مفاهیم و مهارت‌های «زوج‌درمانی»
اولین بار از زبان روان‌شناسان و پژوهشگران غربی به ما رسید. اما آقای
صابری برای تدریس محتوای کارگاهش از تطبیق اطلاعات علمی زوج‌درمانی با آیات
و روایات قرآنی استفاده کرده است.
«زوج‌درمانی» اصطلاحی است که چند وقت است بین روان‌شناسان، مشاوران و مردم رواج پیداکرده است. زندگی امروز قطعاً پیچیدگی بیشتری از روزگار قدیم دارد و همین پیچیدگی شاید مشکلاتی بین افراد به وجود می‌آورد که تا دیروز وجود نداشته است. تعریف «زوج‌درمانی» و کار «زوج درمانگرها» هم آگاهی دادن و یاد دادن مهارت به زوجین برای کنار آمدن با این مشکلات است.
اما در این بین یک دغدغه جدى هم وجود دارد و آن‌هم این است که مفاهیم و مهارت‌های «زوج‌درمانی» اولین بار از زبان روان‌شناسان و پژوهشگران غربی به ما رسید. کسانی که نوع نگاهشان به جایگاه انسان‌ها و حتی پیوند ازدواج با فرهنگ و دین ما تفاوت اساسی دارد.
آقای علی صابری دانشجوی ارشد روانشناسی بالینی- خانواده از دانشگاه شهید بهشتی این روزها در حال برگزاری یک کارگاه زوج‌درمانی است که اسم آن را «سفرنامه عاشقانه-معنوی برای تحکیم پیوند زناشویی» گذاشته است. نکته جالب این کارگاه که با حضور ناظران علمی-پژوهشی و مدرسینی از دانشگاه شهید بهشتی برگزار می‌شود این است که آقای صابری برای تدریس محتوای این کارگاه از تطبیق اطلاعات علمی زوج‌درمانی با آیات و روایات قرآنی استفاده کرده است.
ثبت‌نام این کارگاه با شعار «محکم در آغوشم بگیر و تکیه‌گاهم باش» این روزها شروع شده است و در گزارش پیش رو آقای صابری درباره تفاوت این کارگاه با دیگر کارگاه‌های زوج‌درمانی براى ما توضیح داده است.
تطبیق مباحث غربی با آیات قرآنی
عقبه این کارگاه بر مبنای طرحی به نام HMT است که مخفف واژگان «محکم من را در آغوش بگیر» است. این طرح را خانم «سوزان جانسون» یکی از زوج درمان‌گرهای معروف غربی در سال ۲۰۰۸ در قالب کارگاهی به راه انداخت. طرح خانم جانسون بسیار مورد استقبال قرار گرفت. به خصوص که در آن از نظریه روان‌شناسانی که قائل به اصل «دل‌بستگی» بین زوجین هم هستند استفاده شده بود. شرکت‌کنندگان در این کارگاه بعدها درصد بالایی از رضایت زناشویی در زندگی مشترکشان را اعلام کردند.
خانم جانسون در سال ۲۰۱۶ همین برنامه را در انطباق با کتاب مقدس مسیحی‌ها انجام داد. این بار تأثیر کارگاه روی زوجین بسیار بیشتر از دوره قبل بود.
من به پیشنهاد دکتر «محمدعلی مظاهری» که ناظر علمی پژوهشی این کار و البته رییس دانشکده روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی هم هستند؛ این برنامه را در تطابق با آیات قرآن مجید کلید زدم.
اول مباحث غربی را با آیات قرآن تطابق دادم تا تفاوت‌ها مشخص بشود. در مرحله بعد مواردی که در فرهنگ دینی ما درباره ارتباط زوجین با یکدیگر است را پیدا کردیم. در واقع همپوشانی این کارگاه با مدل غربی آن آسیب‌شناسی روابط زناشویی است اما تفاوت عمده‌اش این است که ما مباحث قرآنی و معنوی را هم برای حل این آسیب‌ها به کار گرفته‌ایم.
کارگاهی برای غنی‌سازی روابط زناشویی
یکی از آیات کلیدی برای پژوهش من، آیه ۲۱ سوره روم هست که خداوند می‌فرماید: «ما برای شما از جنس خودتان همسرانی خلق کردیم که با آن‌ها آرامش پیدا کنید و بین شما رحمت و مودت برقرار کردیم.» ما در این برنامه مفاهیم سکون، آرامش، رحمت، مودت را برای زوجین تبیین مى‌کنیم.
این کارگاه در واقع یک کلاس آموزشی نیست. بلکه یک کلاس غنی‌سازی است. هر جلسه آن حدود دو ساعت طول می‌کشد که ۲۰ دقیقه آن آموزشی است. مابقی جلسه، به تمرین‌هایى اختصاص دارد که مربی با زوجین و زوجین با یکدیگر انجام می‌دهند. مثلاً از زوجین می‌خواهیم یک مصداقى از آشفتگی‌شان را یادآوری کنند. مثل زمانی که از هم ناراحت بودند یا پاسخگوی نیاز عاطفی یکدیگر نبودند. از کسی که در آن زمان ناراحت بوده می‌خواهیم ناراحتی‌اش را شرح بدهد و بازگو کند. بعد به همسر او آموزش داده می‌شود که با توجه به شرح‌حالی که می‌شنود چگونه به شریک زندگی‌اش واکنش نشان بدهد. در جلسه بعد زوجین باید تمرین کنند و بگویند با انجام این روش‌ها چه احساساتی را تجربه کرده‌اند. درمانگر، مدرس یا تسهیلگری کارگاه هم درستی و پیشرفت زوجین در این روش‌ها را پیگیری می‌کند.
خانواده بهترین پایگاه عاطفی است
علاقه شخصی من و اینکه رشته روانشناسی را انتخاب کردم مسائل و مشکلاتی هست که این روزها زندگی زناشویی را تحت تأثیر منفی خودش قرار داده است؛ اما به‌صورت کلی‌تر آمار و ارقام می‌گوید که نه فقط در جامعه ایران بلکه درباره انسان‌ها روابط عاطفی بسیار متزلزل شده است و خانواده نیز در معرض خطر بسیاری قرار گرفته است. اضطراب‌های جامعه صنعتی هم اختلالات فردی زیادی را به وجود آورده است که گاهی مبتلا بودن یکی از زوجین به آن می‌تواند زندگی زناشویی را به هم بریزد.
همه انسان‌ها نیاز به پایگاه عاطفی دارند که بهترین و کامل‌ترین آن هم در قالب خانواده و رابطه بین زوجین شکل مى‌گیرد. یکی از بهترین روش‌ها برای درمان‌های روانشناختی و افسردگی تقویت روابط زناشویی است. روابط زناشویی هم در چارچوب خانواده می‌گنجد و هم در قالب فردیت؛ یعنی یک رابطه زناشویی موفق هم یک خانواده موفق و سالم می‌سازد و هم یک زن و یک مرد سالم و رضایت‌مند. روان‌شناس‌ها درباره مراجعین کودک خود هم گاهی به این نتیجه می‌رسند که مشکل کودک ناشی از اختلال روابط زناشویی والدین اوست.
برای افزایش کیفیت همه مباحثی که در این کارگاه تدریس می‌شود مسائل معنوی و ارتباط باخدا نیز در دستور کار قرار میگیرد. ما می‌گوییم در یک رابطه زناشویی علاوه بر زن و مرد خدا را هم باید در نظر گرفت. توجه به خدا در زندگی زناشویی کیفیت و دوام این رابطه را بیشتر خواهد کرد.
شرط حضور در این کارگاه زوج بودن زن و مرد است که باید با یکدیگر در کلاس حضور پیدا کنند. برای ثبت‌نام هم باید با کلینیک روان‌شناس دانشگاه شهید بهشتی تماس گرفته بشود. ثبت‌نام در این روزها انجام میگیرد اما شروع کلاس‌ها برای روزهای بعد از ماه مبارک رمضان و در ماه‌های تیر و خرداد است.
منبع: خبرگزاری فارس - نعیمه موحد
