اگر کودک‌تان خجالتی است بهتر است بدانید راه‌های زیادی برای رفع این مشکل وجود دارد، به هر دلیلی که کودک شما اکنون خجالتی است، بهتر است راه‌های کمک به او را پیدا کنید.
احتمالا هیچ پدرومادری دوست ندارد که کودکش
خجالتی باشد یا دیگران این برچسب را به او بزنند. اما کدام کودکان خجالتی
هستند و چه موقع ما خجالتی بودن را با مسائل دیگر اشتباه می‌گیریم؟
خجالت در واقع نوعی ویژگی شخصیتی در کودکان است، نه یک عیب و نقص که نیازی
به دعوا و شرمندگی والدین داشته باشد. این ویژگی با تشویق و حمایت والدین
قابل اصلاح است جالب است بدانید دانشمندان می‌گویند خجالتی بودن در بعضی
فرهنگ‌ها مورد پسند و ستایش مردم است و از راه فرهنگ جامعه به کودکان به
ارث می‌رسد.
از نظر علمی احساس خجالت، یک واکنش طبیعی نسبت به افراد یا
محیط‌های جدید است که در حقیقت ترکیبی از حس ترس و کنجکاوی را در خود
دارد. شیرخواران با دیدن غریبه‌ها روی‌شان را برمی‌گردانند.
کودکان
نوپا به زمین نگاه می‌کنند و به پدر یا مادرشان می‌چسبند و حتی ممکن است در
این شرایط به مکیدن انگشت شست بپردازند اما بیشتر بچه‌ها قبل از 3 سالگی
به راحتی با همه ارتباط برقرار می‌کنند و به‌نظر بسیار اجتماعی می‌آیند اما
بعد از این سن، ترس بیشتر کودکان از غریبه‌ها شروع می‌شود و آنها حس
خجالت و شرمندگی را یاد می‌گیرند. در این زمان است که ناگهان کوچولوی
اجتماعی و برون‌گرای شما تبدیل به یک موجود خجالتی می‌شود.
*با کودک خجالتی ام چه کنم؟
ندا شیخی، دکترای روانشناسی ابتدا در تعریف خجالتی بودن می‌گوید: خجالت به
معنی دوری‌گزینی و عدم تمایل به ایجاد ارتباط با دیگران، می‌تواند امری
موقتی یا نسبتا دائمی باشد. خجالتی بودن کودک باید با توجه به شخصیت و ذات
کودک، سن او و اینکه فرزند چندم خانواده است، و فرهنگی که کودک در آن پرورش
می‌یابد، مورد بررسی قرار گیرد. ما در اینجا به توضیح چند مورد از این
فاکتورها مانند سن و فرزند چندم خانواده می‌پردازیم.
- چندمین فرزند شماست؟
این روانشناس در ادامه در بیان اینکه فرزند چند خانواده بودن چه تاثیری بر
خجالت کودک دارد، توضیح می‌دهد: معمولا فرزند اول خانواده نسبت به فرزند
دوم حالت خجالت بیشتری دارد. این امر شاید به علت شیوه‌های تربیتی
سختگیرانه‌تر والدین درباره فرزند اول باشد. معمولا والدین قوانین سنگین تر
و بایدونبایدهای بیشتری درباره فرزند اول وضع می‌کنند که این امر می‌تواند
بر میزان و کیفیت عزت نفس کودک تاثیر بگذارد. زیرا که کودک به طور مداوم
به قضاوت و کنترل خود می‌پردازد و به خاطر ترس از اشتباه یا تنبیه، سعی
می‌کند تعاملش با دیگران را کاهش دهد. درحالی‌که فرزند دوم معمولا کمتر با
قوانین و بایدونبایدهای سخت والدین مواجه می‌شود و بنابراین با فراغ بال و
اعتماد به نفس بیشتری به ایجاد ارتباط و انجام امور می‌پردازد.
- اختلالی شبیه کمرویی
شیخی همچنین به فاکتور سن اشاره می‌کند و هشدار می‌دهد که نباید خجالتی
بودن را با مسائل دیگر اشتباه گرفت: سن نیز از عوامل تاثیرگذار بر این حالت
در کودکان است. به عنوان مثال، پدر و مادری از این موضوع اظهار ناراحتی و
تعجب می‌کنند که فرزند 8 ماهه‌شان تا مدتی قبل در تعامل با دیگران هیچ
مشکلی نداشته و به راحتی در آغوش دیگران قرار می‌گرفت، می‌خندید، و با آنها
بازی می‌کرد. اما به تازگی حتی با مادربزرگش هم غریبگی می‌کند، با دیگران
تعامل نمی‌کند، و در مواجهه با افراد تازه گریه می‌کند و ... . این رفتار
مربوط به سن کودک است. از حدود 8 ماهگی کودک دچار حالتی می‌شود که
روانشناسان آن را اضطراب جدایی و اضطراب غریبه می‌نامند. یعنی در مواجهه با
افراد جدید یا در هنگام غیبت پدر و مادر یا مراقب‌شان، دچار حالت اضطراب
می‌شوند.
- عادت ها در سنین مختلف
ندا شیخی، دکترای روانشناسی
همچنین تاکید می‌کند: کودکان در سنین مختلف عادت‌های گوناگونی دارند. به
عنوان مثال، کودکان در سن 5 سالگی، تفریحات درون منزل را به بیرون رفتن
ترجیح می‌دهند و معمولا دامنه تعامل آنها با بچه‌های دیگر محدود به
گروه‌های کوچک 3 الی 4 نفره است و از کودکان بزرگ‌تر یا افراد بزرگسال
فاصله می‌گیرند. بنابراین در بعضی سنین نمی‌توان بر شکل یا میل به تعامل
کودک با دیگران نام خجالتی بودن گذاشت؛ بلکه این حالت به نوعی مقتضای سن
آنان است.
*کودک خجالتی به مدرسه نمی رود؟
هرچند رفتاری که کودک
نوپا در برخورد با غریبه‌ها از خود بروز می‌دهد ناشی از کمرویی است و این
حالت طبیعی است، اما نمی‌توان نام آن را خجالت گذاشت باید هرچه زودتر
چاره‌ای بیندیشید چون با ورود او به مدرسه این مسئله تشدید خواهد شد.
شاید می‌خواهد جلب توجه کند
تعدادی از بچه‌ها خجالت را برای جلب توجه به کار می‌گیرند تا از انجام
کاری که به آنها محول شده خودداری کنند. در بیشتر مواقع، کودکان خجالتی
هنگام احوالپرسی مادر با سایرین به مادرشان می‌چسبند اما در برخی مواقع با
ادامه رفتار می‌خواهند دیگران از او سؤال کرده و با او صحبت کنند و مرکز
توجه شود.
بزرگش نکنید
خجالتی بودن کودک را امری غیرطبیعی و مهم
جلوه ندهید ولی به او توجه داشته باشید تا سعی در جلب توجه شما از راه‌های
دیگر از‌جمله خجالت کشیدن نکند.
او را اجتماعی کنید
با مهربانی
و آرامش اعتماد به نفس کودک را تقویت کرده و او را از بدو خردسالی به جمع
دیگران به‌ویژه کودکان ببرید. به بچه بیاموزید که برخی کارها مانند سلام
کردن از رفتارهای خوب و مودبانه به حساب می‌آید.
آماده‌اش کنید
پیش از آنکه فرزندتان را به جمع دیگران ببرید برایش توضیح دهید تا خود را
آماده کند و دچار اضطراب نشود. بهتر است کودک، شما را راحت و با اعتماد به
نفس در میان جمع و در حال رفت و آمد و معاشرت ببیند و این شیوه را در
پارک، منزل دوستان و... نیز به کار ببرید.
نگذارید شما را منزوی کند
باید با برقراری روابط مناسب با دیگران برقراری ارتباط صحیح را به فرزندتان بیاموزید و اجازه ندهید کودک خجالتی، شما را از معاشرت با دیگران بازدارد.
منبع: تبیان-تسنیم
