سایت تخصصی روانشناسی

مدیر سایت: دکتر سکینه سلطانی کوهبنانی

سایت تخصصی روانشناسی

مدیر سایت: دکتر سکینه سلطانی کوهبنانی

سایت تخصصی روانشناسی
دکتر سکینه سلطانی کوهبنانی
استادیار دانشگاه فردوسی مشهد
مدیر پلی کلینیک روانشناسی بالینی و مشاوره دانشگاه فردوسی مشهد

آدرس محل کار:

آدرس دانشگاه: مشهد ، میدان آزادی ، دانشگاه فردوسی ، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی ، گروه علوم تربیتی ، تلفن تماس : 05138805000داخلی 5892
پلی کلینیک روانشناسی بالینی و مشاوره دانشگاه فردوسی مشهد : شماره داخلی 3676

آدرس مرکز مشاوره : مشهد، پنج راه سناباد، تقاطع خیابان پاستور، ساختمان پزشکان مهر، مرکز مشاوره و خدمات روانشناختی اندیشه و رفتار، شماره های تماس: 05138412279


آخرین نظرات
روزی که چمدان خود را برای ادامه تحصیل در تهران می بست، گمان نمی برد که گرفتاری در دام اعتیاد آمال و آرزوهایش را به بیراهه برد و از رتبه برتر در ترم یک به جرگه مشروطی های دانشگاه در ترم سه وارد شود.
به گزارش ایرنا، متولد یکی از شهرهای غرب کشور بود، تعریف می کرد برای قبول شدن در یکی از دانشگاه های تهران چقدر درس خوانده بود. به قول خودش عشق تهران بود. با رتبه دو رقمی در یکی از بهترین دانشگاه های تهران در رشته دلخواهش پذیرفته شده بود. اما شوق پیشرفت در زندگی اش خیلی زود رنگ باخته و اکنون ادامه مسیر را دشوار می دید. روزی که به خاطر شب بیداری و حفظ کامل جزوه امتحان به پیشنهاد هم اتاقی اش مخدر مصرف کرده بود تا بیدار بماند و به راحتی مطالب را حفظ کند، گرفتاری در دام اعتیاد را به هیچ روی تصور نمی کرد.
بسیاری از دانشجویانی که در حلقه اعتیاد به مواد تخدیرکننده یا الکل گرفتار می شوند، به واسطه برخورداری از آگاهی های علمی و اجتماعی نسبت به برخی مسائل در مقایسه با سایر اقشار، اعتیاد و وابستگی به مواد مخدر را از خود دور می پندارند غافل از اینکه این بلای خانمان سوز، تحصیل کرده، بی سواد، پولدار و یا فقیر نمی شناسد.
اعتیاد آسیبی دیرینه است اما آنچه زخم این معضل را تازه می کند، حرکت آن به سوی به اصطلاح لاکچری و شیک شدن است. دیگر تصویر فرد معتاد لزوما در قابی با لباس های مندرس، ظاهری آشفته و رنگ و روی زرد نمی گنجد. اعتیاد در شکل تازه آن در میان اقشار تحصیلکرده بروز و ظهور یافته است. افرادی که تحصیلات عالی، وضعیت مالی مناسب و یا جایگاه اجتماعی بالا دارند و در نگاه نخست نمی توان متوجه اعتیاد آنان شد.
دانشجویان نیز جزو این دسته به شمار می روند. اعتیاد اصلی ترین آسیب در کمین این گروه به ویژه در مقطع نخست و برای تازه واردان از شهرهای کوچک به کلانشهرها به شمار می رود. آمارهای دقیق و رسمی از میزان مصرف مواد مخدر میان این قشر وجود ندارد اما واضح این که اعتیاد به انواع مواد مخدر، قرص های روانگردان و الکل مانع بزرگی بر سر راه پیشرفت های تحصیلی دانشجویان است. پژوهش های گوناگون دانشجویی نیز اعتیاد را مهمترین آسیب پیش روی دانشجویان عنوان کرده اند.
همین چندی پیش بود که «ایرج حریرچی» معاون کل وزارت بهداشت با اشاره به عوارض مصرف خودسرانه ریتالین، گفت: مطالعات در داخل کشور نشان می ‌دهد مصرف ریتالین در برخی دانشجویان پس از الکل، حشیش، تریاک و ترامادول رتبه پنجم را به خود اختصاص می دهد.
خبرنگار ایرنا به منظور واکاوی ریشه های اعتیاد میان جوانان با دکتر «عالیه شکربیگی» جامعه شناس، استاد دانشگاه و عضو هیات علمی گفت وگو کرد. وی نبود برنامه ریزی برای اوقات فراغت دانشجویان و جای خالی آموزش و آگاهی نسبت به اعتیاد را عامل عمده این آسیب عنوان کرد.

** اعتیاد؛ مانع بزرگ توسعه و پیشرفت
نگاه موجود به فارغ التحصیلان آموزش عالی و دانشجویان نگاهی توام با امید و پشتوانه است. جامعه دانشگاهی و نخبگان موتور محرکه جوامع به سوی توسعه و پیشرفت به شمار می روند. حال اگر این افراد در مسیر خود با آسیب هایی چون اعتیاد که نه تنها قدرت رشد و پیشرفت ذهنی را از آنان سلب می کند، بلکه مشکلات جسمی و روانی فراوانی برای آنان پدید می آورد، روبه رو شوند؛ جامعه تحرک، پویایی و نشاط خود را از دست داده و بدون شک به سوی زوال نیروهای فکری و انسانی پیش خواهد رفت.
شکربیگی در این باره به انواع آسیب های روحی و جسمی ناشی از اعتیاد که دانشجویان را درگیر می سازد، اشاره کرد. به گفته وی، پیامدهای مصرف مواد مخدر و الکل بر بدن دانشجویان نه تنها آنان را از فعالیت های روزمره و توانمندی جسمی بازخواهد داشت بلکه به طور چشمگیر بر توانمندی های ذهنی آنان اثر خواهد شد. بسیاری از این دانشجویانی که به اعتیاد گرفتار می شوند دیگر ادامه درس و فارغ التحصیلی برایشان دشوار می شود. دکتر شکربیگی معتقد است مشروط شدن و ترک تحصیل انتظار این گروه را می کشد و در نگاهی کلان تر هر چه دامنه اعتیاد میان این قشر گسترده تر شود، آن بخش از وظایف توسعه ای و پیشرفت کشور که بر عهده بدنه دانشگاهی است دچار اخلال شده و کیفیت آموزش و سطح توسعه علمی کاهش می یابد.

** گرایش دانشجویان به قلیان را هم جدی بگیریم
آمار مصرف قلیان میان دانشجویان نیز چشم انداز خوبی را نشان نمی دهد.این سرگرم کننده به ظاهر بی ضرر، با باورهای نادرست جوانان را به خود جلب کرده است. مصرف کنندگان مدعی اند که قلیان آثار سویی بر سلامت جسم نداشته و اعتیادآور نیست اما به گفته کارشناسانِ دخانیات، قلیان نیز اعتیاد آور بوده و انواع بیماری هایی قلبی و عروقی، ریوی و انواع سرطان را برای مصرف کنندگان به ارمغان می آورد.
شکربیگی ضمن اشاره به این که اعتیاد به انواع مخدرها میان دانشجویان افزایش یافته است، از افزایش تمایل دانشجویان به مصرف قلیان سخن گفت و عنوان کرد: در کنار معضل دیرینه اعتیاد، مصرف قلیان نیز موضوع نگران کننده ای است که نباید از ان غافل شد. گاهی همین قلیان و سیگار بستری برای ورود دانشجویان به گرداب اعتیاد است. اعتیاد تنها مواد مخدر و قرص های روانگردان نیست بلکه دخانیات نیز خود عاملی بر گرایش افراد به سوی اعتیاد است.

** غفلت از اوقات فراغت دانشجو
این آسیب شناس نبود برنامه ریزی های مناسب برای پرکردن فراغت دانشجویان و جریان نشاط فرهنگی و شادی را عامل اصلی در گرایش آنان به دخانیات و مواد مخدر دانست و گفت: خلاء طراحی و برنامه ریزی های مناسب برای اوقات فراغت جوانان و دانشجویان یک عامل اصلی گرایش آنان به سوی دخانیات و مواد مخدر است. در شرایطی که تفریح و نشاط جوان دانشجو در سیاست گذاری و برنامه ریزی ها دیده نشده یا مناسب با سلیقه نیروی جوان نیست، دانشجو خود به دنبال پر کردن اوقات فراغت رفته و به طور طبیعی در دسترس ترین و ارزان ترین سرگرمی ها را انتخاب می کند. نیاز کنونی و اصلی جامعه جوان و دانشجوی امروز شادی و نشاط فرهنگی است. در صورتی که بسترهای لازم برای تامین این نیاز فراهم نباشد، نمی توان از دانشجو انتظار داشت.
این جامعه شناس می گوید: دانشجویان گمان می برند که می توانند به صورت مقطعی از مصرف مواد روانگردان یا الکل بگذرند اما نمی دانند که حتی در کوتاه مدت نیز به آن عادت خواهند کرد. جوانان به بهانه هایی مانند گذران اوقات فراغت، دورهمی، تفریح و شادی یا حتی بهتر درس خواندن با مصرف حتی یکی دو بار مواد مخدر به تله اعتیاد می افتند.
شکربیگی اوقات فراغت را نیاز اصلی و مهم دانشجویان دانست که برای رهایی از خستگی روح و جسم و یافتن جان تازه برای ادامه مسیر رشد و پیشرفت به آن نیاز دارد. در این مسیر نیز کارکردهای نادرست ساختارهای آموزشی، دولتی، سیاسی، فرهنگی، خانواده و فرد در تعریف راه های درست برای رسیدن به هدف ها، باعث هدایت دانشجو به بیراهه ها شده است. آیا تا به حال مسئولان به طور جدی به دنبال چرایی اعتیاد میان دانشجویان رفته اند؟ آیا اقدامات جدی در این باره اجرا شده است؟ در نظر داشته باشیم که برخوردهای سلبی در چنین مواردی تنها عامل تشدید آسیب خواهد بود و به صورت ریشه ای معضل را حل نخواهد کرد.

* نااگاهی؛ عامل رخنه اعتیاد میان دانشجویان
مطابق معمولِ ریشه یابی آسیب های اجتماعی، در بحث اعتیاد دانشجویان نیز باز هم به مهمترین عامل یعنی عدم آگاهی می رسیم. آنجا که آگاهی و مهارت های زندگی و اخلاقی در حاشیه فرآیند تربیت و تعلیم کودکان قرار می گیرد، رشد آسیب ها قوت می یابد. در معضل اعتیاد دانشجویان نیز آگاهی خانواده ها و خود دانشجو نقش مهمی ایفا می کند.
شکربیگی نیز در بیان علل این آسیب، به نقش دو موضوع عاملیت و ساختار اشاره کرد.
این استاد دانشگاه، معتقد است: در ریشه یابی آسیب های اجتماعی نمی توانیم تنها افراد یا دولت را مقصر اعلام کنیم بلکه پیوستاری از ساختارها تا عاملیت، باعث بروز آسیب ها می شود. در اعتیاد دانشجویان نیز نمی توان تنها انگشت اتهام را به سوی دانشجو گرفت بلکه مجموعه عواملی از خانواده و حوزه آموزش گرفته تا خود دانشجو در بروز این آسیب نقش دارند.
وی افزود: دانشجویان ما به بهانه مناسبت های ویژه ای مانند ایام امتحانات برای نخوابیدن و یادگیری بهتر دروس از قرص های ضد افسردگی با دوز بالا یا روان گردان ها استفاده می کنند. پرواضح است که آنان از پیامد و اثرات چنین داروهایی بی اطلاع هستند یا دستکم آنها را در دایره مواد مخدر به شمار نمی آورند. فکر می کنند مواد مخدر همان تریاک و حشیش یا شیشه است. حتی بسیاری از دانشجویان ما به ویژه در مقاطع پایین تر نسبت به مخاطرات مواد اعتیادزا روی بدن و روان خود ناآگاه هستند.
وی آموزش مهارت های زندگی شامل مهارت هایی چون خودآگاهی، هویت بخشی، اعتماد به نفس، خودمراقبتی، مدیریت خشم، مدیریت احساسات و هیجان و برقراری ارتباط موثر را مناسبت ترین راهکار حفظ دانشجویان از گزند اعتیاد دانست.
اگرچه در سال های اخیر اقدامات تا اندازه ای موثر برای پیشگیری از اعتیاد نظیر شناسایی و دستگیری پخش کنندگان مواد مخدر، پاکسازی پارک ها و مناطق پرخطر از جمله در اطراف مراکز دانشگاهی و علمی صورت گرفته است اما به نظر می رسد چنین اقداماتی کافی و کامل نبوده و تا دسترسی به آن سطح از آگاهی میان دانشجویان در رابطه با خودمراقبتی و خوداگاهی نسبت به اعتیاد، فاصله زیادی است.

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی