سایت تخصصی روانشناسی

اما تحقیق جدید پژوهشگران هلندی که بر اساس همین ارتباط صورت گرفته است، نشان می دهد که ضعف یا بی قراری در مرحله حرکت سریع چشم در بیماران مبتلا به بی خوابی به نوبه خود می تواند توانایی آنها را در غلبه بر پریشانی عاطفی کاهش دهد و خطر ابتلا به اضطراب و افسردگی مزمن را در آنها تشدید کند.
ریک واسینگ نویسنده گزارش تحقیق و عضو انستیتوی علم اعصاب در امستردام گفت: مطالعات قبلی به مرحله حرکت سریع چشم در خواب به عنوان محتمل ترین فاکتور بالقوه برای تنظیم عواطف اشاره کرده بودند. به عنوان مثال، زمانی که فرد در این مرحله از خواب به سر می برد، هورمون های اصلی برانگیختگی همچون سروتونین، دوپامین و آدرنالین غیرفعال هستند و همین امر نشان می دهد که در طی همین مرحله از خواب است که تاثیر عاطفی خاطرات به صورت مناسب پردازش و برطرف می شود.
اما اختلال در مرحله حرکت سریع چشم، می تواند به افزایش احساس پریشانی عاطفی منجر شود و به گفته واسینگ، در نهایت چرخه ای معیوب از بیش انگیختگی را در پی داشته باشد که در طی آن، بی خوابی موجب پریشانی و به تبع آن، برانگیختگی می شود و در نتیجه، بی خوابی مستمر روی می دهد.
به گزارش موسسه ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی در آمریکا، خواب شامل پنج مرحله متمایز است که به طور کلی، از مرحله خواب سبک به مرحله خواب عمیق و سپس به مرحله حرکت سریع چشم ادامه می یابد و سپس این چرخه چندین بار در طول شب تکرار می شود.
مشخصه حرکت سریع چشم که آخرین مرحله از خواب است، تنفس سریع و کم عمق، حرکت سریع چشم و افزایش ضربان قلب و فشار خون می باشد. رویاها در این مرحله از خواب دیده می شوند و کارشناسان معتقدند که این مرحله موجب فعال شدن آن دسته از مراکز مغز است که برای یادگیری بسیار مهم هستند و احتمالا در رشد مغز کودکان حیاتی است.
محققان هلندی که یافته های خود را در نشریه PNAS منتشر کردند، برای درک اهمیت مرحله حرکت سریع چشم در تنظیم عواطف یک بررسی دو مرحله ای انجام دادند.
آنها ابتدا از 1200 نفر پاسخ دهنده با میانگین سنی 52 سال خواستند که شدت بیخوابی، پریشانی عاطفی، برانگیختگی و یا افکار نگران کننده ای را که شب ها دارند، با تکمیل پرسشنامه ای گزارش دهند.
در مرحله بعد گروهی دیگر را متشکل از 19 زن و 13 مرد با میانگین سنی تقریبا 36 سال مورد بررسی قرار دادند که نیمی از آنها هیچ گونه مشکلی در زمینه خواب نداشتند و نیم دیگر آنها از بی خوابی رنج می بردند.
به واقع این افراد به مدت دو شب در یک تحقیق آزمایشگاهی خواب شرکت کرده بودند که در طی آن، فعالیت موج الکتریکی مغزی آنها ثبت می شد تا وضعیت مراحل خواب آنها مشخص شود. سپس همگی آنها پرسشنامه ای را در باره تجربه خود در زمینه افکار نگران کننده شبانه پر کردند.
پس از مقایسه فعالیت های مغزی ثبت شده دو گروه در ارتباط با گزارش های نگران کننده شب، محققان به این نتیجه رسیدند که هر چه مرحله REM آشفته تر باشد، افراد مشکل بیشتری در رهایی از پریشانی عاطفی دارند.
از سوی دیگر، هر چه پریشانی افزایش پیدا کند، احساسات برانگیختگی نیز افزایش می یابد و یک خواب آرام شبانه را دشوارتر می کند.
به گفته واسینگ، راه حل احتمالی می تواند تثبیت مرحله حرکت سریع چشم باشد، هر چند عملی بودن این راه حل و یا مفید بودن روش درمانی رفتار شناختی به تحقیقات بیشتر نیاز دارد.