روانشناسی طی تاریخچه‌ای که دارد به گونه‌های متفاوتی تعریف شده و جالب است که بدانید؛ نخستین دسته از روان‌شناسان حوزه کار خود را مطالعه فعالیت ذهنی می‌دانستند.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، علم روانشناسی علمی است که معمولا در همه عرصه‌ها و احوالات به انسان کمک می‌کند و به نوعی می‌توان آن را علمی کاربردی دانست، اما موضوعی که قصد داریم به آن بپردازیم کاربرد عملی روان شناسی در زندگی روزمره است.
روانشناسی چیست؟
روانشناسی علمی است که با استفاده از روش علمی به پژوهش و مطالعهٔ روان (ذهن)، فرآیند ذهنی و رفتاری در موجودات زنده می‌پردازد.
به عبارت دیگر می‌توان گفت؛ روانشناسی به مباحث رفتار و فرآیند‌های روانی می‌پردازد که در اینجا منظور از «رفتار»، کلیهٔ حرکات، اعمال و رفتار قابل مشاهدهٔ مستقیم و غیرمستقیم است و منظور از «فرآیند‌های روانی»، مباحثی همانند احساس، ادراک، اندیشه (تفکر)، هوش، شخصیت، هیجان و انگیزش، حافظه و غیره است.
روانشناسی طی تاریخچهٔ کوتاه خود به گونه‌های متفاوتی تعریف شده است.
نخستین دسته از روان‌شناسان حوزه کار خود را مطالعه فعالیت ذهنی می‌دانستند و با توسعه رفتارگرایی در آغاز قرن حاضر و تأکید آن بر مطالعه انحصاری پدیده‌های قابل اندازه‌گیری عینی، روانشناسی به عنوان بررسی رفتار تعریف شد.
این تعریف معمولاً هم شامل مطالعه رفتار حیوان‌ها بود و هم رفتار آدمیان، با این فرض‌ها که:
اطلاعات حاصل از آزمایش با حیوان‌ها قابل تعمیم به آدمیان است.
رفتار حیوان‌ها فی نفسه شایان توجه است.
جالب است بدانید: از سال ۱۹۳۰ تا ۱۹۶۰ در بسیاری از کتاب‌های درسی روانشناسی همین تعریف ارائه می‌شد.
اما با توسعه روانشناسی پدیدارشناختی و روان‌شناسی‌شناختی بار دیگر به تعریف قبلی رسیده‌ایم و در حال حاضر در تعاریف روانشناسی هم به رفتار اشاره می‌شود و هم به فرآیند‌های ذهنی!
کاربردهای عملی روان شناسی در زندگی روزمره
اگر فکر می‌کنید که روانشناسی تنها به درد دانشجویان و استادان می‌خورد، بهتر است در آن تجدید نظر کنید، زیرا روان شناسی، موضوعی نظری و کاربردی است و به شیوه‌های گوناگون می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.
آنچه در زیر آمده است، کاربردهای عملی روان شناسی در زندگی روزمره است.
- بهبود کارآیی
صد‌ها کتاب و مقاله به ما روش‌هایی برای انجام کار بیشتر و موثرتر در یک روز را آموزش می‌دهند، اما پایه علمی و پژوهشی این توصیه‌ها چیست؟
برای مثال، تاکنون چند بار شنیده اید که انجام چند کار همزمان، می‌تواند کارآیی و راندمان شما را افزایش دهد؟
در حالی که پژوهش‌ها نشان داده اند که سعی در انجام بیش از یک کار در یک زمان، به طور جدی باعث کاهش سرعت، دقت و کارایی خواهد شد؛ بنابراین درس‌هایی که از روان شناسی برای بهبود کارایی خود میتوانید بگیرید عبارتند از:
- پرهیز از انجام چند کار به طور همزمان، به ویژه هنگام انجام کار‌های پیچیده یا خطرناک.
- تمرکز بر روی کاری که در دست دارید.
- کنار گذاشتن عواملی که موجب حواس پرتی می‌شود.
-
- پیدا کردن انگیزه بیشتر
هدف شما چه ترک سیگار باشد، چه کاهش وزن و چه یادگیری یک زبان جدید، درس‌هایی از روان شناسی می‌تواند راهنمای شما در پیدا کردن انگیزه قوی‌تر و بیشتر باشد.
برای افزایش سطح انگیزشی خود در انجام دادن یک کار، میتوانید برخی از راهنمایی‌ها و توصیه‌های زیر را که برگرفته از پژوهش‌هایی در روان شناسی شناختی و آموزشی هستند، به کار ببندید:
- معرفی عناصر بدیع و تازه برای بالا نگاه داشتن میزان علاقه مندی خود.
- تغییر مسیر به منظور جلوگیری از خستگی و یکنواختی.
- یادگیری چیزی تازه بر پایه دانسته‌های موجود خود.
- قرار دادن هدف‌های روشن که مستقیما مربوط به آن کار باشند.
- پاداش دادن به خود برای خوب انجام دادن کار.
- بهبود مهارت‌های مدیریت
تفاوتی ندارد که شما مدیر یک اداره باشید یا عضو داوطلب یک گروه، دارا بودن مهارت‌های رهبری، به احتمال زیاد در مقطعی از زندگی به دردتان خواهد خورد.
همه افراد به طور فطری چنین مهارتی را ندارند، اما چند راهنمایی ساده که از پژوهش‌های روان شناسی به دست آمده می‌تواند مهارت‌های رهبری را در شما بهبود بخشد.
یکی از معروف‌ترین مطالعات در این زمینه به ارائه نظریه‌های رهبری انجامیده است که سه سبک مختلف رهبری را مطرح می‌سازد.
بر پایه یافته‌های این مطالعه و پژوهش‌های بعدی، یکی از روش‌های زیر را میتوانید هنگامی که در موقعیت رهبری یک گروه قرار گرفتید به کار بندید:
- مسیر کلی را مشخص کنید، اما به اعضای گروه اجازه دهید که عقایدشان را بیان کنند.
- درباره راه حل‌های ممکن برای مساله، با اعضای گروه صحبت کنید.
- تمرکز خود را بر انگیزش ایده‌ها قرار دهید و به نوآوری و خلاقیت افراد پاداش دهید.
آیا تاکنون این سوال برایتان پیش آمده است که چرا جزییات دقیق حادثه‌ای که در دوران کودکی برایتان پیش آمده را به یاد می‌آورید، اما نام کسی که همین دیروز ملاقاتش کردید را فراموش کرده اید؟
پژوهش‌هایی که در زمینه چگونگی شکل گیری خاطره‌های جدید در ذهن صورت گرفته و نیز پژوهش‌هایی درباره اینکه چرا فراموش می‌کنیم، یافته‌هایی را در پی داشته که مستقیما قابل اعمال در زندگی روزمره است.
برخی از روش‌های افزایش قدرت حافظه عبارتند از:
- تمرکز بر روی اطلاعات.
- مرور آموخته ها.
- بهبود ارتباطات فردی
ارتباطات چیزی بسیار فراتر از چگونگی صحبت کردن یا نوشتن است. پژوهش‌ها نشان داده اند که علایم غیرشفاهی، بخش اعظمی از ارتباطات میان فردی ما را تشکیل می‌دهند.
شما به منظور بهتر و موثرتر رساندن پیام خود، باید یاد بگیرید که چگونه از ارتباطات غیرشفاهی برای بیان مقصود خود استفاده کنید و نیز این گونه پیام‌های غیرشفاهی را از کسانی که در پیرامون تان قرار دارند بگیرید.
برخی راهبرد‌های کلیدی در زیر آورده شده است:
- استفاده از برخورد چشمی مناسب.
- توجه کردن به علایم غیرشفاهی در دیگران.
- یادگیری استفاده از لحن صدا برای تقویت پیام خود.
- برای اطلاعات بیشتر در این زمینه میتوانید مقاله راهنمای ارتباطات غیرشفاهی را بخوانید.
- درک بهتر دیگران
همانند ارتباطات غیرشفاهی، توانایی شما در درک هیجانات خود و دیگرانی که پیرامون تان قرار دارند، نقش مهمی در روابط و زندگی حرفه‌ای شما بازی می‌کند.
عبارت هوش هیجانی بیانگر قابلیت درک هیجانات خود و دیگران است.
آزمون هوش هیجانی می‌تواند به شما در ارزیابی این توانایی خود کمک کند. به گفته دانیل گولمن روانشناسی، ضریب هوش هیجانی درواقع می‌تواند مهم‌تر از ضریب هوشی باشد. برای بالا بردن هوش هیجانی چه کار باید کرد؟
برخی از راهبرد‌های زیر را میتوانید در نظر بگیرید:
- ارزیابی و برآورد دقیق واکنش‌های هیجانی خود.
- ثبت تجربیات و هیجانات خود در دفتر خاطرات روزانه.
- سعی در دیدن وضعیت‌ها و شرایط از دیدگاه یک فرد دیگر.
