تراپی به زبان ساده به معنای یک فرایند درمانی است که در آن فرد با کمک یک متخصص روانشناسی یا رواندرمانگر به گفتگو و بررسی مسائل ذهنی، عاطفی و رفتاری خود میپردازد تا مشکلات روانی یا تعارضات درونی خود را شناسایی و حل کند.
این روش درمانی به افراد کمک میکند تا شناخت بهتری از احساسات، رفتارها و افکار خود پیدا کنند و بتوانند در مواجهه با چالش‌ها، استرس‌ها و مشکلات زندگی، واکنش‌های سالم‌تر و سازنده‌تری داشته باشند. به طور کلی، تراپی یک رابطه دو نفره میان مراجع و درمانگر است که طی جلسات متعددی انجام میشود و هدف آن بهبود کیفیت زندگی و افزایش توانمندی‌های فردی است.
در معنای تخصصی، تراپی یا رواندرمانی به مجموعه‌ای از روش‌های علمی گفته میشود که توسط روانشناسان بالینی یا رواندرمانگران آموزش‌دیده اجرا میشود تا به درمان اختلالات روانی مانند اضطراب، افسردگی، اعتیاد، مشکلات زناشویی و سایر مشکلات روانی کمک کند. این فرایند شامل مراحل مختلفی است که از ارزیابی اولیه شروع شده، نوع درمان مناسب تعیین میشود و سپس در جلسات منظم، مراجع با درمانگر به بررسی و تغییر افکار و رفتارهای ناسالم میپردازد. در نهایت، پس از رسیدن به اهداف درمانی، جلسات پایان مییابد یا به جلسات پشتیبانی محدود میشود.
در فرآیند تراپی، ابتدا رواندرمانگر با مراجع مصاحبه میکند تا نیازها و مشکلات او را بشناسد و اهداف درمانی را مشخص کند. سپس بر اساس ارزیابی، نوع روش درمانی مناسب انتخاب میشود. در جلسات درمان، مراجع با درمانگر به گفتگو میپردازد و تکنیک‌هایی برای مدیریت احساسات و رفتارهای خود می‌آموزد. این روند معمولاً حداقل ده جلسه طول می‌کشد و بر پایه اعتماد و همکاری متقابل استوار است. در پایان، درمانگر راهنمایی‌هایی برای جلوگیری از بازگشت مشکلات ارائه می‌دهد و در صورت نیاز جلسات پشتیبانی برگزار میشود.
تراپی به دلیل تنوع روش‌ها و کاربردهای گسترده‌اش، می‌تواند به صورت حضوری یا آنلاین انجام شود. تراپی آنلاین که با استفاده از وسایل الکترونیکی مانند تلفن همراه یا کامپیوتر انجام میشود، از نظر اثربخشی تفاوتی با تراپی حضوری ندارد و برای افرادی که دسترسی به متخصص ندارند یا شرایط حضور در مطب را ندارند، گزینه مناسبی است. انواع مختلف تراپی شامل رواندرمانی شناختی-رفتاری، روانکاوی، هنر درمانی، زوج درمانی و غیره است که هر کدام بر اساس نیازهای فردی انتخاب می‌شوند. هدف اصلی تراپی افزایش آگاهی، تغییر رفتارهای آسیب‌زننده و بهبود کیفیت زندگی فرد و تقویت تاب آوری است.
هدف اصلی رواندرمانی افزایش آگاهی فرد نسبت به افکار، احساسات و الگوهای رفتاری ناسالم است. این فرآیند با کمک درمانگر، به شناسایی باورهای محدودکننده و مکانیسمهای دفاعی ناخودآگاه میپردازد تا زمینه تغییرات پایدار فراهم شود. در مرحله بعد، درمان بر اصلاح رفتارهای آسیب زا مانند اجتناب، پرخاشگری یا خودتخریبی متمرکز میشود و مهارتهای مقابله ای سالم مانند جرات مندی، تنظیم هیجانی و حل مسئله را تقویت میکند. بهبود کیفیت زندگی از طریق کاهش علائم روانی، ارتقای روابط بینفردی و کشف معنای شخصی در زندگی محقق میشود.
تاب آوری نیز با آموزش پذیرش واقعیت های غیرقابل تغییر، انعطاف پذیری شناختی و تقویت منابع درونی مانند خوشبینی و خودکارآمدی پرورش مییابد. این فرآیند یکپارچه به فرد کمک میکند تا حتی در مواجهه با چالشهای آینده، توانایی حفظ تعادل روانی و ادامه رشد شخصی را داشته باشد. رواندرمانی با ترکیب رویکردهای شناختی-رفتاری، روانپویشی و وجودگرایانه، مسیر تحول فردی را از رنجش به خودشکوفایی هموار میکند.
نرگس زمانی مدرس و مربی تاب آوری درخاتمه آورده است تراپی فرایندی تخصصی و علمی است که با هدف کمک به افراد در مواجهه با مشکلات روانی و عاطفی، افزایش شناخت و بهبود رفتارها انجام میشود و می‌تواند به صورت حضوری یا آنلاین با روش‌های متنوع اجرا شود. این فرایند از ارزیابی اولیه شروع شده و با همکاری درمانگر و مراجع در جلسات متعدد ادامه مییابد تا به بهبود کیفیت زندگی و توانمندسازی فرد منجر شود.
منبع: میگنا
