سایت تخصصی روانشناسی

براساس این پژوهش «طی چند دهه گذشته علاقه و توجه به تحول عاطفی - اجتماعی کودکان رو به فزونی یافته است. پیش از این پژوهشگران بر این باور بودند که مشکلات کودکان ناشی از نارسایی تحولی آنهاست و این گروه از کودکان مشکلات را پشت سر خواهند گذاشت». محققان در پژوهشی با عنوان «مقدمه‌ای بر جایگاه بازی درمانی در مشکلات روان‌شناختی کودکان» آورده‌اند: «واقعیت این است که اگرچه، فرآیند تحول همواره با تغییرات سریع نمی‌تواند فاقد ناپایداری رفتاری باشد، اما کاملاً روشن است که بسیاری از کودکان در سال‌های نخستین کودکی واجد مشکلات عاطفی و رفتاری هستند که در طی زمان و شاید تا دوران بلوغ و حتی بزرگسالی نیز تداوم می‌یابند».

در این پژوهش که توسط زهرا برزگر، کارشناس ارشد روان‌شناسی کودکان استثنایی انجام شده، آمده است: «کودکان از زمان تولد تا ۶ سالگی دوران بسیار مهمی را پشت سرمی‌گذارند، این دوران مهم‌ترین زمان یادگیری است. روش یادگیری در این دوران، به طور قطع روش بازی است زیرا بازی اساساً کودک محور است و تقویت کننده نیازهای فردی، توانایی‌ها و علایق کودک است. 

اختلالات رفتاری شامل گروهی از اختلالات کودکان و نوجوانان است که به صورت صفات و عادات نامطلوب نظیر انگشت مکیدن، شب ادراری، حملات کج خلقی یا به صورت اختلالات سلوک، بزهکاری مانند فرار از مدرسه و منزل، نزاع، مشاجره یا به صورت صفات نوروتیک خاص مانند تیک، اسپاسم‌های عادتی، خوابگردی یا به صورت مشکلات تحصیلی و مسائلی کلی مربوط به مدرسه بروز می‌کنند».

این پژوهش نشان می‌دهد: «در طبقه‌بندی دیگری از اختلالات رفتاری، مشکلات رفتاری و عاطفی کودکان در اصل به دو گروه کلی یعنی مشکلات برون‌سو و مشکلات درون‌سو تقسیم می‌شود. مشکلات برون‌سو معطوف به خارج و مشتمل بر رفتارهایی مانند برون‌ریزی، ستیزه‌جویی و نافرمانی و مشکلات درون‌سو بیشتر معطوف به درون و مشتمل بر گوشه‌گیری، افسردگی و اضطراب است. علاوه بر این، معمولا کودکان از خود رفتارهایی نشان می‌دهند که در هیچ یک از این دو حیطه که شامل مشکلات خواب، تغذیه و مشکلات مربوط به آداب توالت رفتن است، قرار نمی‌گیرد. 

بازی درمانی یک روش درمانی برای مشکلات و اختلالات کودکان است

بازی درمانی یک روش درمانی است که برای درمان مشکلات و اختلالات کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر چند کاربردهای بازی درمانی در مقالات متعدد مورد تایید قرار گرفته است اما اندازه‌گیری رفتارهای مشکل‌دار، هدف و تظاهرات تغییر آن به ندرت گزارش شده است. از بازی درمانی در درمان انواع اختلالات کودکان، مشکلات رفتاری که ریشه اضطرابی دارند، شب ادراری، ناخن جویدن، دروغ گفتن، پرخاشگری، بیش فعالی، نارسایی توجه استفاده در بسیاری از موارد موثر ارزیابی شده است.

بازی درمانی به عنوان ارتباط بین فردی پویا بین کودک و درمانگر آموزش دیده در فرآیند بازی درمانی توصیف می‌شود که یک ارتباط امن را برای کودک توصیف می‌کند تا کودک به طور کامل خود را بیان کند. بازی درمانی به دو صورت فردی و گروهی است. بازی درمانگری گروهی پیوند طبیعی دو درمان موثر است. این رویکرد درمانی برای کودکان فرآیند روانی اجتماعی برای خودشان و دیگران فراهم می‌کند.

 ترکیب بازی درمانی و گروه درمانی، یک فرآیند روان شناختی و اجتماعی است که در آن کودکان از طریق ارتباط با یکدیگر در اتاق بازی چیزهایی را در مورد خودشان یاد می‌گیرند. بازی درمانی گروهی برای درمانگر فرصتی را فراهم می‌کند که به کودکان کمک کنند تا یاد بگیرند که تعارضات را حل نمایند. اهداف کلی از بازی درمانی گروهی کودک‌محور، کمک به مشارکت یادگیری، خودکنترلی، ابراز احساسات، احترام گذاشتن، پذیرفتن خود و دیگران و بهبود رفتارهایی مانند مهارت‌های اجتماعی، عزت نفس و کاهش افسردگی است».

با توجه به پژوهش‌ها و مقالات در زمینه بازی درمانی می‌توان نتیجه گرفت که بازی درمانی، روشی مناسب و موثر در درمان مشکلات و اختلالات رفتاری کودکان است و بازی در سنین پیش از دبستان وسیله مناسبی برای ارتباط با کودک است و از طریق آن می‌توان مشکلات و اختلالات کودکان را درمان کرد و از بروز مشکلات در بزرگسالی پیشگیری کرد. 

براساس این پژوهش: «علاوه بر تأثیر درمانی بازی، می‌توان از بازی درمانی در پیشبرد اهداف آموزشی نیز استفاده کرد. پیشنهاد می‌شود که آموزش کودکان در سنین پیش‌دبستانی در قالب بازی‌های آموزشی و فعالیت‌های بدنی باشد، زیرا کودکان انگیزه و رغبت بسیار نسبت به بازی دارند و لازم است از انگیزه آنها نسبت به بازی بهره‌گیری شود و در آموزش مفاهیم اولیه از بازی‌های آموزشی سازمان یافته و فعالیت‌های بدنی استفاده شود تا هر چه سریع‌تر بتوان به اهداف آموزشی دست یافت. همچنین بازی وسیله ساده‌ای برای والدین و معلمان است که از طریق آن ارتباط موثرتری با کودک برقرار سازند».