سایت تخصصی روانشناسی

دکتر فرشید رضایی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه بیست‌وچهارم مهرماه، روزی است که به اهمیت خودمراقبتی و نقش آن در ارتقای سلامت فرد و اجتماع تاکید می‌شود، اظهار کرد: در واقع، بیست‌وچهارم مهر ماه یادآور این است که آحاد و گروه‌های جامعه در 24 ساعت 7 روز هفته به خود مراقبتی و رفتار سلامت‌زا مشغول باشند و ارزش این مولفه‌ها را می‌دانند. دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت به عنوان دبیر کارگروه فرهنگ سلامت و متولی برنامه ملی سواد سلامت، پیشنهاد «روز ملی خود مراقبتی» در بیست و چهارم مهر ماه را به شورای فرهنگ عمومی تقدیم کرده است.

ضرورت ثبت روز خودمراقبتی در تقویم شمسی

وی ادامه داد: امیدواریم که این روز در تقویم شمسی کشور ما نیز مانند سایر کشورهای جهان و تقویم‌های میلادی ثبت شود و گامی فرهنگی به سمت ارتقای سلامت جامعه باشد. ارتقاء سلامت جامعه مورد تاکید ویژه برنامه هفتم توسعه ذیل سیاست‌های کلی سلامت ابلاغی مقام معظم رهبری قرار گرفته است.

مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت با بیان اینکه خودمراقبتی، بخش مهمی از سواد سلامت و سنگ بنای سلامت فرد و اجتماع است، توضیح داد:  خود مراقبتی از لحظه‌ای که در صبح چشم باز می‌کنیم تا آخرین لحظاتی که خواب سالم را انتخاب می‌کنیم، ما را همراهی می‌کند و آینده سالم ما را می‌سازد. با توجه به اینکه فرهنگ ایرانی که ریشه در ارزش‌های خانواده‌محوری و جمع‌گرایی دارد، خود مراقبتی، فقط به معنای مراقبت از جسم نیست، بلکه شامل «توجه به معنویت»، «ذهن سالم» و «تعاملات اجتماعی» نیز می‌شود.

نقش فرهنگ ایرانی در خودمراقبتی

رضایی با بیان اینکه خانواده به عنوان کوچکترین واحد اجتماعی، نقش بسیار مهمی در ترویج فرهنگ خود مراقبتی دارد، گفت: براساس فرهنگ کشور ما، خانواده و ازدواج از مهمترین عناصر ساختار اجتماعی محسوب می‌شوند. والدین با الگوسازی رفتارهای سالم می‌توانند فرزندان خود را به اهمیت خودمراقبتی عادت دهند. همچنین، حمایت عاطفی و اجتماعی خانواده، نقش مهمی در کاهش استرس و تقویت سلامت روانی افراد دارد.

وی ادامه‌داد: بسیاری از آداب و رسوم فرهنگ ایرانی به نوعی با خودمراقبتی و ترویج سلامت اجتماعی و معنوی مرتبط هستند. به طور مثال، آموزه‌های طب ایرانی و رسم و رسوماتی مانند «شب یلدا» و «دید و بازدید عید نوروز»، روشی برای خلق سلامت و حفظ و افزایش آن است. سنت دور هم جمع شدن خانواده‌ها برای صرف غذا و گفت‌وگو، فرصتی برای تقویت روابط اجتماعی و کاهش استرس محسوب می‌شود.

مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت با اشاره به برگزاری سمپوزیوم روز ملی خود مراقبتی خاطرنشان کرد: سمپوزیم «خودمراقبتی از منظر فرهنگ» در روز ملی خود مراقبتی برگزار شد. اندیشمندان و صاحب‌نظران از منظر فرهنگ اسلامی، علوم رفتارشناختی، هنر و جامعه‌شناسی به بررسی مقوله خودمراقبتی پرداختند. خود مراقبتی، پله اول مشارکت اجتماعی و مردمی سازی سلامت است. خودمراقبتی نه تنها به دنبال ترویج فرهنگ فردگرایی و خودمحوری نیست، بلکه به دنبال توانمندسازی افراد و جامعه برای خلق و حفظ سلامتی افراد، خانواده‌ها و اجتماع است.

خودمراقبتی، ریشه در دغدغه‌مندی دارد

رضایی درباره خودمراقبتی گفت: خودمراقبتی، فرد دغدغه‌مند را به تصویر می‌کشد؛ فردی که دغدغه سلامت خود، خانواده‌اش و از همه مهم‌تر جامعه و گروه خود را دارد. خودمراقبتی به دنبال افرادی است که سلامت را برای محله و شهر خود و طبیعت و همه عناصر و جانداران زمین می‌خواهند و ریشه‌های رفتار خود را در فرهنگ و علم و طبیعت می‌بینند و به سمت دنیایی سالم‌تر و زندگی با معناتر اوج می‌گیرند.

دیدگاه وزارت بهداشت درباره خودمراقبتی

وی با اشاره به روزملی خودمراقبتی تصریح کرد: در روز خود مراقبتی به ارزش‌های فرهنگی خود بازگردیم، فرهنگی که غنی از شاعران، فلاسفه، دانشمندان و هنرمندانی است که در جهان زبانزد هستند.  وزارت بهداشت به خودمراقبتی به مثابه پله اول مشارکت اجتماعی در خلق سلامت و یکی از ستون‌های ارتقای سلامت نگاه می‌کند و به عنوان بخش مهمی از سواد سلامت مردم به سرمایه‌گذاری در خود مراقبتی و ترویج سبک زندگی سالم متعهد است.

ضرورت توجه به خودمراقبتی و سلامت در سیاستگذاری‌ها

مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت درباره راهکارهای ترویج خودمراقبتی گفت: سیاستمداران باید توجه داشته‌ باشند که سیاستگذاری‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها در هر بعدی از صنعت، تجارت، گردشگری و  ابعاد دیگر، سلامت‌زا یا بیماری‌زا است. سلامت مردم و خانواده‌ها به طور مستقیم و غیرمستقیم تحت تاثیر امضاها، اندیشه‌ها و قوانینی است که خلق می‌شوند، رد می شوند، تصویب و ابلغ می‌شوند. تمام سازمان‌ها، چه دولتی و چه مردم نهاد در این مسیر نقش دارند. بدون شک، با همدلی و همکاری می‌توانیم فرهنگ خودمراقبتی را در جامعه نهادینه کنیم و به سوی ایرانی سالم‌تر و شاداب‌تر و آینده‌ای سالم تر حرکت کنیم.