در سال های اخیر، توجه روان
شناسان اجتماعی و شخصیت، همچنین منتقدان اجتماعی- فرهنگی، به مقوله
خودشیفتگی در جوامع امروزی افزایش پیدا کرده است؛ زیرا طبق بررسی های انجام
شده توسط یکی از منتقدان، به نام «کریستوفر لش»، به دلیل ایجاد تغییرات
زیربنایی در جوامع امروزی، خودشیفتگی در میان نسل امروز شیوع بالایی پیدا
کرده است، به طوری که وی این احتمال را تحت عنوان «روان رنجوری عصر حاضر»
مورد بررسی قرار داده است. افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته، درکی
غیرواقع بینانه و کاذب از اهمیت خود دارند؛ صفتی که به خودبزرگبینی معروف
است.
این افراد
معتقدند که خاص و بی همتا هستند و فقط افراد یا موسسات خاص یا عالی رتبه
قادر به درک آن ها هستند و لذا تنها باید چنین افرادی در ارتباط باشند.
افراد خودشیفته نیاز مفرطی به تحسین شدن دارند لذا ممکن است به صورت دائمی
به این موضوع اشتغال ذهنی داشته باشند که تا چه اندازه کارهای خود را خوب و
درست انجام می دهند و تا چه اندازه دیگران نظر مساعدی نسبت به آن ها
دارند. این اشتغال ذهنی اغلب به شکل نیاز مداوم به توجه، تحسین و تایید از
سوی دیگران در می آید.
ویژگی دیگر این افراد
این است که همواره احساس محق بودن می کنند، یعنی به شکل نامعقولی انتظار
دارند که دیگران برخورد بسیار مطلوبی با آن ها داشته باشند و با بی چون و
چرا تسلیم خواسته های آن ها شوند. این افراد در روابط میان فردی خود
استثمارگر هستند، یعنی از دیگران برای رسیدن به اهداف خود سوءاستفاده می
کنند و ممکن است از آن ها بیگاری بکشند و معمولا تنها در صورتی با دیگران
روابط دوستانه یا عاشقانه برقرار می کنند که احتمال بدهند طرف مقابل شان به
پیشبرد مقاصد آن ها کمک کرده و یا به طریقی عزت نفس شان را افزایش می دهد.
فرد خودشیفته توانایی همدلی با دیگران را ندارد و تمایلی برای دریک یا
شناخت احساسات و نیازهای دیگران نشان نمی دهد و اغلب نسبت به افرادی که
درباره نگرانی ها و مشکلات خود صحبت می کنند بی صبر و تحقیرکننده رفتار می
کند؛ این در حالی است که او از دیگران توقع دارد که او را تحسین کرده و
تمامی خواسته ها و نیازهای او را برآورده سازند. همچنین نقص شدید در
برقراری روابط صمیمانه، سردی هیجانی و فقدان علاقه متقابل در افراد
خودشیفته کاملا مشهود است.
فرد
خودشیفته اغلب به آسانی آزرده خاطر می شود و زمانی این آزردگی رخ می دهد
که احساس عزت نفس کاذب فرد خودشیفته مورد تهدید قرار می گیرد. معمولا افراد
خودشیفته به دیگران حسادت می ورزند و سعی دارند ویژگی ها و محسنات دیگران
را نادیده بگیرند و همواره اعتقاد دارند که خودشان بیش از دیگران مستحق
پیشرفت هستند. در مورد این افراد، اگر شخصی نقشی در پیشرفت آن ها داشته
باشد. بی رحمانه زحمات او را بی ارزش جلوه می دهند. به علاوه این افراد
معمولا رفتارها و نگرش های پرنخوت و متکبرانه ای از خود نشان می دهند که می
تواند به طور جدی در روابط میان فردی آن ها اختلال ایجاد کند.