همه مادر و پدرها دوست دارند، بچه هایشان مفهوم عدالت را یاد بگیرند و مصادیق آن را در زندگی شان عملی کنند. اما شاید این مفهوم نسبت به مفاهیم دیگر قدری آموزشش دشوار به نظر برسد.
کودکان به طور حدودی از سن چهار سالگی مفاهیم اخلاقی را درک می کنند. به طوریکه اگر به آنها نسبت به سایر خواهر و برادرها بی توجهی کنید، ناعدالتی را حس می کنند و نسبت به آن واکنش نشان می دهند اما در این سنین چون خودمحور هستند تنها بی عدالتی را نسبت به خودشان تشخیص می دهند. از هشت سالگی به بعد، مفهوم عدالت نیز در آنها از آن حالت خودمحوری صرف خارج شده و به محیط اطراف و افراد دیگر کشیده می شود و به لحاظ اجتماعی نیز می توانند این مفهوم اخلاقی را درک کنند.
با این وجود بسته به فرهنگ و محیطی که کودک در آن رشد می کند، این مفهوم نیز خود را به شکل متفاوتی در وجود افراد متجلی می کند. به طور مثال اگر کودک در یک محیط سرشار از تبعیض و رفتارهای نژادپرستانه زندگی کند، این مفهوم تقویت نمی شود و او نیز مثل اطرافیانش درک پایینتری از عدالت پیدا می کند.
در سنین نوجوانی بچه ها درک متمایزتری از عدالت پیدا می کنند ، درکی که گویا از پاداش ها و تنبیه ها و شرایط اجتماع فراتر می رود به نوعی او می تواند خود را فدای دیگران کند، به خاطر دیگران حتی پا روی خواسته های خود بگذارد. البته همه افراد به این درک نمی رسند.
*مصادیقی برای آموزش مفهوم عدالت به بچه ها
برای آموزش مفاهیم اخلاقی به بچه ها باید بدانید وقتی کودک شما رفتار عادلانه را از بچگی بشناسد و رعایت کند کم کم در ذهنش نهادینه می شود و در آینده در هر شغلی که پیدا کند آن رفتار را نشان می دهد.
به طور مثال اگر فرزند شما کمتر از هفت سال دارد رعایت نوبت یکی از این مصداق های عدالت است که می توانید به او آموزش دهید. مثلا با کودک تمرین کنید و بازی هایی انجام دهید که نوبت را یاد بگیرد و بداند که می بایست برای نوبت دیگران صبر کند تا به خودش برسد.
اما اگر فرزند شما بالای هفت سال دارد به او آموزش دهید که عدالت همیشه به معنای برابری و مساوات نیست چرا که شرایط افراد با هم متفاوت است. مثلا یک آدم ۱۵ ساله و یک آدم ۵ ساله نمی توانند به یک اندازه غذا بخورند هر کس به اندازه خودش می تواند غذا بخورد. البته اینها تنها بخشی از مصادیق قابل آموزش عدالت هستند.
اما در موارد دیگر برای اینکه درک کودک را از مفاهیم اخلاقی بالا ببرید، آگاهی از روانشناسی کودک خیلی با اهمیت است حتی مراجعه به یک مشاور نیز می تواند به شما کمک کند تا بدانید در سطح رشدی فرزندتان و شرایط محیطی چه راهکارهای بیشتر عملی درراستای آموزش عدالت به کودک موثر است و کیفیت رشد را می تواند ارتقا دهد.
*نشان دادن تصویر و خواندن کتاب برای بچه ها
یکی از بهترین روش ها برای آموزش مفهوم عدالت برای کودکان استفاده از ابزارهای هنری مثل تصاویر، خواندن کتاب و داستان است که به دلیل بصری بودن می تواند موثر باشد. موضوعاتی مثل نژادپرستی، فقر، اختلافات طبقاتی، مبارزات افراد مهم تاریخ با ظلم و بیداد برای رسیدن به عدل برای بچه های دوره مدرسه می تواند خیلی اثرگذار باشد.
حتی می توانید در کنار آموزش این مفاهیم، فعالیتی هم به بچه ها بسپارید مثل اینکه داستانی برای یک عکسی بنویسند که تاریخی است و مبارزه با ظلم را نشان می دهد. ما در ادبیاتمان حکایت ها و داستان های زیادی داریم که درباره ظلم ستیزی و مبارزه برای رسیدن به عدالت است؛ از افسانه ها و اسطوره‌هایی چون ضحاک ماردوش و کاوه آهنگر، ققنوس و آرش کمانگیر گرفته تا تاریخ اسلام. مثلا درباره جنگ های پیامبر اسلام(ص)، حضرت علی(ع) و دیگر ائمه نیز می توانیم مثال هایی را برای بچه ها بیاوریم.
منبع: خبرگزاری فارس
