرزند در منابع تاریخی ذکر شده است که از این میان در تعداد پسران: طالب، عقیل، جعفر، علی علیه السلام اختلافی نیست، اما تعداد دختران آن بانو را برخی چهار نفر به نام‌های هند یا ام هانی، جمانه، ریطه یا ام طالب و اسماء گفته‌اند (7) و برخی یک دختر به نام فاخته که لقبش ام هانى بود (8) و برخی دو دختر به نام‌های ام هانى و جمانه (9) را ذکر کرده‌اند.
تنها در کعبه
اما فاطمه بنت اسد همین‌ها نیست که او مادر امامت نیز است؛ یگانه زنی که در خانه خدا، اجازه و دستور وضع حمل یافت و علی علیه‌السلام تنها فرزندی که در این مکان مقدس و مطهر، قدم به دنیای خاکی گذاشت. زمانی که درد وضع حمل فاطمه را گرفته بود، به کنار کعبه رفته و از خدا خواست تا ولادت فرزندش را بر او آسان نماید. او با خدای خود چنین زمزمه می‌کرد: «پروردگارا! من به تو و پیامبرانی که از سوی تو آمده‌‌اند و به کتاب‌های آسمانی و به گفتار جدم، ابراهیم خلیل علیه‌السلام، ایمان دارم. خداوندا! به حق آن کسی که این خانه را بنا کرده و به حق نوزادی که در رحم من است، این زایمان را برای من آسان کن». (10) دیری نگذشت که دیوار کعبه ترک برداشت و فاطمه وارد کعبه شد و سه روز در آن‌جا بود (11).
وفات فاطمه
فاطمه بنت اسد، بعد از سال‌ها دین‌داری و حمایت از حق و حقانیت و تابعیت رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در سال چهارم هجری (12) رحلت کرد. پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم نیز که قدردان محبت‌های مادرانه ایشان بودند، در مراسم تدفین این بانو حضور یافته و خود به شخصه متکفل امور ایشان شدند. او را در پیراهن خویش کفن کرده و در گودال قبرش رفته و خوابیدند و دعا خواندند و در جواب کسانی که او را بی‌تاب مرگ فاطمه بنت اسد خواندند، فرمودند: «او به‌راستی مادرم بود؛ چنان‌که کودکان خود را گرسنه نگاه می‌داشت، اما مرا سیر می‌کرد، و آنان را گردآلود می‌گذاشت، و مرا شسته و آراسته می‌داشت. راستی که مادرم بود». (13) در نقل دیگری از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم آمده است: «پس از ابوطالب، کسی چون فاطمه به من نیکی نکرد». (14)
منابع
1. خصائص فاطمیه، محمدباقر کُجوری مازندرانی، ص407.
2. زندگینامه فاطمه بنت اسد، ص25.
3. مجلسی، ج ۳۵، ص۱۸۱.
4. ابن صباغ مالکی، الفصول المهمّه، ص۳۱.
5. شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۱۴.
6. کلینی، کافی، ج۱، ص۴۲۲.
7. مجلسی، بحارالانوار، ج۱۹، ص۵۷.
8. فصول المهمه، ص31.
9. ابن الجوزی، تذکره الخواص، ص ۲۱-22.
10. کافی، ج ۳، ص۳۰۱.
11. مفید، محمد بن نعمان، الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، ج۱، ص۵.
12. الغدیر، علامه امینی، ج6، ص22.
13. بحارالانوار، ج6، ص241.
14. ابن عبدالبر، الاستیعاب فى معرفة الأصحاب، ج۴، ص۱۸۹۱/ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج1، ص14.
منبع : http://mehrkhane.com
